etm iş, fıtn ə lə ri y a tırm a ğ ı, h ü c u m la n dayandırm ağı, m ü h a rib ə tə h lü k ə -
lərini arad an q ald ırm ağ ı lazım b ilm işlər. S ülh v ə danışıq yo lu ilə h ə ll
e d ilə b ilə n m ə s ə lə lə rd ə öz şahım m ü h a rib ə y ə sövq e d ə n v ə z ir ə n a x -
m aq v ə ə n lə y a q ə tsiz v ə z ird ir. O, x ə y a n ə t edib işə z ə r ə r v u rm a q d a n
b a şq a h e ç b ir şeyə y aram az. Ç ünki rü tb ə sah ib lərin in ə q li q ılın cın d an
iti o lm alıd ır. Q ılm cla alın a b ilə c ə k şeyləri ağıl, v ə tə d b irlə ə ld ə e tm ə k
m ü m k ü n o ld u ğ u h ald a, m ə s lə h ə tlə g ö rü lə b ilə c ə k işlə ri ikiağızlı q ı-
lıncla d a y e rin ə y e tirm ə k olm az. Ü rəy i q ü w ə tli, beyni k ü t olan a d a m -
ların səsi g u r, m ü h a k im ə si d ay az o lduğu kim i, g ü cü çox, ağlı k əm olan
ad am ların d a h a y -k ü y ü çox, x eyri az olar.
M ən sən in x u d p ə sə n d olduğunu, xülya q ə d ə r şirin, rö y a q ə d ə r ald a-
dıcı olan b u dünya m alın a h əris v ə m əftu n olduğunu g ö zəl bilirdim .
L akin o n la n d em ə k d ə n çəkinirdim , fıkirləşirdim , b ə lk ə ö zün başa düşüb
q ə flə t yux u su n d an ayılasan. L akin bunun ə v ə z in d ə sən h əddini aşdm.
İndi sənin b ə z i n ö q san lan n ı dem əy in , nə q ə d ə r cahil və n ad an olduğunu,
n ə q ə d ə r m u rd ar işlə r gördüyünü açıb g ö stərm əy in vaxtı çatm ışdır.
M ən im say a c a q la n m d ery ad an b ir dam la, dağdan bir z ə rrə götürm ək
m ə n z ə rə sin d ə olacaqdır. D ey ib lər ki, sözü işindən, qövli felindən üstün
olan v ə z ird ə n padşah ü çün daha təh lü k əli h eç b ir şey ola bilm əz...
D ünyada söz verib e lə m ə y ə n b ir k ə s ilə eləyib sö y lə m ə y ə n bir adam m
fərqi böyükdür. S ən d ə bu x asiy y ət vardır. S ənin d ilin hünərindən
üstündür. Şir sənin d ed ik lərin ə inanıb yazıq öküzü m əh v etdi. D eyiblər
ki, n ə z ə riy y ə təcrü b əsiz, şəkil m əzm unsuz, d ö v lə t ədalətsiz, dostluq sə -
daqətsiz, elm hikm ətsiz, sə d ə q ə niyyətsiz, h ə y at əm n iy y ətsiz fayda verə
b ü m əz. T ə b iə ti etibarilə səx av ətli v ə ədalətli olan padşahın vəziri m ər-
dim azar olsa, rə iy y ə t y e n ə d ə padşahın sə x a v ə t v ə əd alətin d ən m əhrum
olar, m ə rh ə m ə t qapıları onların ü zü n ə bağlanar. Bu, içərisində nəhəng
yaşayan s a f v ə şirin su hov u zu n a b ə n z ə r ki, tə şn ə olan heç bir üzgüçü
o n a əl uzadıb ayaq b asm ağ a c ə sa rə t etm əz...
Su qarşımda, özüm toşno, fəqot orda nohəng vardır.
