Mavzu: Shegren sindromi

Klinikasi va Diagnostikasi

• Shegren sindromining oʻziga xos belgisi shilliq pardalarning umumiy quruqligi boʻlib, koʻpincha quyidagilarni oʻz ichiga oladi:
• Kseroftalmiya („quruq koʻz“, quruq koʻzlar). Dastlabki bosqichda bemorlar shikoyat qilmasligi mumkin. Kasallikning yanada rivojlanishi bilan koʻzlarda yonish hissi, ogʻriq, „qum“ mavjudlik hissi.
• Kserostomiya („quruq ogʻiz“, quruq ogʻiz boʻshligʻi). Soʻlak bezlarining shikastlanishi tufayli soʻlakning kamayishi kuzatiladi. Surunkali parotit, stomatit, karies rivojlanadi. Bemorlar ogʻiz boʻshligʻida kuchli quruqlik, ogʻiz burchaklarida „ovqat qoldigʻi“, gapirishda qiyinchilik va keyingi bosqichlarda hatto ovqatni yutishning buzilishidan shikoyat qiladilar (disfagiya).

Bundan tashqari, Shegren sindromi quyidagilarga zarar yetkazishi mumkin: teri — kuchli quruqlik; burun-halqum — burundagi qobiqlarning shakllanishi, Yevstaxiy naychasining zararlanishidan otitning rivojlanishi, sinusitlar; vaginalar — qichishish, ogʻriq; nafas olish tizimi — traxeobronxit; ovqat hazm qilish tizimi — sekretor yetishmovchiligi bilan atrofik gastrit, gipokinetik biliar diskineziya, pankreatit; buyraklar — glomerulonefrit; qon tomirlari — Rayno sindromi; periferik asab tizimi — polinevopatiya, yuz va uch shoxli nerv nevriti[4]. Koʻpincha kuchning sezilarli pasayishi rivojlanadi, boʻgʻimlarda, mushaklarda ogʻriq. Ikkilamchi Shegren sindromi boʻlgan bemorlarda tizimli qizil yuguruk, revmatoid artrit yoki tizimli skleroderma kabi asosiy revmatik kasallikning belgilari boʻladi.

Shegren sindromining diagnostikasi simptomlarning xilma-xilligi, shuningdek, boshqa kasalliklar belgilariga oʻxshashligi bilan murakkablashadi. Biroq, maʼlum testlarning kombinatsiyasi tashxis qoʻyishga yordam beradi:

• Shegren sindromining diagnostikasi simptomlarning xilma-xilligi, shuningdek, boshqa kasalliklar belgilariga oʻxshashligi bilan murakkablashadi. Biroq, maʼlum testlarning kombinatsiyasi tashxis qoʻyishga yordam beradi:
• ANA profili (anti-yadroviy antikor — antineklear antitanalar). Odatda markerlar SSA/Ro va SSB/La boʻlib, ulardan SSB/La aniqroq; SSA/Ro koʻpincha boshqa autoimmün sharoitlar bilan bogʻliq, lekin koʻpincha Shegren sindromi boʻlgan bemorlarda mavjud.[5][6]
• Schirmer testi. Koʻz yoshi ishlab chiqarishni baholaydi: filtr qogʻozining chizigʻi besh daqiqa davomida pastki qovoq orqasiga qoʻyiladi, soʻngra koʻz yoshlari bilan namlangan qogʻozning uzunligi oʻlchanadi. 5 mm dan kam b’olsa Shegren sindromiga shubha qilinadi. Shuni esda tutish kerakki, koʻz yosh ajaralish funksiyasi yosh bilan, shuningdek, boshqa kasalliklar bilan kamayadi.
• Sialometriya.

• Odatda, askorbin kislotasi bilan qoʻzgʻatilganda, 5 daqiqada taxminan 2,5-6,0 ml soʻlak chiqariladi.
• Soʻlakning stimullanmagan toʻplanishi. Bemor 15 daqiqa davomida soʻlakni probirkada toʻplaydi. 1,5 ml dan kam natija ijobiy hisoblanadi.
• Sialografiya. Kontrastli rentgen tekshiruvi. Kontrast yuqori jagʻning ikkinchi yirik molarining boʻyin darajasida ogʻiz oldida yonoqda ochiladigan parotid soʻlak bezining kanaliga yuboriladi. Shundan soʻng ushbu hududning rentgenogrammasi olinadi. Shegren sindromi bilan kanallarni kengayishi va destruksiyasi aniqlanadi
• Koʻzni yorugʻ chiroq bilan tekshirish (Grinchela-Sinchela lampasi). Koʻz sirtining quruqligini aniqlash imkonini beradi.
• Kichik soʻlak bezlarining biopsiyasi. Limfotsitlar tomonidan soʻlak bezlarining infiltratsiyasi aniqlanadi.
• Soʻlak bezlarini ultratovush tekshiruvi. Oddiy, invaziv boʻlmagan, xavfsiz diagnostika usuli. Bezlar parenximasida kichik — 2-6 mm — gipoexogen joylar topiladi, ular limfotsitar infiltratsiya hisoblanadi. Koʻpincha bezlarning kanallarida toshlar aniqlanadi.