Kamolitdinova

Fayllarni ochish

Fayllarni quyidagi usullarning biri yordamida ochish mumkin:

1. 
   «Sichqoncha» ko‘rsatkichi faylni belgilab olgach, «sichqoncha»ning o‘ng tugmasi bosiladi va hosil bo‘lgan kontekst-menyudan Открыть (Ochish) buyrug‘i tanlanadi (2-rasm).
   
2. 
   «Sichqoncha» ko‘rsatkichi bilan belgilangan fayl ustida chap tugmacha 2 marta tezda bosiladi.
   
3. 
   Fayl «sichqoncha» ko‘rsatkichi yordamida belgilab olingach, klaviaturaning Enter tugmasi bosiladi.
   

Fayllarni hosil qilish

Kompyuter yordamida matnli, ovozli, tasvirli, video va boshqa turdagi fayllarni yaratish uchun maxsus kompyuter dasturlaridan foydalaniladi. Agar kompyuteringiz Windows OSda ishlasa, u holda ekranning pastki chap burchagida «Пуск» yoki «Старт» (Ishni boshlash) tugmalari orqali kompyuterga o‘rnatilgan dasturlar ro‘yxatini ko‘rishingiz mumkin. Ushbu tugma orqali yuqorida sanab o‘tilgan matnli, ovozli, tasvirli, video va boshqa turdagi fayllarni yaratish uchun maxsus kompyuter dasturlarini ishga tushirishingiz mumkin va kerakli faylni yaratish imkoniga ega
bo‘lasiz.
Masalan, matnli fayl yaratmoqchi bo‘lsangiz quyidagi amallarni ketma-
ketlikda bajaring:
Пуск => Все программы => Стандартные =>
=> Блокнот
Bu yerda:
Пуск – Ishni boshlash
Все программы – Barcha dasturlar Стандартные – Standart dasturlar Блокнот – Matn yaratuvchi dastur
20

Ushbu amallar ketma-ketligini bajarish natijasida «Блокнот» dasturi ishga tushadi va bu dastur yordamida siz matnli fayl yaratishingiz mumkin bo‘ladi.

Papka hosil qilish

Papka yoki katalog – fayl nomlari va fayl haqida ma’lumot saqlanadigan diskning alohida ajratilgan sohasi. Windows operatsion sistemasida papka tasviri bilan ko‘rsatiladi.
Fayllarni yanada tez topish va qulay usulda saqlash maqsadida hujjatlarni, musiqa, rasm, fotosuratlar va albatta, o‘yin dasturlarini alo- hida papkalarda saqlash tavsiya etiladi (3-rasm).

musiqa fayllari joylashgan papka video fayllar joylashgan papka
matnli fayllar joylashgan papka
elektron pochta fayllari joylashgan papka
3-rasm.

Amaliy mashg‘ulot: Papka hosil qilish va qayta nomlash vazifalarini jadval asosida bajaring.

1. «Ish stoli»ning ixtiyoriy qismida «sichqoncha»ning o‘ng tugmasi bosiladi.
2.Hosil bo‘lgan menyuda q%ƒä=2ü => o=C*= ko‘rsatmalari bajariladi.

21

Mavzuga doir savol va topshiriqlar

1. 
   Kompyuter xotirasida qanday ma’lumotlar bo‘lishi mumkin?
   
2. 
   Ma’lumotlar kompyuterda qanday ko‘rinishda saqlanadi?
   
3. 
   Qanday ma’lumotlarga fayl deya olamiz?
   
4. 
   Fayllarning qanday turlari mavjud?
   
5. 
   Fayl va papka ochishning nechta usulini bilasiz?
   
6. 
   Papka qaysi hollarda yaratiladi?
   
7. 
   Papkani hosil qilish qanday amalga oshiriladi?
   
8. 
   Ish stolida papka yarating va unga nom bering.
   
9. 
   Fayllar bilan bajarish mumkin bo‘lgan qanday amallarni bilasiz?
   

Mashqlar

1. 
   Jadvaldan fayllar saqlanishi mumkin bo‘lgan vosita nomlarini aniqlang va daftarga yozib oling.
   

2. 
   Windows muhitida ko‘p murojaat etiladigan buyruq so‘zlarning tarjimasini toping va jadvalni to‘ldiring:
   

22

Rus tilida	O‘zbek tilida	Ingliz tilida
Ñîçäaòü
Kîïèðîâaòü
Ïåðåèìåíîâaòü
Ñîõðaíèòü
Óäaëèòü
Âûðåçaòü
Îòïðaâèòü
Âñòaâèòü

3. 
   Fayl, katalog, yorliq va fayl kengaytmasiga tegishli qoidalarni yozib oling.
   
4. 
   Quyidagi mulohazalarni davom ettiring:
   
   1. 
      Ma’lumotlar kompyuterning tashqi ... .
      
   2. 
      Har qanday fayl o‘z nomiga va ... .
      

4. 
   Fayl va papkani hosil qilish, qayta nomlash, ... .
   
5. 
   Papka hosil qilish uchun kontekst-menyudan ... .
   
6. 
   Katalog – fayllar haqidagi ... .