X id m ə td ə duran sad iq v ə iş b ilə n ad am ların çoxluğu şahların z in ə -
tidir. S ən is ə istə y irsə n ki, sə n d ə n b aşqa şirin y anında h eç kəs o lm a-
sın, onun ə n yaxın v ə in an ılm ış adam ı y aln ız, sən olasan. Lakin öz
x ey rin i b aşq alarım n b ə d b ə x tliy in d ə ax tarm aq d an , sad iq v ə səm im i
dostlarım x ain q ə lə m ə v erib m ə h v etm ə k v ə bu yol ilə h ö rm ət və
m ə n sə b sah ib i o lm aq d an dah a ax m aq v ə rə z il b ir şey d ü şü n m ək m ü m -
kün deyildir. R iyakarlıqla ib a d ə t edib savab qazanm aq, tü n d x a siy y ə t-
lilik v ə zorakılıqla q ad ın larla dostluq e tm ə k , z ə h m ə t ç ə k m ə d ə n e lm ə
y iy ə lə n m ə k olm az. L akin bu sö h b ə tlə rin faydası yoxdur, çünki b i-
lirəm , onlar sən ə tə s ir e tm ə y ə c ə k . M ə n im sə n ə v erd iy im n ə s ih ə t bir
kişinin bir quşa “Ə lacı o lm a y a n x əstə liy i m ü a lic ə e tm ə y ə ç a lışm a ”
sö y ləm əsin ə oxşayır. Ç ünki ata la r deyib:
H ər bir dərdin dərmanı, olacı var,
Lakin yoxdur əlacı maymaqlığın.
D im n ə soruşdu: - O h a d isə necə o lm u şd u r?
Rəvayət.
K ə lilə dedi: - B ir d ə stə m e y m u n bir d a ğ d a yaşayırdı. B ir
gün u lduzlar ş a h ı1 M ə ğ rib ə ç ək ilib ü fü q lə r a rx asın d a g iz lə n d ik d ə v ə
dü n y an m üzünü z ü lm ə t p ə rd ə si b ü rü d ü k d ə şim al k ü lə y i öz cilovunu
qıraraq dördnala çap m ağ a v ə m ey m u n lar ü z ə rin ə h ü c u m e tm ə y ə b a ş -
ladı. Y azıq m ey m u n lar soyuqdan titrəy ir və q ızışm aq ü ç ü n bir ç a rə a x -
tarırd ılar. B irdən o n ların g ö z lə rin ə işıqsaçan b ir a tə ş b ö cəy i sataşdı.
E lə b ild ilə r ki, oddur. O saat ç ö r-ç ö p y ığıb onun ü s tə q o y d u lar vo h ə r
tə ro fd ə n ü flə m ə y ə başladılar. O nların q arşılarm d ak ı ağ acda b ir quş
otu rm u şd u . M eym unlarm bu h ə rə k ə tin i g ö rc ə k h a y -k ü y salıb q ış q ır-
m ağa başladı və dedi: - B ö cək d ir, qanadları var, g e c ə vaxtı çırağ a o x -
şayır, am m a od d ey il, nahaq y ero ü fləm əy in . Ə lb ə ttə , m ey m u n lar ona
ə h ə m iy y o t verm odilor. Bu zam an oradan k eço n b ir ad am , quşa dedi:
Z ə h m ə t çəkib ö zü n ü ə z iy y ə tə salm a, b u n lar sə n in sö z ü n lə bu işd ən ol
ç ə k ə n d ey illər, b ir d ə ki, b e lə adam lara n ə s ih ə t v e rm ə k qılıncı daşa
vurm aq və şəkori su altın d a g iz lə tm ə k kim i b ir şeydir.
Q u ş adam ın sö z ü n ə qulaq asm adı, ə k sin ə , atəş b ö cəy in in no üçün
işıq v erd iy in i dah a yaxşı başa salınaq üçün enib m ey m u n ların y an ın a
gəld i. T u tu b başım üzdülor. S ə n in də işin b u n a oxşayır. H eç vaxt sözo
b ax m ırsan və xey irx ah ların n ə s ih ə tin ə qulaq asm ırsan . A m m a b ir gün
g ə lo c ə k ki, sən bu h iy lə g ə rlik v ə riyakarlıq ü z ü n d ən b ə rk peşm an o la -
caqsan. O vaxt ü z -g ö z ü n ü d id ib ağlam ağın, b aşın a d ö y ü b sinəni c ır-
m ağın xeyri o lm ay acaq d ır. A ta la r d eyiblər, sonrakı p eşm an çılıq fayda
v e rm əz, necə ki o n a m ə rd ş ə rik ə fayda v erm əd i.
D im n ə soruşdu: - O n e c ə o lm uşdur?
' U l d u z l a r ş a h ı - G ünəş. M ütərcim
115 ( 3 ^ * -
Dostları ilə paylaş: |