Mavzu bo'yicha umumiy Tezislar: Kiberxavfsizlikning asosiy tushunchalari Kiberxavfsizlik

11. Foydalanishni boshqarishning MAC usuli va uning asosiy xususiyatlari:
- MAC (Mandatory Access Control): Tizim administratori tomonidan aniqlangan qoida va tartiblarni qo'llab-quvvatlaydi.
- Xususiyatlar: Foydalanuvchilar ruxsatni o'zgartira olmaydi.
12. Foydalanishni boshqarishning RBAC usuli va uning asosiy xususiyatlari:
- RBAC (Role-Based Access Control): Foydalanuvchilarga belgilangan rol asosida ruxsat bering.
13. Foydalanishni boshqarishning ABAC usuli va uning asosiy xususiyatlari:
- ABAC (Attribute-Based Access Control): Foydalanuvchilarga ruxsat berishda atributlar (masalan, foydalanuvchi turi, joylashuvi) asosida qaror qilish.
- Xususiyatlar: Foydalanuvchilarga keng qamrovli ruxsat bering va ruxsatning o'zgarishi uchun kerakli shartlarni belgilash.
14. Foydalanishni boshqarish matritsasi, ACL va C-list tushunchalarini tushuntiring:
- Foydalanish matritsasi (Access Control Matrix): Foydalanuvchilar va obyektlar orasidagi ruxsatlar matritsi.
- ACL (Access Control List): Foydalanuvchilarga berilgan ruxsatlarni ro'yxati.
- C-list (Capability List): Har bir foydalanuvchiga berilgan maxfiyliklarni ro'yxati.
15. Bell-LaPadul modeli va uning asosiy maqsadi:
- Bell-LaPadula modeli: Xavfsizlikni ta'minlash maqsadida ma'lumotlarga kirishni cheklash, xavfsizlik ta'qiqlash va yopishni ko'rsatish uchun ishlatiladi.
- Asosiy maqsad: Ma'lumotlarga mumkin bo'lgan cheklovlarni tekshirish va foydalanuvchilar orasidagi maxfiylikni saqlash.
16. Biba modeli va uning asosiy maqsadi:
- Biba modeli: Obyektlar orasidagi muloqotni boshqarishda xavfsizlikni ta'minlash uchun ishlatiladi.
- Asosiy maqsad: Foydalanuvchilarni maxfiylikni ta'minlash va obyektlar orasidagi muloqotni cheklash.

Nazorat savollari: