Kmoldinova. N mehnat bozorida mehnat resurslariga bolgan talab va taklif mustaqil ish

Miqdoriy jihatdan mehnat resurslariga bo'lgan talab Bozor iqtisodiyoti subyekti sifatida faoliyat yurituvchi turli mulkchilik shaklidagi korxona va tashkilotlar ishchilariga bo‘sh ish o‘rinlarini (ham bo‘sh, ham yangi tashkil etilgan) berilgan ishlab chiqarish hajmlari va mehnat unumdorligi darajasi bilan to‘ldirishga bo‘lgan ehtiyoj hajmi va tarkibini aks ettiradi. Yuqorida aytib o'tilganidek, talab ish beruvchi ish qidirayotgan bo'sh ish o'rinlari va ishchilarning lavozimlari sonidan iborat. Mehnatga bo'lgan talabni o'rganishda talabning turli ko'rsatkichlari va xususiyatlaridan foydalanish mumkin. Umumiy talab ma'lum bir mamlakatda ish o'rinlarining umumiy mavjudligi va tuzilishi bilan tavsiflanadi; samarali talab- iqtisodiyotda band bo'lganlar soni va tarkibi (umumiy talab va ortiqcha bandlik o'rtasidagi farq).

Qoniqarli talab amalga oshirilgan talab hisoblanadi. Qoniqarsiz talab turli asoslar bo'yicha bo'sh ish o'rinlari va bo'sh ish o'rinlarining mavjudligi, harakati va tuzilishi to'g'risidagi ma'lumotlar bilan tavsiflanadi (iqtisodiyot tarmoqlari va tarmoqlari, kasblar va talab qilinadigan malakalar, taklif qilinadigan bandlik muddati, taklif qilingan ish haqi darajasi va boshqalar). Qondirilgan va qondirilmagan talabning qiymati, bir tomondan, ma'lum bir davrda yollangan xodimlarning qat'iy (va shuning uchun aniq ma'lum) soni, ikkinchi tomondan, qolgan ish joylari asosida belgilanadi. ostida potentsial talab talab korxona va tashkilotlar rivojlanishining mumkin bo'lgan istiqbollarini hisobga olgan holda tushuniladi.

Kengroq miqyosda yollangan ishchi kuchining kasbiy va malaka darajasi nuqtai nazaridan talab tarkibi quyidagi asosiy guruhlarga bo'linadi: a) yuqori malakali ishchi kuchiga talab; b) o'rtacha malakali ishchi kuchiga talab; v) past malakali ishchi kuchiga talab; d) malakasiz ishchi kuchiga talab. Ilmiy-texnika taraqqiyotining jadal rivojlanishi sharoitida malakali va yuqori malakali ishchi kuchiga, ishlab chiqarishning past texnik va texnologik darajasi sharoitida esa o'rta va past malakali ishchi kuchiga, ko'pincha malakasiz qo'l mehnatiga talab ustunlik qiladi.