Mineral qanchalik suvyuqmas bo‘lsa, unga havo pufakchalari shunchalik
yaxshi yopishadi va flotatsiya jarayoni sodir bo‘ladi.
Chegara burchakning muvozanatdagi qiymati Davidov-Neyman tenglamasi
bilan aniqlanadi:
cос ѳ=
г
с
с
к
г
к
(58)
Ko‘pincha,
58-tenglama bilan aniqlangan, chegara burchakning
muvozanatdagi qiymati, amalda xaqiqiy qiymatiga to‘g‘ri kelmay, farq qiladi. Buni
namlanish gisterezisi deb ataladi. Bunga sabab, namlanish perimetri bo‘ylab ta’sir
qilayotgan ishqalanish kuchidir. Soddaroq qilib aytganda, qattiq faza yuzasiga
tomizilgan suvning yuzasidagi havoni siqib chiqarishi sekinroq o‘tadi, muvozanat
qiymatiga yetib bormaydi, yuzada suv sekinroq yoyiladi.
Namlanish gisterezisi qattiq faza yuzasini g‘adir-budirligi (silliqmasligi)
oshgan sari oshib boradi, ayniqsa qattiq faza yuzasiga getropolyar birikmalar
kimyoviy shimilgan bo‘lsa, namlanish gisterezisi yuqori bo‘ladi. Namlanish
gisterezisi katta bo‘lgan zarrachalarning suv yuqmaslik darajasi yuqori bo‘ladi va
yaxshi flotatsiyalanadi.
Suv bilan minerallar yuzasini ta’sirlanishi, asosan, minerallar yuzasidagi
mavjud bo‘lgan to‘yinmagan aloqa bog‘larning xususiyatiga bog‘liq.
Har qanday adsorbsiya jarayoninga o‘xshab gidrat qatlam bo‘lishi issiqlik
ajralib chiqishi bilan boradi. Uning miqdori namlanish ishi bilan baholanadi va
mineral yuza bilan suvning birikishi mustaxkamligini belgilaydi. Bir xil anion
bo‘lsada, kationnning radiusi qancha kichik bo‘lsa, namlanish ishi shuncha yuqori
bo‘ladi.
Polyar bog‘ bilan bog‘langan durlarning yuzasi bilan suv faol ta’sirlanadi.
Shuning uchun bunday minerallarda flotatsiyalanish qobiliyati sust. Ammo,
minerallarning namlanish darajasi nisbiy xossa bo‘lib, flotatsiyalanishi to‘g‘risida
xulosa chiqarish uchun namlanish darajasini ikkinchi bir mineralniki bilan
taqqoslab ko‘rish kerak.
Ma’lumki, ion bog‘ fazada ma’lum yo‘nalishga ega emas, boshqa tomonda
to‘liq bog‘ hosil qilmaydi (masalan, NaCl durida har bir natriy ionini oltita xlor
ioni qurshab turadi).
Sulfidlarga qaraganda (masalan, PbS) kislorodli anionlarda (masalan,
PbSO
3
) ion bog‘ kuchliroq ko‘rinishda bo‘ladi. Shu sababli, suv dipollari sulfidlar
yuzasiga kuchsizroq yopishadi va osonroq suvsizlantirishi (degidrasiyalash)
mumkin.
Mineralning namlanishiga ta’sir qiluvchi gidrat qatlamining strukturasi va
turg‘unligi, nafaqat mineral yuza tabiatiga, balki suvning xolatiga ham bog‘liq
bo‘ladi. Masalan, kvars oddiy sharoitda suv bilan juda yaxshi namlanadi
(namlanish chegara burchagi 0 ga teng, θ=0
0
), yangi yomg‘ir suvi bilan esa (4-
10
0
С haroratda) yomon namlanadi (θ=60
0
). Buni oddiy suvga qaraganda yomg‘ir
suv molekulalarining maksimal tartibli joylashganligi bilan izohlasa bo‘ladi. Yangi
yomg‘ir (ko‘lmak) suviga qisqa vaqtda ultra tovush ta’sir ettirsa, uning
strukturaviy tartibli joylanishi kamayadi va oddiy suvga o‘xshab qoladi.
Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, agarda oddiy suvni magnit maydonidan o‘tkazilsa,
strukturasi o‘zgarib, anamal xossaga ega bo‘ladi. Bu esa flotatsiya jarayonini
tezlashtiradi va tanlovchanlikni oshiradi.