Kitabın adı: Aqrar sahədə mülki müdafiə
Heyvanların baytarlıq emalının üsul və vasitələri
Yüklə 7,28 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Heyvanların baytarlıq emalının üsul və vasitələri.
- Heyvanların baytarlıq emalının qaydası.
- Köpüklə emal.
123 Heyvanların baytarlıq emalının üsul və vasitələri. Emal iki üsulla aparılır: quru və nəm emal. Heyvanların dəri səthi ra- dioaktiv tozlarla çirkləndikdə emal xüsusi maşınlarla (baytar dezinfeksiya maşınları) və tozsoranlarla aparılır ki, bu da quru emal hesab olunur. Dəri səthindən toplanmış radioaktiv toz çı- xarılaraq torpaq altında basdırılır. Qoyunların quru emalının ən yaxşı üsulu ilin fəslindən asılı olaraq mümkün olduqda onların yunlarının qırxılmasıdır. Heyvanların səthinin xlorun təsiri ilə aradan qaldırıla bilən zəhərli maddələrlə zəhərlənməsi zamanı dəri səthi xlor qarışığı- nın tozu və ya kalsium xlorla emal olunur. Proses heyvan bədə- ninin daha artıq zəhərlənmiş hissəsindən başlanır, sonra isə ar- dıcıllıqla bir tərəfdən baş, qoyun, ön ətraflar, cəmdək, arxa ət- raflar daha sonra isə digər tərəfdən həmin ardıcıllıqla heyvan bədəni emal edilir. Emaldan 15-30 dəqiqə sonra xlor qarışığı heyvan bədənin- dən şotka və süpürgə ilə kənarlaşdırılır. Nəm emal dedikdə radioaktiv maddələrlə zəhərlənmiş hey- vanların dəri səthinin müxtəlif maşın və aqreqatların köməyi ilə maye yuyucu qarışıqlarla təmizlənməsi başa düşülür. Yuyucu vasitə kimi СФ-2 və ya СФ-2u tozunun 0,3%-lik qarışığı; 0,7% natrifosfor əlavə edilmiş OП-7 və ya OП-10 emoqator qarışığı istifadə oluna bilər. Göstərilən vasitələr olmadıqda yuyucu toz sulfanol və ya adi piy sabununun su qarışığından istifadə oluna bilər. Əgər yuma üçün heç bir vasitə olmazsa, onda dəri səthi 2-3 atm. (200-300kPa) təzyiqli təmiz su şırnağı tətbiq olunur. Yuyucu maddələrin sərfiyyat norması ilə emalın səmərəliliyi aktiv maddələr qarışığı ilə emal prosesindən 1,5-2 dəfə azdır. İribuynuzlu mal-qara üçün 25-30 litr, qoyunlar üçün 10-12 litr, uyğun olaraq maddələrin heyvanların dəri səthindən kənarlaş- dırılması üçün su həcmi də eynidir Zəhərləyici maddələrdən heyvanların dəri səthindən kənar- laşdırılması üçün dekorasiya məqsədi ilə xlor və turşu xaron- berli maddələrdən istifadə olunur. Məsələn 4% aktiv xlorun 2 124 kq kütləsində 1 litr su ilə qarışığı və ya hipoxlorit kalsiumun 2 əsaslı duzu və s. Dəri səthinin mikroblardan təmizlənməsi üçün aşağıdakı maddələrdən istifadə etmək mümkündür: 8%-lik xlorlu yod maddəsi, 3%-lik pereks maddəsinin 0,5%-lik qarışqa və ya sir- kə turşusunun qarışığı, 4-5%-lik aktiv xlorlu maddələr. Heyvanların baytarlıq emalının qaydası. Heyvanların də- ri səthinin emal edilməsi qaydası və ardıcıllığı zəhərləyici mad- dələrin növündən asılıdır. Heyvanlar əvvəlcə zəhərləyici mad- dələrin növünə və zəhərlənmə dərəcəsinə görə çeşidlənilir, son- ra isə dəri səthinin emal olunması üçün tələb olunan maddələr müəyyənləşdirilir və təyin olunur. Eyni zamanda profilaktika- nın tətbiq olunması məsələsi də həll olunur. Dəri səthinin ra- dioaktiv maddələrlə zəhərlənməsi zamanı dəri səthində seçmə yolu ilə ölçmə nümunələri aparılır və heyvanlara baxış