Manbashunoslik va tarixshunoslik

O‘rta Osiyo tarixiga oid qadimgi va ilk o‘rta asr yozma manbalari  
(arab yozuvigacha)
 
Qadimgi  epigrafik  manbalar  (Behistun,  Persepol,  Naqshi  Rustam.  Doro  1, 
Ayritom  bitiklari).  Avesto-kadimiy  yozma  yodgorlik;  Avestoda  O‘rta  Osiyo 
tavsifi.  Qadimgi  Hind  manbalarida  O‘rta  Osiyo  hakida  ma’lumotlar.  Qadimgi 
YUnon va Qadimgi Rim mualliflari asarlari O‘rta Osiyoning qadimgi davr tarixiga 
oid  muhim  manba:  Gerodot,  Diodor,  Aristotel’.  Pompey  Trog,  Arrian,  Kvint 
Kursiy  Ruf,  Gay  Pliniy,  Plutarx,  Polibiy,  Strabon,  YUtavdiy  Ptolemey  asarlari. 
Xitoy  solnomalari  O‘rta  Osiyo  tarixi  bo‘yicha  qadimgi  manba  sifatida.  Xou-Xan-
shu  (“Keyingi  Xan  so‘lolasi  tarixi”),  Bey-shu  (“SHimoliy  sulolalar  tarixi”),  Suy-
shu (“Suy xonadoni tarixi”). Qadimgi turkiy  manbalar ilk o‘rta asrlar O‘rta Osiyo 
tarixiga  oid  manba  sifatida,  runa  bitiklari:  Lena-Baykalbo‘yi,  Enisey,  Mongoliya, 

---

71 
 
Oltoy,  SHarkiy  Turkiston  va  O‘rta  Osiyodan  topilgan  bitiklar  (To‘nyuxuk  bitigi, 
Kudtegin bitigi, Bilga xokon bitigi, Ongin bitigi). 
Sug‘d  hujjatlari  o‘rta  asrlar  O‘rta  Osiyo  tarixiga  oid  muhim  manba.  Mug‘ 
qal’askdan  topilgan  hujjatlar,  Afrosiyobdan  topilgan  sug‘d  hujjatlari,  SHarkiy 
Turkistondan topilgan sug‘d hujjatlari va boshqalar.