XƏYALIN DİGƏR ADI: MADDƏ
140
Allah üçün çox asandır! Bu, sizin əlinizdən çıxana kədərlənməməyiniz
və sizə də verilənə sevinib qürrələnməməyiniz üçündür. Allah özünü
bəyənən, (özü ilə) fəxr edən heç bir kəsi sevməz! (Hədid surəsi, 22-23)
Elə buna görə, qədərə iman gətirən insan başına gələn heç bir hadisəyə
görə kədərlənməz, ümidsizliyə qapılmaz. Əksinə, son dərəcə təvəkküllü,
təslimiyyətli və daima rahat olar. Çünki Allah insanların başlarına gələn hər
şeyin əvvəlcədən müəyyən olduğunu, buna görə başlarına gələn çətinliklər
üçün kədərlənməmələrini və onlara verilən nemətlərə görə azmamalarını əmr
etmişdir. İnsanın qarşılaşdığı çətinliklər də, əldə etdiyi uğur və zənginliklər
də Allahın təqdiri ilədir. Bunların hamısı Rəbbimizin insanları sınamaq üçün
qədərlərində əvvəlcədən müəyyən etdiyi hadisələrdir. Bir ayədə bildirildiyi
kimi, “... Allahın əmri əzəli hökmdür!” (Əhzab surəsi, 38). Allah başqa bir
ayəsində isə: “Şübhəsiz ki, Biz hər şeyi qədər ilə yaratdıq” (Qəmər surəsi, 49),
-deyə bildirir. Sadəcə insanların deyil, bütün canlıların, əşyanın, Günəşin, Ayın,
dağların, ağacların, hər varlığın Allah qatında müəyyən edilmiş qədəri var.
Məsələn, sınan antik vaza qədərində müəyyən edilən anda sınmışdır. Bir neçə
əsrlik bu vaza hələ istehsal edilərkən kimlərin istifadə edəcəyi, hansı evin hansı
küncündə, hansı əşyalarla birlikdə duracağı müəyyən edilmiş şəkildə istehsal
edilir. Vazanın hər naxışı, üzərindəki hər rəng qədərdə əvvəlcədən müəyyən
edilmişdir. Vazanın hansı gün, hansı saatda, hansı dəqiqədə, kim tərəfindən
necə sınacağı da Allahın hifzində yaşanmış şəkildə durur. Hətta vazanın ilk
dəfə istehsal edildiyi an, ilk dəfə satılmaq üçün vitrində qoyulduğu an, evin
küncündə durduğu an və sınaraq qırıq-qırıq olduğu an, qısaca desək, antik
vazanın əsrlərlə mövcud olduğu hər an Allah qatında tək bir an kimi mövcuddur.
Vazanı sındıran şəxs bir neçə saniyə əvvəl bundan xəbərsiz ikən, Allah qatında
İnsan necə keçmişini dəyişdirə bilməzsə,
gələcəyini də dəyişdirə bilməz. Buna
görə, hadisələr qarşısında gərginlik
keçirənlər, əsəbiləşənlər, qədərə təslim
ola bilməməyin nəticə gətirməyən sıxıntı
və çətinliyini yaşayırlar.
Zaman da Hissdir
141
ALLAH BİZİM KEÇMİŞİMİZİ VƏ GƏLƏCƏYİMİZİ
TƏK BİR AN KİMİ BİLİR VƏ GÖRÜR
Bu şəkildəki insanlar avtomobili görmədikləri kimi, avtomobildəkilər də yoldakı bu insanları
görmürlər. Hər ikisi də bir-birlərindən “hal-hazırda” xəbərsizdirlər. Ancaq bu şəklə uzaqdan,
fərqli yerdən baxan insan hər iki tərəfi də asanlıqla və bütün təfərrüatı ilə eyni anda görə bilir.
İnsanın həyatına da eyni vəziyyət aiddir.
XƏYALIN DİGƏR ADI: MADDƏ
142
Bizim üçün keçmiş və gələcək var və biz zamandan asılı olduğumuz üçün gələcəyimizi ancaq
zaman keçdikdən sonra görə bilərik. Ancaq Allah zamandan və məkandan uzaq olduğu üçün bizim
keçmişimizi, gələcəyimizi və içində olduğumuz anı tək bir anda, bütün canlılığı və aydınlığı ilə
görür. Məsələn, bir an sonra yoldakı insanları görən sürücünün ani bir tormozla dayanması da Allah
qatında əvvəlcədən məlumdur və görülür.
