Kapak ve sayfa tasarimi

Mordanlama
Yün 
ipliğini 
doğal 
boyarmaddelerle 
boyamak  için  bir  ön  işlem  gerekmektedir. 
Bu  işlemde  kullanılan  maddelere  mordan 
maddeleri denilmektedir. En önemli mordan 
maddeleri şap [KAl(SO
4
)
3
.12H
2
O], demir şapı 
(FeSO
4
.7H
2
O),  bakır  şapı  (CuSO
4
.5H
2
O), 
SnCl
2
.2H
2
O ve şarap taşıdır.
Boyama
Doğal  boyamacılıkta  kullanılan  yöntemler 
mordanlı boyama, doğrudan (direk) boyama 
ve küp boyama şeklinde gerçekleşir. Yün iplik 
boyama  banyosunda  boyama  reçetelerine 
göre boyanır.
8 • 
doğal boyama reçeteleri
doğal boyama reçeteleri
 • 9

---

Boyama için gerekli 
malzemeler
1.  Boyama kazanı
2.  Termometre
3.  Mordan maddeleri
  - Şap (potasyum alüminyum sülfat)  
  - Saçıkıbrıs (demir şapı ) 
  - Göztaşı (bakır şapı  = bakır sülfat) 
  - Krem tartar (şarap taşı)
  - Sitrik asit
  - Karbonat (sodyum karbonat)
  - Boncuk tutkal.
  - Kostik
  - Hidrosülfit
4.  Boya bitkileri veya böcekleri
5.  Terazi 

---

---

---

MORDANLAMA REÇETELERİ

---

M1
Mordanlama  için  önce  boyanacak  yün  mik-
tarının % 20’si (1 kg. yün için 200 g.) kadar 
şap,  hazırlanan  1/25  (1  kg.  yün  için  25  litre 
su)  mordan  banyosu  içine  ilave  edilir.  Şap 
banyo  suyunda  karıştırılarak  çözündükten 
sonra  yün  ilave  edilir.  100°C’de    60  dakika 
sürede mordanlama işlemi tamamlanır. Mor-
danlanan yünler mordanlama banyosundan 
çıkarılarak  3-4  gün  açık  havada  kurumaya 
bırakılır.
M2
Mordanlama için önce boyanacak yün mikta-
rının %20’si (1kg. yün için 200 g.) kadar şap 
ve %10’u (1kg. yün için 100 g.) kadar krem 
tartar hazırlanan 1/25 (1 kg. yün için 25 litre 
su)  mordan  banyosu  içine  ilave  edilir.  Mor-
dan  maddeleri  banyo  suyunda  karıştırılarak 
çözündükten sonra yün ilave edilir. 100°C’de 
60 dakika sürede mordanlama işlemi tamam-
lanır. Mordanlanan yünler mordanlama ban-
yosundan  çıkarılarak  3-4  gün  açık  havada 
kurumaya bırakılır.
14 • 
doğal boyama reçeteleri

---

Şap mordan ile 
mordanlanmış yün.
14 • 
doğal boyama reçeteleri

---

M3
Mordanlama için önce boyanacak yün mikta-
rının % 3’ü (1 kg. yün için 30 g.) kadar saçı-
kıbrıs (demir (II) sülfat), %5’i (1 kg. yün için 50 
g.) kadar krem tartar ve %1’i (1 kg. yün için 
10  g.)  sitrik  asid  hazırlanan  1/25  (1  kg.  yün 
için  25  litre  su)  mordan  banyosu  içine  ilave 
edilir. Mordan maddeleri banyo suyunda ka-
rıştırılarak çözündükten sonra yün ilave edilir. 
100°C’de 60 dakika sürede mordanlama işle-
mi tamamlanır. Mordanlanan yünler mordan-
lama  banyosundan  çıkarılarak  3-4  gün  açık 
havada kurumaya bırakılır.
Şap mordan ile 
mordanlanmış yün.
doğal boyama reçeteleri
 • 17

---

M4
Mordanlama  için  önce  boyanacak  yün  mik-
tarının  %  4’ü  (1  kg.  yün  için  40  g.)  kadar 
kalsiyum  nitrat  hazırlanan  1/25  (1  kg.  yün 
için  25  litre  su)  mordan  banyosu  içine  ilave 
edilir. Mordan maddeleri banyo suyunda ka-
rıştırılarak çözündükten sonra yün ilave edilir. 
100°C’de 60 dakika sürede mordanlama işle-
mi tamamlanır. Mordanlanan yünler mordan-
lama  banyosundan  çıkarılarak  3-4  gün  açık 
havada kurumaya bırakılır.
M5
Mordanlama için önce boyanacak yün mikta-
rının % 4’ü (1 kg. yün için 40 g.) kadar kalay 
klörür, hazırlanan 1/25 (1 kg. yün için 25 litre 
su) mordan banyosu içine ilave edilir. Kalay 
klörür  banyo  suyunda  karıştırılarak  çözün-
dükten  sonra  yün  ilave  edilir.  100°C’de    60 
dakika sürede mordanlama işlemi tamamla-
nır.  Mordanlanan  yünler  mordanlama  ban-
yosundan  çıkarılarak  3-4  gün  açık  havada 
kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri
 • 17

---

M6
Mordanlama için önce boyanacak yün mikta-
rının % 4’ü (1 kg. yün için 40 g.) kadar bakır 
şapı  hazırlanan  1/25  (1  kg.  yün  için  25  litre 
su)  mordan  banyosu  içine  ilave  edilir.  Mor-
dan  maddeleri  banyo  suyunda  karıştırılarak 
çözündükten sonra yün ilave edilir. 100°C’de 
60 dakika sürede mordanlama işlemi tamam-
lanır. Mordanlanan yünler mordanlama ban-
yosundan  çıkarılarak  3-4  gün  açık  havada 
kurumaya bırakılır.
M7
Mordanlama için önce boyanacak yün mikta-
rının % 4’ü (1 kg. yün için 40 g.) kadar demir 
şapı  hazırlanan  1/25  (1  kg.  yün  için  25  litre 
su)  mordan  banyosu  içine  ilave  edilir.  Mor-
dan  maddeleri  banyo  suyunda  karıştırılarak 
çözündükten sonra yün ilave edilir. 100°C’de 
60 dakika sürede mordanlama işlemi tamam-
lanır. Mordanlanan yünler mordanlama ban-
yosundan  çıkarılarak  3-4  gün  açık  havada 
kurumaya bırakılır.
18 • 
doğal boyama reçeteleri
doğal boyama reçeteleri
 • 19

---