Mavzu: Ventelyator qurilmalarining hissobi

MAVZU: Ventelyator qurilmalarining hissobi
Ventilyasiya (shamolatish) tizimlari ham kompressorlar tizimlariga o‘xshab, turli tuman uskanali guruxlarga bo‘linadi. Birinchi navbatda bo‘lar ventilyatorlar, ventilyator agregatorlar yoki ventilyator qurilmalari. Ventilyatorlar Ventilyatorlar- bo‘lar mexanik qurulma bo‘lib xonalarni shamollatishga, havoni tashuvchi tizimlarda almashtirib turishga salqin xavoni hosil qilishga muljallangan. Yana havoni to‘g‘ridan-to‘g‘ri xonalarga berishga, xonadagi havoni so‘rish bilan 355 birga vetilyatorga kirishda va chiqishdagi kerakli bosimni farqini hrsil qilish uchun ishlatiladi. O‘qiy (aksialli); radial (markazdan qochma); diametralli (tangensial).



8.19.1-rasm. Ventilyatorlar konstruksiyasi va ishlash shakli shamoli bilan quyidagilarga bo‘linadi: Ventilyatorlar havoni o‘zatishi hamda to‘liq bosim miqdoriga bog‘liq hamda quyidagilarga bo‘linadi: past bosimli (do 1 kPa); o‘rtacha bosimli (do Z kPa); yuqori bosimli (do 12 kPa). Ventilyatorlarni ishlatish sharoitiga va muxid tarkibiga qarab quyidagilarga bo‘linada: Soda 800°S gacha bo‘lgan haroratli havo uchun; Korroziyali muxitlar uchun; isiqqa chidamli 200 °S gacha haroratli havo uchun; portlashga xavfsiz, portlashga moil muxitlar uchun; chang-tuzonli havo uchun (qattiq zarrachalar 100 mg/m3 dan katta). Ventilyator parraklarini maxkamlanish usuli va elektrodvigatel o‘rnatilishiga qarab ventilyatorlar quyidagilarga bo‘linadi: elektrodvigatel bevosita ulanish bilan; kamarli bog‘lanish bilan. Ventilyatorlarni o‘rnatish joyiga qarab ular quyidagilarga bo‘linadi: oddiy maxsus tayaanchga o‘rnatilgan (rama, mustakam asosga); kanalli, bevosita havoni haydaydigan joyga o‘rnatilgan; tomga o‘rnatilgan maxsus o‘rindiqqa o‘rnatilgan. Radial ventilyatorlar — turli tuman loyxali tartib olib- uzatuvchi shamolatgich, ishchi bosimi hamda sarfi keng spektorli bo‘lgan ventilyatorlar Ushbu maxsulot murakkab agressivva portlashga moil muxitlar uchun qo‘llaniladi. Kanalli ventilyatorlar dumoloq va to‘rtburchak kanallar uchun-ushbu maxsilot joyniiqtisod qilishda shamollatish tizimini ishga solishga juda qulay bo‘lib, o‘rnatish 356 va ishga tushirish tez va qulay. Bunday ventilyatorlar yuqori sifatli dvigatelga ega bo‘lib, tashqi rotorga ham ega, kam quvvat talab qiladi va ishlatish uchun juda qulay. O‘qiy ventilyatorlar — eng soda shamollatish usuliga ega. U ishlab chiqarish ob’ektlarda, qishloq xujalik va boshqa binolarni shamollatishga keng miqyosda qo‘llaniladi. Asosiy xarakteristikalar Barcha ventilyatorlar ma’lum texnik xarakteristikalarga ega bo‘lib, qullanishsoxasiga qarab ventilyator tanlanadi hamda klassifikatsiya qilinadi. Ventilyatorlar quyidagi texnik xarakteristikalariga ega: aylanish chastota (ayl/min): bosimni to‘liq hosil qilinishi (Pa): Havo sarfi (m³/ch): Tovush bosimi hosil qilinishi (dB): FIK (foydali ish koeffitsienti): Kerakli qvvat (Vt): Ventilyatorlar turlari Ventilyatorlar turli rusum va turlarga ega. Ular qurulma konstruksiyasi, qo‘llanish soxasi, ish sharoiti, hamda texnik xarakteristikasi va parametrlari orqali farqlanadi. Ventilyatorlar konstruksiyasi: O‘qiy (aksialli): Markazdan