60
Birincili qlomerulonefritlər
Qlomerulonefrit (GN) – immun-iltihabi xəstəliyi olub, böyrəklərdə
nefronun əsas struktur elementi olan yumaqcıqların tez bir zamanda
böyüməsi ilə müşaiyət olunan immun iltihabi zədələnməsidir.
Təsnifatı
Xəstəliklərin Beynəlxalq Təsnifatına ( XBT-10) görə kəskin
qlomerulonefritin bütün formaları N00.2- N07.5 nömrələri ilə işarələnir
Birincili qlomerulonefritlər gediş xarakterinə görə bölünür:
– kəskini qlomerulonefrit;
– xroniki qlomerulonefrit;
– sürətləproqressivləşən (yarımkəskin, ekstrakapilyar və ya
bədxassəli) qlomerulonefrit;
Müasir dövrdə QN morfoloji təsnifatı daha düzgün sayılsada, onların
kliniki təsnifatı pediatrik praktikada çox geniş tətbiq edilir.
Kəskin Qkomerulonefrit
Uşaqlarda birincili qlomerulonefritin təsnifatı
Qlomerulonefritin forması Böyrəkdəki prosesin ak-
tivliyi
Böyrək funksiyalarının
vəziyyəti
I. Kəskin qlomerulonefrit:
nefritik sindrom ilə;
nefrotik sindrom ilə;
izolə olunmuş sidik sin-
dromu ilə;
hematuriya və hiperto-
niya ilə gedən nefrotik
sindrom;
II.Xroniki qlomerulonefrit:
nefrotik forma;
hematurik forma;
qarışıq forma;
III.Yarımkəskin
(bədxassəli)qlomerulonefrit
1. Başlanğıc təzahürlərin
mərhələsi;
2.
Geriyə
inkişaf
mərhələsi;
3.
Xroniki
qlomerulonefritə
Keçid mərhələsi;
1. Kəskinləşmə mərhələ-
si;
2. Natamam remissiya
mərhələsi;
3. Tam klinik-laborator
remissiya mərhələsi;
1.Böyrək funksiyalarının
pozulmaması;
2.Böyrək funksiyalarının
pozulması;
3. KBÇ (kəskin böyrək
çatmamazlığı);
1.Böyrək funksiyalarının
pozulmaması;
2.Böyrək funksiyalarının
pozulması;
3. XBÇ
1.Böyrək funksiyalarının
pozulması;
2. XBÇ
61
Epidemiologiya
Böyrəyin qazanılma xəstəliyi olan birincili qlomerulonefritlər
yayılmasına görə sidik sistemi infeksiyalarından sonra ikinci yerdə
dururlar. Bu xəstəlik hələ də uşaqlarda xroniki böyrək çatmazlığının və
əlilliyin əsas səbəbi sayılır. İlk dəfə qlomerulonefrit 1827-ci ildə həkim
Ricard Brayt tərəfindən qələmə alınmışdır. Uşaq populyasiyasında kəskin
qlomerulonefritin digər somatiki xəstəliklər içərisində payı 30-33% təşkil
edir. Xəstəliyin latent formalarını və müxtəlif xəstəliklər zamanı
böyrəklərin ikincili zədələnməsini nəzərə alsaq, bu rəqəmlər daha artıq ola
bilər. Bakıda müxtəlif rayonlarda uşaqlar arasında QN-in yayılması
öyrənilmişdir. 4 il ərzində 16.931 uşaq müayinə olunub. Bundan əlavə 10 il
ərzində stasionara müalicəyə qəbul olunan 21588 xəstədən 5369 (24,8%)-u
uronefroloji xəstəlikli olub və onlar arasında kəskin formalı QN (72,6%) tez - tez
qeyd olunan QN-li 3439 (64,1%) xəstələr üstünlük təşkil edib. Ümumi
epidemioloji vəziyyəti qiymətləndirmək üçün QN-li xəstələrin 10 il ərzində
hər ilki hospitalizasiya analizi və ümumi xəstələnmə üzrə nisbi sıxlığı
öyrənilib.Alınan nəticələr cədvəl 1-3-də verilmişdir.
Cədvəl 1
1.- ümumi xəstələnmə
2.- uronefroloji xəstəliklər
3.– qlomerulonefritlər
4. – kəskin qlomerulonefritlər
5. - xroniki qlomerulonefritlər
21588
5369
3439
2497
942
0
5000
10000
15000
20000
25000
xə
st
əl
ər
in
sayı
1
2
3
4
5
Ümumi xəstələnmələr arasında qlomerulonefritin
xüsusi çəkisi
62
Cədval 2
QN-in Bakı şəhəri üzrə yayılması
Xəstələrin sayı
%
Xətai
210
16,0%
Yasamal
173
13,0%
Nizami
162
12,3%
Binəqədi
152
11,5%
Suraxanı
127
9,6%
Sabunçu
123
9,3%
Nəsimi
91
6,9%
Nərimanov
81
6,1%
Qaradağ
74
5,6%
Xəzər
66
5,6%
Sabail
54
4,1%
Nəticə
1313
100%
Cədvəl 3
Qlomerulonefritin respublikamızın rayonları üzrə yayılması
№
Rayonlar
Xəstələ-
rin sayı
%
№
Rayonlar
Xəstələ-
rin sayı
%
1
Sumqayıt
137
6,4
32 Xaçmaz
28
1,3
2
Gəncə
58
2,7
33 Şabran
28
1,3
3
Lənkəran
113
5,3
34 Dağlıq Qarabağ
28
1,3
4
Bərdə
104
5,0
35 Laçın
26
1,2
5
Masallı
65
3,1
36 Siyəzən
24
1,1
6
Beyləqan
62
2,9
37 Qusar
24
1,1
7
Naxçıvan MR
59
2,8
38 Şirvan
24
1,1
8
Cəlilabad
56
2,6
39 Lerik
21
1,0
9
Şəmkir
56
2,6
40 Saatlı
21
1,0
10 Sabirabad
54
2,5
41 Qazax
21
1,0
11 Şəki
54
2,5
42 Cəbrayıl
21
1,0
12 Göyçay
53
2,5
43 Göy-göl
21
1,0
13 Abşeron
52
2,4
44 Zəngilan
21
1,0
14 Ağcabədi
50
2,4
45 Hacıqabul
19
0,9
15 Quba
49
2,3
46 Qax
19
0,9
16 Ağdam
49
2,3
47 Astara
18
0,8
17 Tovuz
44
2,1
48 Xocəvənd
17
0,8
18 Goranboy
42
2,0
49 Ağstafa
17
0,8
19 Ağdaş
41
1,9
50 Mingəçevir
16
0,8
20 Tərtər
41
1,9
51 Neftçala
15
0,7
21 Füzuli
39
1,8
52 Qəbələ
15
0,7
22 Zərdab
38
1,8
53 Biləsuvar
14
0,7
Dostları ilə paylaş: |
