Laboratoriya ishi-1 Mavzu: O’zgaruvchan tok zanjirida rezonans hodisasini o’rganish. Ishning maqsadi
Yüklə 454,13 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ishning bajarilishi
| Laboratoriya ishi-2
Mavzu: Difraksion panjara yordamida yorug’likning to’lqin uzunligini aniqlash. Ishning maqsadi: Yorug’likning to’lqin uzunligini difraksion panjara yordamida aniqlashni o’rganish. Kerakli asboblar : 1 Panjara doimiysi 1 100 mm yoki 1 50 mm bo’lgan difraksion panjara. 2 Yorug’lik manbai. 3 O’rtasida tirqishi bo’lgan qora ekran. 4 Millimetrli mashtabga ega bo’lgan uzun va qisqa chizg’ichlar. 5 Asboblar o’rnatiladigan qurilma (4.18-rasm). Ishning bajarilishi Asboblar o’rnatilgan qurilma (6) ustiga millimetrli mashtabga ega bo’lgan uzun chizg’ich (3) o’rnatiladi. Uning bitta uchiga o’rtasida tirqishi (5) bo’lgan qora ekran (4) joylashtiriladi. Qora ekranda millimetrli mashtabli qisqa chizg’ich mahkamlangan. Qora ekran uzun chizg’ich bo’ylab siljiy oladigan holatda o’rnatiladi. Uzun chizg’ichning ikkinchi uchidagi tutqich (2) ga difraksion panjara (1) o’rnatiladi. Yorug’lik manbayi ishga tushiriladi. Panjara va tirqish orqali yorug’lik manbayiga qaralsa, tirqishning ikkala tomonida difraksion spektrlarning birinchi, ikkinchi va h.k. tartiblari ko’rinadi. Tirqishli chizg’ichni yoki difraksion panjarani uzun chizg’ich bo’ylab surib, birinchi tartibdagi qizil nur shkaladagi butun son ro’parasiga keltiriladi. Tirqishdan tanlangan nurgacha bo’lgan masofa y ni aniqlab olinadi (4.19-rasm). So’ngra difraksion panjaradan tirqishli chizg’ichgacha bo’lgan masofa x ni o’lchab olinadi. Bunda y< 𝑥 ekanligini hisobga olib (4-8) formuladan yorug’likning to’lqin uzunligihisoblanadi. d∙sinф=n∙λ (4-8) λ= 𝑑∙𝑠𝑖𝑛ф 𝑛 = 𝑑 ∙𝑡𝑔ф 𝑛 = 𝑑∙𝑦 𝑛∙𝑥 (4-9) bunda λ-yorug’lik nuri to’lqin uzunligi, d-panjara doimiysi. Tajribani ikkinchi va uchinchi tartibdagi qizil nur uchun o’tkaziladi. Shunga ko’ra o’xshash tajribalarni chap tomonga joylashgan spektrlar uchun bajariladi. O’lchash va hisoblash natijalarini quyidagi jadvalga yoziladi. nur rangi x mm y mm n spektr tartib raqami λ nm λ o’rt nm ∆λ= Іλ o’rt -∆λІ ∆λ o’rt nisbiy xatolik E nis = ∆λ o’rt / λ o’rt _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ |