82
ġekil XX. Geyik faresi, Peromyscus sp.
Maskeli sivrifare, Sorex cinereus Kerr (ġekil 27), Kanada‟nın anakara orman
alanlarında yaygındır. Bu tür her 24 saatte kendi ağırlığından daha fazla besin
tüketen ve gece gündüz etkin olan doymaz bir predatördür. Bu sivrifarenin yüksek
solunum oranı ve kaydedilen 1200+/dakikalık kalp atıĢı ile uyarılma yeteneği çok
yüksektir. Üreme sezonu muhtemelen Marttan Ekime kadar sürer ve her defasında
2-10 yavru doğurur. Bazı diĢiler 4-5 ayda eĢeysel olgunluğa eriĢir ve yılda birden
çok doğum yapmaları olasıdır.
ġekil XX. Maskeli sivrifare, Sorex cinereus Kerr
Sivrifare, ada vilayet Newfoundland‟ı da içeren tüm Kanada‟da Larix spp.
türlerinin önemli bir iğne yaprak tüketicisi olan Melez (Larix) testereli arısı
Pristifora erichsoni Hartig (Hymenoptera, Tenthredinidae)‟nin etkili bir
predatörüdür. Melez testereli arısı, Newfoundland‟da, anakarada bulunan küçük
memelilerin aynı Ģiddetteki saldırısına hedef olmamaktadır. Adadaki küçük mememli
kompleksi, hiç biri etkili testereli arı predatörü olmayan, özellikle kaydedilmiĢ
sadece üç türle sınırlıdır. Bunların arasınsa sivrifareler yoktur (Buncker, 1966).
Maskeli sivrifarenin Newfoundland‟a yerleĢtirilmesi önerisi daha 1942‟de yapılmıĢtır
(Warren, 1971). Bu eyleme, 1954 ve 1955 yıllarında Melez testereli arısının Ģiddetli
83
salgınlarından dolayı, sonunda 1956‟da yer verilmiĢtir. Ġlk iki aktarım giriĢimi, 1956
ve 1957 yıllarında New Brunswick ve Manitoba populasyonlarından yapıldı. Bunlar
baĢarısız oldu. Ancak, 1958‟de, 22 birey (10 erkek ve 12 diĢi) New Brunswick‟ten
batı Newfoundland‟da baĢarılı olarak aktarıldı ve salıverildi. Salıverme alanından,
1959 yılında tuzakla, 11 baĢlangıç ve 119 yeni döl sivrifarenin yakalanması ile
yerleĢtirmenin sağlandığı doğrulanmıĢtır. Yeni yerleĢmeler, daha sonra Melez
testereli arısının salgın formunda olduğu merkez Newfoundland‟a yapıldı. YayılıĢ,
beĢ yıl sonra, her bir yayılma noktasından yaklaĢık 48km olmuĢtur (Warren, 1971).
Ancak, Bunckner, (1966), Newfoundland‟da yayılıĢ oranını 11-19km olarak
ölçmüĢtür. Adanın 2/3‟ü, 1968‟de iĢgal edilmiĢti (Turnock and Muldrew, 1971).
Sorax tarafından Melez testereli arının tüketilmesi, ağaç dizilerindeki kozalar
kullanılarak değerlendirilmiĢ ve %39‟a varan oranda koza yok edildiği gösterilmiĢtir.
Bu oran, Buckner (1958) tarafından Manitoba‟da kaydedilen %89‟luk yerleĢik koza
tüketiminden daha düĢüktür. Buckner (1966), sivrifarenin Newfoundland‟a
salıverilmesinden sonraki etkisini ayrıntılandırmıĢ ve Melez testereli arısının
ormandaki zararının baĢlangıçtaki kayıtlardan daha az yoğun olmadığını ileri
sürmüĢtür. Warren (1971) maskeli sivrifarenin Melez testereli arısı koza
populasyonunun azaltma değerinde aynı fikirde olduğunu ve bu sivrifarenin özellikle
baĢta diğer testereli arılar, orman zararlısı diğer böceklerin önemli bir predatörü
olduğunu eklemektedir. Örneğin sarıbaĢlı ladin testereli arısı Pikonema alaskensis
(Rohwer)‟nın bir salgını maskeli sivrifarenin bulaĢma alanına yayılıĢından iki yıl önce
meydana gelmiĢtir. Sivrifare alana ulaĢtıktan sonra, bu testereli arı ile artık bir
baĢka problem olmamıĢtır. Warren (1971) bu sivrifareyi Newfoundland‟da orman
çevresinin bir değeri ve birkaç orman zararlısı böcek üzerinde etkin olmaya devam
edecek bir predatör olarak görmektedir.
SarıbaĢlı ladin testereli arısı, Pikonema alaskensis (Rohwer)‟in yalancı tırtılı.
84
5.5.3. Böcekçil KuĢlar
Tüm Vertebreta’lar içinde, kuĢlar en önemli böcek yiyen hayvanlardır. Birçok
kuĢ türü tüm hayatları boyunca sadece böcek yiyerek geçinirler. Bunlar arasında
kırlangıçlar ve gece atmacaları anılabilir. Birçok tohum yiyen kuĢlar da, yuva
dönemlerinde böcek yerler. Zira tohum yiyen böcekler, yuvalarını böceklerin fazla
oldukları dönemlerde yaparlar ve böcek populasyonunun azalmasında önemli rol
oynarlar. Bu nedenle ormancılar yararlı kuĢ türlerini yalnız korumakla kalmayıp,
aynı zamanda kıĢın yemlemek ve yuva yapabilmelerine sağlamak amacıyla uygun
yerler hazırlamak suretiyle onları korumalıdır.
KuĢların besin gereksinimlerini tespit etmek için ya midelerini tetkik etmek, ya
da bunları böcekle beslemek gerekir. Bu hususta yapılan araĢtırmaların birinde 2
adet KarabaĢ, Parus major (L.) (Passeres, Paridae)‟in saat 6‟dan 19‟a kadarki 13
saatlik süre içinde 187 Malacosoma neustria (L.) (Lepidoptera, Lasiocampidae)
ve Earias chlorana (L.) (Söğüt örücüsü) (Lepidoptera, Noctuidae) pupasını
yedikleri tespit edilmiĢtir. Bir baĢka denemede de 1 adet Mavi karabaĢ, Parus
coeruleus (L.)‟ın günde 1000‟den fazla böcek yumurtası yediği görülmüĢtür.
Böcek yiyen kuĢlar arasında Cuculus canorus (L.) (Guguk kuĢu) (Cuculi,
Cuculidae) baĢta gelmektedir. Yapılan bir araĢtırmada, bir Guguk kuĢunun
midesinde 2 cm uzunluğunda 88 adet Thaumetopoea processionea (L.)
(MeĢekeseböceği) tırtılı ve bir baĢkasının midesinde de 110 adet Tortrix viridana
(L.) (YeĢil meĢe bükücüsü) tırtılı ile 10 tane Mayıs böceği bulunmuĢtur.
Yukarıda adı geçen türlerden baĢka Sığırcık (Sturnus vulgaris), Bülbül, Ġspinoz,
Çoban aldatan, Turna nevileri, Ağaçkakan (Dendrocopos major), Leylek, Tavuk,
hindi vb. böcek yiyen baĢlıca kuĢlardır.
Dostları ilə paylaş: |