Kelishildi docx

16- mavzu. Aromatik karbonil birikmalar
Aromatik aldegidlarga xos xususiyatlar. Aromatik-alifatik qator ketonlari,
ularni olish va kimyoviy xossalari. Ularning oksimlari va fazoviy tuzilishi. Bekman
qayta guruhlanishi.
Aromatik 
karbon 
kislotalar. 
Almashingan 
benzoy 
kislotalarning
dissotsiyalanish konstantasiga o‘rinbosarlarning ta’siri. Aromatik karbon kislotalar
sintez qilishning umumiy usullari. Benzoy kislotasi va uning hosilalari. Salitsil va
sulfosalitsil kislotalar.
Dolchin kislotasi, olinishi va xossalari. Antranil kislotasi, olinishi va uning
ishlatilishi.

---

28
17- mavzu. Aromatik aminlar
Aromatik aminlarning turlari. Aromatik yadrodagi
o‘rinbosarlar tabiati va
joylashishining aminlar asosligiga ta’siri. Amino- guruhning benzol yadrosiga ta’siri:
Elektrofil almashinish reaksiyalari. Amino-
guruhni himoyalash. Aromatik
aminlarning qo‘llanilishi.
Diazobirikmalar. Alifatik va aromatik diazobirikmalar. Diazotirlash reaksiyasi,
uni amalga oshirish sharoitining amin tuzilishiga bog‘liqligi. Diazotirlovchi agentlar
va reaksiya sharoitlari.
Diazobirikmalarning azot chiqishi bilan boradigan reaksiyalari: diazoguruhni
vodorodga, galogenlarga, gidroksil-, tsian- va nitro- guruhlariga almashtirish.
Diazobirikmalarning azot chiqmasdan boradigan reaksiyalari. Azobo‘yoqlar sintezi.
Qaytarish reaksiyalari, triazenlar hosil bo‘lishi. Diazobirikmalarning qo‘llanish
sohalari.
18- mavzu. Geterotsiklik birikmalar
Geterotsiklik birikmalar haqida tushunchalar va ularning sinflanishi.
Geterotsiklik birikmalarning turlari va ularga xos reaksiyalar. Uch va to‘rt a’zoli
geterotsiklik birikmalar. Besh a’zoli bitta geteroatom tutgan geterotsiklik birikmalar
(furan, tiofen, pirrol), ular sintezining umumiy usuli va o‘zaro aylanishlari (Yurev).
Furan, tiofen, pirrol va benzolning fizik-kimyoviy xossalarini taqqoslash. Olinishi,
fizik va kimyoviy xossalari.
Fenol va pirrol xossalarining o‘xshashligi. Azot, kislorod va oltin-gugurt tutgan
besh a’zoli geterotsiklik birikmalar. Olti a’zoli geterotsiklik birikmalar.
Kondensirlangan geterotsiklik birikmalar kimyosi. Geterotsiklik birikmalarning
aromatikligi. Geterotsiklik birikmalarda elektrofil, nukleofil almashinish, yon
zanjirda radikal almashinish reaksiyalari. Geterotsiklik birikmalarning aromatikligi.
Geterotsiklik birikmalarning ishlatilishi.
Organik reaksiyalarda boradigan qo‘shimcha jarayonlar. Reaksiyalarning
muqobil sharoitlari. Reaksiya yo‘nalishiga substrat va reagent tuzilishi, erituvchi
tabiati va turli omillarning ta’siri. Organik birikmalarning sanoat, qishloq xo‘jaligi,
tibbiyot va boshqa sohalarda qo‘llanilishi. O‘zbekiston olimlarining organik kimyo
faniga qo‘shgan hissalari.