Mavzu: Хаlqаrо vаlyutа – mоliya vа krеdit munоsаbаtlаri, jаhоn хo’jаligidа rivоjlаngаn mаmlаkаtlаr iqtisоdiyoti

1.

• Parij valyuta tizimi bosqichi

2.

• Genuya valyuta tizimi bosqichi

3.

• Bretton-Vuds valyuta tizimi bosqichi

4.

• Yamayka valyuta tizimi bosqichi

Parij valyuta tizimi bosqichi

• Xalqaro valyuta tizimida oltin moneta standart deb ataluvchi birinchi tizim stixiyali ravishda XIX asr oxirida vujudga keldi. 1867 yil Parijda bo‘lib o‘tgan davlatlararo kelishuv natijasida tashkil topgan. Ushbu tizimda oltin moneta standarti ya’ni davlatlar o‘rtasidagi aloqalarda to‘lov vositasi sifatida faqatgina oltindan foydalaniladi

Genuya valyuta tizimi bosqichi

• Ikkinchi tizim - oltin-deviz standarti 1922 yilda Italiyaning Genuya shahrida bo‘lib o‘tgan davlatlararo konferensiyasidagi qarorlari natijasida vujudga keldi. Keyinchalik u kо‘pchilik kapitalistik davlatlar tomonidan tan olindi. Bunda banknotalar oltin emas, balki keyinchalik oltinga almashtirilishi mumkin bо‘lgan boshqa davlatlar deviziga (banknota, veksel, cheklar) almashtirilgan.
• Deviz- xorijiy valyutadagi istalgan vosita. Endi faqat oltin emas balki boshqa davlatlarning valyutalari ham muomalada bo‘ladi.
• O‘sha paytda 30ta davlat valyutasini tavsiya sifatida berishdi. Asosan Buyuk Britaniya funt sterlinggi amalda qo‘llanildi.

Bretton-Vuds valyuta tizimi bosqichi

• 1944 yilda AQShning Bretton-Vuds shahrida bо‘lib о‘tgan xalqaro konferensiyasida bu tizim huquqiy maqomni oldi.

Bretton-Vuds kelishuvi xalqaro valyuta tizimining rivojlanishini eng muhim bosqichi hisoblanadi. Birinchi marta xalqaro valyuta tizimi hukumatlararo kelishuvlarga asoslana boshladi. Oltin-dollar standarti tizimini mustahkamlagan Bretton-Vuds tizimi xalqaro savdo oborotining kengayishda, sanoati rivojlangan davlatlar ishlab chiqarishining о‘sishida ham muhim rol о‘ynadi. Bu davrni dollar gegimonligi davri deb ham yuritiladi. Har bir oltin dollar bilan o‘lchanadi. 1troya unsiya oltin =35 dollar qilib belgilandi