zanm ış h esab e d ilər. L a k in d ü n y a dağılm azdı ki, h ə r k ə s öz lə y a q ə ti,
elm v ə b iliy i d a irə sin d ə m ə n im x ey rim ə v ə d ü z adam o ld u ğ u m h a q d a
b ir şey d an ışa idi. H ə r sö zü n h ə m b u d ü n y ad a ö zü n ə g ö rə m ü k afatı v a r -
dır, h ə m o dünyada. H ə r d e y ilə n söz b ir a d a m a h ə y a t v e rm ə k v ə y a b i r
insam m ə h v etm ə k ü ç ü n əsas o la b ilər. H ə q iq ə ti b ilm ə d ə n y aln ız e h t i -
m ala v ə güm ana, fə rz iy y ə y ə v ə tə x m in ə g ö rə söz deyib m ə n i tə h lü k ə
v ə tə l ə f o lm aq q a rşısm d a q o y an h ə r k ə s, k ifa y ə t q ə d ə r m ə lu m a tı o l m a -
yan, d a v a -d ə rm a n tan ım ay an , x ə stə lik lə ri b iri-b irin d ə n ay ıra b i l m ə -
y ən , m ü alicə ü su llarm ı b ir-b irin ə qarışdıran, insam n ruhi x ü s u s iy y ə tin -
d ə n v ə b ə d ə n q u ru lu şu n d an b aşı çıxm ayan, lakin h ə k im lik id d ia s m d a
o lan n ad an adam a b ə n z ə r.
Q a z ilə r soruşdular: - O n e c ə o lm u şd u r?
Rəvayət.
D im n ə dedi: - B ir ş ə h ə rd ə d ü zg ü n m ü a lic ə e tm ə k d ə ,
yaxşı d ə rm a n y a z m a q d a , x ə s tə lik lə ri d o ğ ru tə y in e tm ə k d ə , x e y ir li
m ə s lə h ə t v e rm ə k d ə ç o x ağıllı v ə tə c rü b ə li, n ə fə s i İsa n ə fə s i q ə d ə r t ə -
sirli, q ə d ə m i X ızı q ə d ə m i q ə d ə r u ğ u rlu h a z iq b ir h ə k im v a r idi. B ir g ü n
fə lə k öz a d ə ti ü z rə v e rd ik lə rin i g eri alm ağ a, onu in san ü ç ü n ə n q i y -
m ə tli n e m ə t olan g ö z n u ru n d a n m ə h ru m e tm ə y ə b aşlad ı. O n u n g ö z ü -
n ü n işığı azalm ağ a ü z q o y d u , n ə h a y ə t, onun d ü n y an ı g ö rə n g ö z lə ri k o r
oldu. M ey d an ı xali g ö rə n h ə y a sız b ir n ad an , h ə k im lik id d iasın a d ü ş d ü
v ə b ir az k e ç m ə d ə n h ə r y e rd ə o n u n h aq q ın d a d a n ışm ağ a b aşlad ılar.
H ə m in şə h ə rin p a d şa h ın m b ir qızı v a r idi. Şah o n u öz qardaşı o ğ -
luna ə rə v erm işd i. H a m ilə lik v a x tı çatdı, sancı v ə a ğ rılar b aşlad ı. T ə c -
rü b ə v ə m ü a lic ə d ə ş ö h rə t ta p m ış k o r h ə k im i çağ ırd ılar. O q ad m ın a ğ r ı-
ları h aq q m d a s o rğ u -s u a l etdi v ə o saat sə b ə b in i bildi. D edi:
B u arv a d a “Z ə m ə h ra n ” d ə rm a m lazım dır.
D e d ilər: - G ə rə k siz h azırlay asın ız. D edi:
- M ə n im g ö z lə rim gö rm ü r, g ə rə k ö zü n ü z h azırlay asım z. B u z a m a n
h ə k im lik iddiası e d ə n n a d an a ra y a soxulub dedi:
- B u, m ə n im işim d ir, m ə n o n u h azırlam ağ ı b ilirəm .
Şah o n u y an ın a çağ ırıb ə m r etdi ki, x ə z in ə y ə gedib h əm in d ə rm a n ı,
h azırlasın . O elm siz v ə m ə rifə tsiz adam heç b ir şey b ilm əd iy i h ald a iş ə
girişdi, q ə z a d a n ö ld ü rü cü z ə h ə r şüşəsi ə lin ə keçdi, onu b aşq a d ə rm a n -
lara q arışdırıb qıza v erd i. Q ızın d ərm an içm əsi ilə can v erm əsi b ir old u .
Q ızın h a lın a ü rə y i y an an şah bunu g ö rd ü k d ə , h ə m in d ə rm a n d a n
ş ə rb ə t h a zırlatd ırıb n a d a n h ə k im ə içirtdi, o saat, b ə d ə n i soyuyub g ö m -
g ö y oldu.
