Лекция теория и история специальной педагогики

TOSHKENT KIMYO XALQARO UNIVERSITETI M-PRE-U1 INKLYUZIV TA`LIM Maxsus pedagogika fanining boshqa fanlar bilan aloqasi. O`RAZALIYEVA SOJIDA

Maxsus pedagogikaning asosiy tushunchalari, atamalari

• Maxsus pedagogika (defektologiya, korreksion pedagogika) pedagogikaning tarkibiy qismi, uning tarmoqlaridan biri hisoblanadi.
• Xalqaro pedagogik nazariya va amaliyotda "maxsus pedagogika" va "maxsus ta'lim“ tushunchalari mavjud. Maxsus pedagogika pedagogikaning ajralmas qismidir. "Maxsus pedagogika" atamasining paydo bo'lishi tarixi "Defektologiya" ning rivojlanishi bilan bog'liq (rivojlanishida nuqsoni bo'lgan shaxslar uchun maxsus ta'limning nazariy va amaliy sohasi). Defektologiya atamasiga parallel ravishda bir-biri bilan chambarchas bog'liq bo'lgan ikkita "maxsus pedagogika" va "maxsus psixologiya"atamalari ham ishlatiladi.

Maxsus pedagogikaning ob'ekti, predmeti, maqsadi va vazifalari

Maxsus pedagogikaning ob'ekti maxsus ta'lim ehtiyojlari bo'lgan shaxslarning maxsus ta'limidir.

Maxsus pedagogikaning sub’ekti -bu nogironligi bo'lgan, maxsus ta'lim ehtiyojlariga ega bo'lgan shaxs.

Maxsus pedagogikaning ob'ekti, predmeti, maqsadi va vazifalari

Maxsus padagogika predmeti — imkoniyati cheklangan insonlarning o`ziga xos jihatlarini inobatga olgan holda, rivojlanishi, ta’lim jarayoni, ijtimoiy moslashuvida zarur bo`lgan eng samarali yo`l, usul, vositalar orqali korrektsiya, kompensatsiyani amalga oshirishni o`z ichiga oladi.

MAXSUS PEDAGOGIKA FANINING ASOSIY TUSHUNCHALARI

Nuqsonni qisman yoki to‘liq bartaraf etishga qaratilgan pedagogik jarayon (alohida tovushlar talaffuzini korreksiyalash, ko‘rish jarayonidagi kamchiliklarni bartaraf etish).
Korreksiya

O‘quv-tarbiyaviy jarayonning bir qismi bo‘lib, bolaning shaxsiyatini shakllantirishga qaratilgan pedagogik jarayon xisoblanadi

Tibbiy
kamchiliklarni davolash
nuqsoni
tuzatish
Ijtimoiy
bolalarni ijtimoiy
muhitga
kiritish
Psixologik
psixologik zo`riqishlarni
olib tashlash, ruhiy
jarayonlarni tiklash
Pedagogik
yo'qotilgan ta'lim ko'nikmalarini
shakllantirish shaxsiy
sifatlarini
qayta tiklash
MAXSUS PEDAGOGIKA FANINING ASOSIY TUSHUNCHALARI
Reabilitatsiya

✓ Ijtimoiylashtirish (lotincha sotsialis - ommaviy) - bu shaxsning ijtimoiy qadriyatlari va ijtimoiy ijobiy xulq-atvor usullarini o'zlashtirish asosida jamiyatda yashash qobiliyatini shakllantirish.

✓ Ijtimoiylashtirish (lotincha sotsialis - ommaviy) - bu shaxsning ijtimoiy qadriyatlari va ijtimoiy ijobiy xulq-atvor usullarini o'zlashtirish asosida jamiyatda yashash qobiliyatini shakllantirish.

Ijtimoiylashtirish shaxsga jamiyatning to'liq a'zosi sifatida faoliyat yuritish imkoniyatini beradi. Bu ijtimoiy qadriyatlarga adekvat munosabatni rivojlantirish bilan bog'liq.

Ijtimoiylashtirish shaxsga jamiyatning to'liq a'zosi sifatida faoliyat yuritish imkoniyatini beradi. Bu ijtimoiy qadriyatlarga adekvat munosabatni rivojlantirish bilan bog'liq.

Ijtimoiylashuv jarayonida inson ijtimoiy me'yorlarni o'rganadi, ijtimoiy rollarni bajarish usullarini, ijtimoiy xulq-atvor ko'nikmalarini o'zlashtiradi.

Maxsus ta’lim sohasida qo‘llaniladigan atamalar (N.M.Nazarova bo‘yicha):

✓ aqliy etishmovchilik - shaxsning aqliy rivojlanishidagi vaqtinchalik yoki doimiy nuqson, shu jumladan nutq, hissiy va iroda sohalari, miya shikastlanishining oqibatlari natijasi

NOGIRONLIKNI KELIB CHIQISH SABABLARI

✓ tug'ma rivojlanish buzilishi;

✓ baxtsiz hodisa, tabiiy ofat;

✓ ishlab chiqarish shikastlanishi;

✓ imkoniyatlarni cheklashga olib kelgan kasbiy kasallik;

✓ yo'l-transport hodisasi;

✓ harbiy harakatlarda ishtirok etish;

✓ ekologik hodisalar;

✓ kasallik va boshqalar.

Maxsus pedagogikada ilmiy tadqiqot usullari:

- kuzatish,

- tajriba,

-suhbat,

- anketa,

- тестирование,

- bolaning faoliyatining psixologik-pedagogik hujjatlari va mahsulotlarini o'rganish usullari.

Maxsus pedagogika boshqa fanlar bilan chambarchas bog'liq, ular quyidagilarni o'z ichiga oladi:

✓ falsafa;

✓ tarix;

✓ pedagogika;

✓ psixologiya;

✓ klinik, ijtimoiy va maxsus psixologiya;

✓ fiziologiya;

✓ tibbiyot;

✓ sotsiologiya;

✓ tilshunoslik va boshqalar.

E'tiboringiz uchun tashakkur!