Maktabgacha ta`lim yoshidagi bolalar nutqini o`stirishda bolalar adabiyotidan foydalanish

⁴ Qodirova F., Qodirova M. Bolalar nutqini o’stirish nazariyasi va metodikasi. Toshkent - 2006 yil.




Bolalarga o'yinchoqlar va buyumlar haqida hikoya tuzishni o'rgatayotganda o'yinchoqlarni ta'riflab berishga, ularning o'ziga xos xususiyatlarini ko'rsatuvchi belgilarni (rangi, shakli, qandau o'unalishi va boshqalar) aniq so'zlar orqali ifodalashga o'rgatish.
Ijodiy hikoya qilish. O’quvchilarni o’qituvchi tomonidan belgilangan hikoya yoki ertakni nihoyasiga yetkazishga, qisqa, lo'nda jumlalar tuzishga, tasviriy vositalardan foydalanishga o'rgatish.
Bolalarning shaxsiu tajribalari va o’qituvchi taklif etgan hayotiy mavzular asosida mantiqiu rivojlanib boruvchi hikoya yoki ertak tuzish qobiliyatlarini rivojlantirish: "Quvonshli kun", "Xafa bo'lgan kunim", "Mehmonda", "Vizning oila", "Yeng uaqin o'rtog'im", "Dam o1ish kuni", "Dadamga qarashdim", "Qo'g'irchoq teatriga bordim" va boshqalar.
Bolalarni tuzayotgan hikoya yoki ertaklarida ishtirok etuvchi qahramonlarning ruhiu kyeshinmalarini bilishga o'rgatish; "Birinchi qor", "Yaxmalakda", "Yangi yil bayrami", "Qorbobo", "Men sevgan fasl", "Tashqarida qor, uyimizda bahor", "Xola-xola o'unadik", "Kim oladi-uo, shuginani-uo" o'uini, "Men onamga yordamchi", "Ukamga mehribonman" va boshqalar⁵.
Bolalarga suratlar bo'uisha hikoya tuzishni o'rgatauotganda, avvalo, ularning mustaqil fikrlash1ariga, suratda tasvirlangan voqealarga o'z munosabatlarini bildirish1ariga imkon yaratish kerak. Shu bilan birga, rasmda aks yettirilgan mavzuli voqeaga qarab ilgari nima bo'lgani va keyin nima bo'lishi kerakligi haqida fikr yuritishga undash. Tabiat manzaralari aks ettirilgan suratga qarab, undagi go'zallikni, nafislikni ifodalay oladigan tasviriy so'z1ar, o'xshatish va sifatlashlar ishtirokida gap tuzishga o'rgatib boorish ham amalga oshiriladi.
Badiiy adabiyotni tanishtirish orqali monologik nutqni o'stirishning yuqoridagi dastur vazifalari va mazmuniga ko'ra maktabgacha ta’limning savod o’rgatish davri guruhidagi bolalar hikoya qilib berishning quyidagi turlarini egallashlari lozim:

1. 
   Tanish ertak va hikoualarni qayta hikoya qilib berish.