B u m ə sə lə n i on a gö rə dedim , b ilə sin iz ki, eh tim ala ə sa sə n fıkir
sö y ləm əy in , b ir şey b ilm ə d ə n işə g irişm ə y in a q ib ə ti fə la k ə t olar. O ra -
da olanlardan biri dedi: - H iy lə g ə rliy i h a q q ın d a a v am xalqdan so ru ş-
m ağ a ehtiyacı olm ay an x əb is v ə riy ak arlığ ı ə y a n v ə ə şrafa aydın olan
b ir b ə d b ə x t varsa, o d a bu D im n ə d ir ki, q ə lb in in q a ra h ğ ı, ü rəy in in x a in -
liyi, onun e y b ə c ə r v ə m u rd ar ü zündə o lan ə la m ə tlə rd ə n də görünür.
Q azı soruşdu: - O ə la m ə tlə r h an sılard ır? O n ları d e m ə k lazım d ır ki,
xalq da bilsin.
O şəxs cavab verdi: - Filosoflar d e y ib lə r k i, h ə r k ə sin qaşları b iri-
birin d ən aralı, sağ gözü sol gö zü n d ən x ırd a v ə qırpıq, b u m u bir az sola
doğru əyri, tük çıxan yerin h ərə sin d ə üç tü k b itsə v ə b elə adam yerə
baxan olsa, o x əb is, fısq ü -fə sa d m ən b əy i, h iy lə v ə riy a k a rlıq nü m u n əsi,
fıtnə v ə x əy a n ə t m ərk əzi olar. B u ə la m ə tlə r h am ısı D im n ə d ə vardır.
D im n ə dedi: - A llah m h ö k m ü haqdır, o n d a h eç b ir sə h v v ə x ə ta ola
b ilm əz. Ə g ə r sə n in saydığın ə la m ə tlə r h ə q iq ə ti o rta y a çıx arm aq üçün
düzgün b ir m ey ar, ə d a lə ti b ə rp a etm ək ü ç ü n d o ğ ru b ir d ə lil isə v ə y a l-
nız o n a ə s a s ə n d o ğ ru y alandan, haqq n a h a q d a n fə rq lə n irs ə , o z am an
in san ların heç b irin i heç b ir şey ü stündə m ə s u liy y ə tə c ə lb e tm ə k o l-
m az; n ə y ax şılıq ü stü n d ə m ü k afat v e rm ə k o lar, n ə d ə pislik ü stü n d ə
cəza. Ç ünki in sa n la r A llah ın yaratdığı b u x ü s u s iy y ə tlə ri ö z ü n d ən d ə f
etm ə k q ü d rə tin ə m a lik deyil. B e lə lik lə , x e y irx a h ad a m la ra h ə d iy y ə
v erm ək , b əd x ah ad am ları c ə rim ə etm ək m ə s ə lə s i b u h ö k m ə g ö rə a ra -
lıqdan qalx m alıd ır. Ə g ə r m ən , A llah e lə m ə s in , d ilim -a ğ z ım q u ru su n ,
bu d e y ilə n işləri g ö rm ü şə m sə , d em ək , b u ə la m ə tlə r m ə n i buna m ə c b u r
edibdir. B u ə la m ə tlə ri A llah y aratd ığ m d an m ə n o n ları m ə h v e d ə b il-
m ə z d im v ə o na g ö rə də m ə n onlarm c ə z a sm ı ç ə k m ə m ə liy ə m . O n lar
m ə n im lə b ir y e rd ə y ara n m ışd ır v ə onları m ə h v e tm ə k m ü m k ü n d e y il-
dir. B e lə o ld u q d a siz o n lara ə s a s ə n m ə n i n e c ə ittih am e d ə b ilərsin iz?
(Ç ünki siz b e lə lik lə , A llahı tə q sirlə n d irm iş o lu rsu n u z). S ən m ə n a sız
dam şıb öz n ad an lıq v ə av am lığ ın ı b ü ru zə v erd in , d o la şıq fık irlə r s ö y -
lə y ə rə k b aşın çıx m a d ığ ı b ir işə qarışdın v ə ö z ü n ü b ia b ır etdin.
D im n ə b elə c a v a b v e rd ik d ə n sonra h a m ı susdu v ə h eç k əs d a n ış -
m ağa c ə s a rə t e tm əd i.
Q azı ə m r etdi D im n ə n i d u staq x an ay a ap ard ılar.
K ə lilə n in R ü zb eh a d h b ir d o stu v ar idi. O , D im n ə n in y an ın a g ə lib
K ə lilə n in v ə fa t etd iy in i o n a x ə b ə r verdi. D im n ə b u n u eşitc ə k h e y rə t-
lənib tə ə c c ü b etdi, k ə d ə rlə n ib tə ə ssü flə n d i, so n ra d ə rin d ə n b ir ah
Dostları ilə paylaş: |