Ma’lumotlar. Rеjа

– rasm.

Sxemadagi belgilar:E_n-normal element EYK i ; R_n – namunaviy qarshilik; R_k- qiymati aniq kompensatsiyalovchi qarshilik; R_b- ish tokini o’rnatishi uchun ishlatiladigan qarshilik;

YoB- yordamchi batareya; E_x– noma’lum EYK;
O’zgarmas tok potensiometrining ish prinsipi o’lchanadigan kattalikni (U_x, E_x, I_x, R_x) aniq kuchlanish (kompensatsiyalovchi) bilan o’zaro muvozanatlashuviga asoslanadi.
Potensiometr yordamida noma’lum EYK ni o’lchash jarayoni 2 qismdan iborat bo’ladi:

1. 
   Har xil potensiometr turi uchun aniq qiymatga ega bo’lgan ish toki I_u ni o’rnatish;
   
2. 
   Noma’lum EYK E_x ni o’lchash;
   

Ish tokini o’rnatish uchun ulagich K “1” holatga qo’yiladi va R_b qarshiligini o’zgartirib galvanometr ko’rsatgichini nolga keltiriladi. Bunda E_n=I_iR_n ga ish toki esa, I_u=E_n/R_n teng bo’ladi.
So’ngra ulagich K “2” holatga qo’yiladi va R_k qarshilikning dastagi D ni surib U_k ni E_x ga tenglashtiriladi, yani bu holda ham galvanometr ko’rsatgichi nolga keltiriladi.
E_x=U_k=I_i R_k
O’zgarmas tok potensiometri E_n ni yuqori aniqlik bilan o’lchaydi.Bu aniqlik normal element EYK qiymatining aniqligi va namunaviy qarshilik R_k qiymatlarining aniqligiga bog‘liq. Potensiometrda ish tokini aniq o’rnatishi va uni o’lchash davomida o’zgarmas bo’lishi normal element bilan ta’minlanadi. Uning aniqlik klassi 0,005 ga teng. R_n va R_k qarshiliklar ham juda yuqori aniqlik (xatoligi 0,01 % dan oshmaydi) bilan ishlanadi. Natijada potensiometrni o’lchash xatoligi 0,02% dan katta bo’lmaydi.
O’zgarmas tok potensiometrlari ish toki zanjirining qarshiligiga qarab, ikki guruhga bo’linadi: kichik qarshilikli yoki past omli va katta qarshilikli yoki yuqori omli potensiometrlar.
O’zgarmas tok potensiometrlarining afzalliklari quyidagilardan iborat: 1. Yuqori aniqlik; 2. O’lchanayotgan kuchlanish manbasida hech qanday quvvat sarflanmaydi.

2.