Kafedra: Azərbaycan dili və pedaqogika; Azərbaycan Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dilidir. Azərbaycan Respublikası
Yüklə 0,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Baxdım ana torpağıma,
Aranıma, yaylağıma, Min səs gəldi qulağıma: – Yaşa, Yaşa, Azərbaycan! (H.Arif) Şeir mətnində ədəbi dilin hansı norması pozulmuşdur? I) semantik I) fonetik I) leksik I) morfoloji I) sintaktik 431. Azərbaycan dilinin də daxil olduğu qazax, qırğız, tatar, çuvaş, özbək və s. dillər bütövlükdə nə adlanır? I) Latın dillər qrupu I) Dialekt və şivələr I) Flektiv dillər qrupu I) Türk dilləri ailəsi I) Kök (amorf) dillər 432. Nə üçün Azərbaycan dili iltisaqi dil adlanır? I) söz kökünün sabit qaldığı, şəkilçilərin isə kökə əlavə olunduğu üçün I) ön, iç və son şəkilçi işləndiyi üçün I) qrammatik quruluşu birinci minillikdə formalaşdığı üçün I) dövlət dili olduğu üçün I) sözlərin əksəriyyəti Azərbaycan mənşəli olduğu üçün 433. Gecənin qulağına: “Gündüz gəlir, qaç!”-dedim. – Sevgilim, günəş doğur, pəncərəni aç!- dedim! (M.Müşfiq) Şeir mətnində dilin hansı ifadə vasitələrindən istifadə edilmişdir? I) bədii təyin, təzad, bənzətmə, bədii sual I) cinas, bədii sual, bədii təyin, bədii xitab I) metonimiya, metafora, bədii xitab, təzad I) təşbeh, epitet, metafora, cinas, metafora I) mübaliğə, bənzətmə, metonimiya, cinas 434. Azərbaycan dilində ərəb və fars sözlərinin, əsasən, çox işlənməsi nə ilə bağlıdır? I) Azərbaycanda islam dininin qəbul olunması ilə I) Səfəvilərin hakimiyyətə gəlməsi ilə I) Türk dillərinin formalaşması ilə I) Azərbaycanda elmə marağın artması ilə I) Azərbaycan dilinin təsir dairəsinin genişlənməsi ilə 435. Aşağıdakılardan biri dilimizin müstəqil dil vahidlərindən biridir: I) samitlər I) Cümlələr I) heca I) ahəg qanunu I) şəkilçilər 436. Gəldim, qarşıladı güllər-çiçəklər, Gedirəm, əl edir boz biçənəklər. (Məmməd Araz) Misralarda ədəbi dilin hansı norması pozulmuşdur? I) semantik I) fonetik I) leksik I) morfoloji I) sintaktik 437. Sözün törəmə mənası adlanır: I) qrammatik məna I) leksik məna I) həqiqi məna I) məcazi məna I) ilkin məna 438. Azərbaycan dilinin lüğət fondunu nə təşkil edir? I) dildə olan fəal, ümumişlək sözlərin hamısı I) dildə olan uzunömürlü sözlər I) neologizmlər I) tarixizmlər I) ümumişlək sözlər 439. Nöqtələrin yerinə uyğun gələn ifadələri müəyyən edin: ……………… vulqar sözlər deyilir. I) kobud ifadələrə, nalayiq ifadələrə I) tarixizmlərə, dialektizmlərə I) kobud ifadələrə, yersiz əcnəbi sözlərə I) köhnəlmiş sözlərə, nalayiq ifadələrə I) dialektizmlərə, kobud ifadələrə 440. Aşağıdakılardan biri dilin sabit söz birləşmələri də adlanır: I) ismi birləşmələr I) feili birləşmələr I) frazeoloji birləşmələr I) mürəkkəb söz birləşmələri I) mürəkkəb sözlər 441. Cümlədə özündən əvvəlki üzvü izah edən və konkretləşdirən sözə və ya söz birləşməsinə nə deyilir? I) ara sözlər I) əlavələr I) xitablar I) adlıq cümlələr I) həmcins üzvlər 442. Dilin funksiyalarını göstərin. 1) Dil ünsiyyət vasitəsi olmaqla insanlar arasında əlaqə yaradır 2) Dil bioloji yox, ictimai hadisədir 3) Dil təfəkkürlə bağlı hadisə olaraq fikir ifadə edir 4) Dil əşya və hadisələrin adlarını əks etdirir 5) Dilin başa düşülməsini təmin edən müxtəlif jestlər də ünsiyyət vasitəsidir I) 2, 3 I) 2, 5 I) 1, 2, 4 I) 3, 4, 5 I) 1, 3, 4 443. Fikirlərdən biri yanlışdır: I) dil cəmiyyətdə formalaşsa da, bioloji hadisədir I) dil cəmiyyətdə ünsiyyət vasitəsi kimi işlənir I) dil əşya və hadisələri adlandırır I) dildən başqa, digər ictimai hadisələr də vardır I) dil vasitəsilə insanlar fikirlərini, arzularını bir–birlərinə çatdırırlar 444. Səhv fikri göstərin. I) cəmiyyət dilsiz mövcud ola bilməz I) dilin irqi və irsi cəhətlərlə bağlı olan məqamları çoxdur I) dilin və şüurun yaranması vahid ictimai prosesdir I) dilin yaranmasında insan bədəninin şaquli vəziyyətə düşməsi də əsas şərtlərdəndir I) dil insanlara qulluq göstərən yeganə ictimai hadisə deyil 445. Düzgün fikri göstərin. I) dil bioloji hadisədir I) dildən savayı, insanlara xidmət göstərən başqa ictimai hadisələr yoxdur I) üzün, saçın rəngi və forması, gözün, sifətin quruluşu kimi, dil də irsidir I) dil canlılardan yalnz insana məxsusdur I) küçə hərəkəti qaydalarını göstərən işarələr, gəmilərdən bayraqlarla verilən siqnallar və s. dilin əsas ünsiyyət imkanları səviyyəsinə qalxa bilər 446. |