qochma (radialli): Diagonali: tangensialli (diametralli): Ventilyatorlar to‘liq bosim hosil qilishiga qarab bog‘lanish turlari: Past bosimli (1 kPa gacha): O‘rta bosimli (1 - 3 kPa gacha): YUqori bosimli (3 - 12 kPa gacha): Ish sharoitiga qarab bog‘lanishli ventilyatorlar: -oddiy ventilyatorlar: -chang uchun (changli muxida ishlash uchun): -portlashlardan ximoyalangan (portlashga moil muxidlarda ishlash uchun): -issiqqa chidamli ventilyatorlar (80°S dan yuqori haroratda ishlash uchun): -korroziyaga chidamli (korroziyali muxidga ishlash uchun): -tutunni yo‘qatish uchun ishlaydigan ventilyatorlar: 357 Elektrodvigatellarga ulanish usiliga bog‘liq ventilyatorlar turlari : bevosita ulanish bilan: bosqichli ulanish bilan: kamarli uzatgich bilan: O‘rnatish usuliga bog‘liq holda bo‘lgan ventilyatorlar turlari: -ddiy ventilyatorlar (tiyaanchga mustaxkamlangan): -kanalli ventilyatorlar (havo o‘tkazishga o‘rnatilgan): -tomga mo‘ljallangan ventilyatorlar (bino tomiga o‘rnatilgan): -ko‘p tarmoqli ventilyatorlar (ko‘p havo o‘tkazishga muljallangan ventilyatorlar turi): Ventilyatorlar quyidagicha bo‘linadi; - past bosimli ventilyatorlar (markazdan qochma o‘qi), xaydash bosimi 1000 Pa gacha; - o‘rta bosimli (markazdan qochma), 3000 Pa gacha; - yuqori bosimli (markazdan qochma), 10 kPa va ayrim xollarda 15 kPa gacha; - qurilmani ishlash tartibi asosan: - Hajmiy, shu jumladan porsheni ilgarilama-qaytarma harakatdan porshenli, bir ishchi kovakli oddiy yoki ikki yoqlama, rotorli va vintli; - parrakli (kurakli), ular o‘z navbatida ishchi jism radial yo‘nalishdagi harakatli markazdan qochma radial o‘qiy (aksialli) ishchi jism o‘qi ko‘chishi xillarga bo‘linadi; - kurakli markazdan qochma va o‘qiy kompressorlar hamda havopurkagichlar, turbokompressor va turuamashinalar deyiladi; - struyali (ijektorlar, aspiratorlar), past bosimli havo(gaz)ni so‘rish va siqishga mo‘ljallangan ishchi jismi kengaytirilgan bo‘lib (kinetik energiyani qo‘llashga asoslangan. Ventilyatorlar turlari Havo o‘tkazgichlar tizimidagi binolarda ishlatiladigan, havoni haydash va so‘rishda, shamollatish uchun qo‘llanadigan qurilma – ventilyatorlardir. Ventilyatorlarning asosiy vazifasi, havo o‘tkazgichdagi qarshilikni engish, ventilyasiya tizimidagi maxalliy qarshiliklarni kamaytirish, havo o‘tkazgichlardagi 358 diametr farqini engishdan iborat. Havo qarshilig tizimidagi bosim farqlari mutadil bo‘lmasligi va bosim farqlarini o‘zgartirishda ventilyatorlar turlari tanlab olinadi. Ventilyatorlarning ishlar tartibiga va geometrik ko‘rinishiga qarab parrakli, radialli, o‘qiy yarim o‘qiy hamda diagonali ventilyatorlarga bo‘linadi. Radial ventilyatorlar Shamollatish tizimida asosan yuqori bosimdagi ishlash sharoitida rodial ventilyator ishlatilinadi. Uning asosiy texnik xarakteristikasini ishchi g‘ildirak va parraklari orqali aniqlanadi. Agar kurraklar orqaga egilgan bo‘lsa 80% effiktiv ishlashida kam shovqunga ega, ammo bo‘nday kuraklar orqali havo miqdorini o‘tishi bosimga bevosita bog‘liq. Bunday ko‘rinishga ega bo‘lgan kurraklar changli havoga tavsiya etilmaydi, va ular tor doyrada o‘z qiymatini bildiradi, bu holat grafikning chap tamonida ko‘rsatilgan.