Zaman da Hissdir
143
o an yaşanmışdır və məlumdur. Buna görə, Allah insanlara itirdiklərinə görə
kədərlənməmələrini bildirir. Çünki əllərindən çıxan hadisələrdən dərs almalı,
bunlarla tərbiyə olunmalı, bu hadisələrdəki hikmət və xeyirləri görərək daima
qədərlərini yaradan sonsuz mərhəmətli, şəfqətli, ədalətli, qullarını əsirgəyən və
qoruyan Rəbbimizə yönəlməlidirlər.
Ən mühüm həqiqətdən qafil yaşayan insanlar həyatları boyu daim təşviş
və qorxu içində olurlar. Məsələn, uşaqlarının gələcəyi üçün təşviş keçirirlər.
Hansı məktəbdə oxuyacağı, necə peşənin sahibi olacağı, sağlamlığı, necə
yaşayacağı kimi məsələlərdə təvəkkülsüz halda səy göstərirlər. Əslində isə hər
insanın hələ tək hüceyrə halından ilk oxuma-yazma öyrəndiyi ana, universitetə
qəbul imtahanında verdiyi cavablardan həyatı boyu hansı şirkətdə nə iş
görəcəyinə, hansı kağızları neçə dəfə imzalayacağına, harada və necə öləcəyinə
qədər hər anı Allah qatında bəllidir. Bu hadisələrin hamısı Allahın hifzində gizli
şəkildə durur. Məsələn, hal-hazırda hər insanın rüşeym halı, ibtidai sinifdəki
vəziyyəti, universitetdəki vəziyyəti, 35 yaşını qeyd etdiyi anı, işə başladığı ilk
günü, öldükdə mələkləri gördüyü an, yaxınları tərəfindən dəfn edildiyi və
axirətdə Allaha hesab verdiyi anlar tək bir an kimi Allahın qatında mövcuddur.
Belə olduqda hər anı Allahın qatında yaşanmış, görülmüş və hələ Allahın
hafizəsində hazır şəkildə mövcud olan həyat üçün narahat olmaq, qorxu hiss
etmək, kədərlənmək böyük qəflətdir. Nə qədər çalışsa da, nə qədər narahat olsa
da, bir insanın özü də, uşağı da, həyat yoldaşı və yaxınları da özləri üçün Allah
qatında hazır şəkildə mövcud olan həyatlarını yaşayacaqlar.
Elə isə ağıl və vicdan sahibi insan bu həqiqəti qavrayaraq Allaha və Allahın
yaratdığı qədərə könüldən təslim olmalıdır. Əslində hər insan onsuz da Allaha
təslim olmuş və boyun əymiş şəkildə yaradılmışdır. Çünki istəsə də, istəməsə
də Allahın onun üçün yaratdığı qədərə boyun əyərək yaşayır. Qədəri inkar edən
insan da qədərində “qədəri inkar etmək” olduğu üçün inkarçıdır.
Allaha könüldən təslim olaraq boyun əyənlər isə həm Allahın razılığını,
rəhmətini və cənnətini qazanmağı ümid edə bilərlər, həm də dünyada və
axirətdə əminlik və xoşbəxtlik içində rahat həyat yaşayarlar. Çünki Allaha təslim
olan, Allahın yaratdığı qədərin onun üçün ən xeyirlisi olduğunu bilən insanı
kədərləndirəcək, qorxudacaq, narahat edəcək heç bir şey yoxdur. Bu insan
əlindən gəldiyi qədər səy göstərər, ancaq bu səyin də qədərində olduğunu, nə
edərsə etsin, qədərində yazılı olanları dəyişdirməyə gücü çatmayacağını bilir.
Mömin Allahın yaratdığı qədərə təslim olacaq, bununla bərabər qarşılaşdığı
hadisələr qarşısında əlindən gəldiyi qədər səbəblərə sarılacaq, tədbir görəcək,
hadisələri xeyirə doğru yönləndirmək üçün çalışacaq, amma bütün bunların
qədəri çərçivəsində həyata keçdiyi və Allahın ən xeyirlisini əvvəlcədən təqdir
etdiyini dərk edəcək və rahat olacaqdır. Quranda bu cür davranışa misal olaraq
Dostları ilə paylaş: |