Ma’ruza №3. Termokimyo. Gess qonuni Reja

Ma’ruza №3. Termokimyo. Gess qonuni Reja

• 
  25.04.23
  

• 
  

• 
  Ma’ruza №3. Termokimyo. Gess qonuni
  
• 
  Reja:
  
• 
  1. Gess qonuni va undan kelib chiqadigan xulosalar.
  
• 
  2. Issiqlik sig’imi, turlari, temperaturaga bog’liqligi.
  
• 
  3. Kirxgof qonuni.
  
• 
  Tayanch so’z va iboralar izohi.
  
• 
  Sistema - tashqi muhitdan real yoki xayolan ajratilgan va bir – biri bilan doimiy ta’sirda bo’lib turgan moddalar (jismlar) yoki moddalar guruhidir.
  
• 
  Ekstensiv xossalar- sistemaning massasiga bog’liq bo’lgan xossalar (sistema xajmi, massasi va boshqalar) kiradi.
  
• 
  Sistemaning kamida bir termodinamik parametrning o’zgarishiga termodinamik jarayon deyiladi.
  
• 
  Hosil bo’lish issiqligi - deb 1 mol birikmaning oddiy moddalarda hosil bo’lishda chiqadigan yoki yutiladigan issiqlikka aytiladi.
  
• 
  Issiqlik sig’imi deb, 1 massa birligida moddani 1K ga isitish uchun ketgan issiqlik miqdoriga aytiladi.
  

• 
  25.04.23
  

• 
  

• 
  Cheksiz kichik o’zgarishlar uchun
  
• 
  Qv = dU , Qp = dH
  
• 
  Ushbu ikki tenglamalardan foydalanib termokimyoning asosiy qonuni-Gess qonunini quyidagicha ta’riflash mumkin:
  
• 
  Kimyoviy reakstiyalarning turg’un xajm va turg’un bosimdagi issiqlik effekti sistemaning boshlang’ich va oxirgi xolatiga bog’lib bo’lib, jarayonning borish yo’liga, (qanday oraliq bosqichlar orqali borganligiga) bog’lik emas.
  
• 
  Misol tariqasida uglerod yonib СO2 ni xosil qilishini ko’raylik. Grafit va olmos yonib, bir xil modda СO2 xosil qiladi.
  

• 
  С(grafit) С(olmos) + Н2
  
• 
  Bu issiqlik effektini bevosita o’lchash mumkin emas. Gess qonunidan foydalanib, grafitning olmosga o’tish issiqligini xisoblash mumkin:
  
• 
  H2 = H1 – H3 = - 93,997 – (-94,450) = 0,453 kkal/mol.
  
• 
  Bu erda: -93,997 grafitning yonish issiqligi –94,450 olmosning yonishi issiqligi.
  
• 
  Demak grafitning olmosga o’tishi, issiqlik yutilishi bilan boradigan jarayondir. Gess qonunidan foydalanib, issiqlik effekti noma’lum bo’lgan yoki o’lchash qiyin bo’lgan jarayonlarning issiqlik effektini xisoblab topish mumkin.
  

• 
  25.04.23
  

• 
  

• 
  Termokimyoda moddalarning xosil bo’lish yoki yonish issiqliklaridan foydalanib kimyoviy reakstiyalarning issiqlik effektlarini aniqlash katta amaliy axamiyatga ega.
  
• 
  Xosil bo’lish issiqligi deb 1 mol birikmani oddiy moddalardan xosil bo’lishidagi issiqlik effektiga aytiladi. Bu qiymatlar ma’lumotnomalarda (spravochniklarda) berilgan.
  
•