keçiri- lir. Dəri səthinin buraxıla bilən həddən yuxarı zəhərlənməsi qeydə alındıqda onlar baytarlıq emalına cəlb olunur. Emala cəlb olunan heyvanlar emal meydançasına verilir və oradan yuma dəzgahlarının sayından asılı olaraq qruplarla (5-6 heyvan) baytarlıq emalı dəzgahlarına yönəldilir. Dəzgahda hər bir heyvan hər iki tərəfdən yuma məhlulu ilə emal olunur. Emal prosesində yuyucu firçadan istifadə olunur. Dəri səthin- dən kənarlaşan radioaktiv maddələrin emalı icra edən insanla- ra zərər verməməsi üçün yuyucu fırçaya 80-100 sm uzunluqlu ağac bərkidilir. Əvvəlcə heyvanların quyruq hissəsi, sonra isə başı, boynu, beli, yanı, qabaq və arxa ətrafları yuxarıdan aşağı- ya olmaqla emal olunur. Yuyucu məhsulla emal prosesi başa çatdıqdan sonra heyvanlar təmiz su ilə yuyulur. Yuyucu vasitələrlə iribuynuzlu heyvanların və atların dəri səthindən 65-70% radioaktiv maddələrin kənarlaşdırılması mümkündür. Təkrar emal prosesi isə daha səmərəsizdir. Belə ki, bu zaman əlavə olaraq ondan radioaktiv maddələrin 10%- nin kənarlaşdırılmasına nail olunur. Köpüklə emal. Yanğınsöndürən maşının PO-1 standart kö- 125 pük yaradanından köpük təzyiq altında heyvanın dəri səthinə verilir və onun bədənin bütün hissələrini örtür. 2-3 dəqiqədən sonra köpük dəri səthindən yuyucu fırça ilə təmizlənir. Bu pro- ses tüklü dəri səthindən 65-75% radioaktiv tozları kənarlaşdırır. Bu emaldan sonra heyvanların su ilə yuyulması vacib deyil. Əgər yuyucu vasitələr olmazsa, onda 2-3 atmosfer təzyiqli su ilə yumada icra oluna bilər. Bu zaman radioaktiv tozların 30-50%-i kənarlaşır. Emal olunmuş heyvanlar bir-bir dozimetrik nəzarət dəz- gahına ötürülür. Əgər radioaktivlik buraxılabilən həddə qədər azalmışdırsa, onda o, təmiz heyvanlar naxırına göndərilir, əgər buraxılabilən həddən yuxarı radioaktivlik qeydə alınarsa, onda yan kənardan heyvan təkrar emala göndərilir. Heyvanlar zəhərləyici (kimyəvi) maddələrin təsirinə məruz qaldıqda tətbiq olunan zəhərləyici maddənin növü öyrənildik- dən sonra ona qarşı emal prosesi icra edilir. Orqanik fosfor maddələri ilə zəhərlənmə qeydə alındıqda baytar emalından əv- vəl heyvanın əzələ daxilinə antidot yeridilir. V x tipli qazlarla və ipritlə zəhərlənmə zamanı emal üçün xlorlu preparatlardan, zomanla zəhərlənmə zamanı duz məhlu- lundan və amiyakdan, azotlu ipritlə zəhərlənmədə manqan tur- şusunun məhlulundan istifadə olunur. Göstərilən məhlullarla emaldan sonra heyvanlar yan mey- dançaya yerləşdirilir və zəhərləyici maddələrin məhv olması üçün 20-30 dəqiqə gözlənilir. Sonra heyvanlar yenidən dəzgah- lara yönləndirilir və dəri səthindən zəhərləyici maddələr su ilə yuyularaq təmiz meydançaya göndərilir. Heyvanların bakterial vasitələrlə zəhərlənməsi zamanı bay- tarlıq emalı mümkün qədər tez, yəni bakterial vasitələrin aero- zol şəklində tətbiqi faktı qeydə alınan kimi başlanılır. Belə hal- larda dezinfeksiya vasitələrindən istifadə olunur. Vasitələrin sərfiyyat norması aşağıdakı kimidir: iribuynuzlu heyvanlara və atlara 20-25 litr, buzov və davarlara 12-15 litr. Emal olunmuş heyvanlar yan meydançaya yönəldilir və orada 1 saat saxlanılır Yüklə 7,28 Kb. Dostları ilə paylaş:
|