Laboratoriya №3 mavzu: alfa zarrachalar izlarini vilson kamerasi yordamida namoyish etish

Texnika xavfsizligi boʻyicha yoʻriqnoma.
Radioaktiv moddalar bilan ishlashda “Radiatsiyadan himoyalanish tartibi” qoidalariga qoʻshimcha ravishda har bir mamlakatda, ta’lim muassasi tomonidan qabul qilingan talablar va qoidalarga amal qilinishi zarur. Xususan O`zbekiston Respublikasida radiatsion hafsizlik toʻgʻrisidagi qonun va ta’limda texnika xavfsizligi qoidalari shular jumlasidandir. Bu tajribada foydalaniladigan preparatlarga foydalanishga ruxsat berilgan. Shuning uchun qoʻshimcha tekshiruvdan holi deyish mumkin. Foydalanilayotgan preparatlar ionlashtiruvchi nurlanish chiqargani uchun quyidagi texnika xavfsizligi qoidalariga amal qilish lozim:

• 
  Begona kishilar qoʻliga tushmasligini ta’minlang.
  
• 
  Foydalanishdan oldin idishning butunligini tekshiring.
  
• 
  Preparatni himoyalovchi konteynerda saqlang.
  
• 
  Ekspozitsiya vaqti mumkin qadar kichik va aktivligi mimkin qadar past boʻlishi uchun preparatni konteynerdan faqat tajribani oʻtkazish paytidagina oling.
  
• 
  Preparatgacha boʻlgan masofani uzoqroq boʻlishini ta’minlash uchun namunani faqat metal tutgichning yuqorigi uchida tuting.
  

SINOV SAVOLLARI:
1. Elementar zarralarning fundamental o‘zaro ta’sirlari va guruhlari.
2. Detektorlar. Sanagich va izli detektorlarning xususiyatlari.
3. Alfa, betta va gamma nurlaning elektr va magnit maydonda og‘ishini tushuntiring.
4. Ra – 226 radioaktiv moddasining yemrilish sxemasini tushuntiring.
5. Vilson va pufakli kamerasining ishlash prinsipini tushuntiring.