Mavzu: Voyaga yetmagan yoshlar bilan ishlash metodikasi Ma’ruzachi: Salayeva N

Mavzu: Voyaga yetmagan yoshlar bilan ishlash metodikasi

• Ma’ruzachi: Salayeva N.

MUNDARIJA.

• 1.O’smirlik davri xaqida tushuncha

• 2.O’smirda ro’y beradigan o’zgarishlar

• 3.O’smirda xulqi og’ishlikka moyillikning kuzatilishi

1.O’smirlik davri xaqida tushuncha

• 5 – 8 sinf o’quvchilari o’smir yoshidagi shaxs deb yuritiladi. Bu davr 2 ga ajratiladi.

• 11 – 12 yosh davri

• 14 - 15 yosh davri

• “O’tish davri”, “Inqiroz davri”, “Pubertat davr”, “Tarbiyasi qiyin davr”, “Murakkab davr” deb nomlanadi.

• Akseleratsiya xam katta axamiyat kasb etadi.

• Psixolok, psixoofiziologik, ijtimoiy omillarga bog’liq.

2.O’smirda ro’y beradigan o’zgarishlar

• Psixologik o’zgarish

• Fiziologik o’zgarish

• Jinsiy o’zgarish

• Bu o’zgarishlar

• notekisliklar, farqlar va

• o’ziga xos inqirozlar

• asosida ro’y beradi.

O’smir yosh davridagi o’zgarishlar quyidagi nomlanishlar bilan farqlanadi.

• Tarbiyasi qiyin-Xotirasi past, diqqatining ko’lami tor, beqaror, agressiv…

• Deviant xulqli bolalar-no to’liq, nizoli oilalarda shakllanadi.

• Asotsiallik-ko’chaga yo’naltirilgan bolalar

• Delikvent xulqli bola-oilasida maxkum qilingan shaxslar bilan munosabatlarasosida yuzaga keladi.

• Nuqsonli bolalar-jismoniy nuqsonlarga ega.

O’smirlik yosh avtonomiyalari 1.Emotsionol avtonomiya 2. Makoniy avtonomiya 3. Xuquqiy avtonimiya 4. Iqtisodiy avtonomiya

Jinsiy balog’atga yetishdagi bosqichlar

• O’gil bolalardagi gender xususiyatlar

• Qiz bolalardagi gender xususiyatlar

Tarbiyasi qiyin o’smirlarning ijtimoiy institutlar orqali o’tadigan yo’li

• Ota – onaning nomaqbul ijtimoiy nufuz, yomon maishiy sharoitlarda yashash, ijtimoiy rejaning yo’qligi, farzandlarning kelajagiga umidsizlik, ota-onalik majburiyatlariga ma’suliyatsizlik, nosog’lom muxit.

• Qarovsiz uy-joy sharoiti, omadsiz va tashkil topmagan ichki madaniyat, ko’cha bolalari.

Ta’lim jarayonidagi o’zlashtirmaslik va intellektning susligi.

• Ta’lim jarayonidagi o’zlashtirmaslik va intellektning susligi.

• Maktab jarayonidagi o’qituvchilarning umidsizlik bildirishlari, o’z-o’zini baxolashning pastligi, tengqurlari orasidagi nufuzining yo’qligi.

• Qadrsizlanish, ijtimoiy rejalarning yo’qligi.

Oila ilmiy – amaliy markazi ma’lumotlariga asosan: O’smirning shaxsiy va psixologik xususiyatlarini shakllantirishdagi o’ziga xosliklar 1. Psixik beqarorlik, impulsivlik, o’zgaruvchanlik, yengil xulqlilik, affektga moyillik 2.O’tish davridagi qiyinchiliklar, noturg’unlik, akseliratsiya jarayonlari, emonsipatsiya 3. Makro va mikro gurux ta’sirlari, ijtimoiy psixologik omillar 4. Oilaning turi, ota-ona farzandlar munosabatlari, tarbiya uslublarining noturg’unligi 5. G’ayriy ijtimoiy ustanovkalar, xayotiga qiziqishning susayishi, oila a’zolaridan bezisg va qochish 6.Psixologik s’oglom muxitni shakllantirish

O’smir yoshidagio’quvchilarni sog’lom psixologik muxitga qaytarishning o’ziga xos xususiyatlari.

Foydalanilgan adabiyotlar

• Karimov I.A. Buyuk kеlajak sari T. 1998 y.

• “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”. T. 1997 y.

• “Ta’lim to’g’risida”gi qonun. T. 1997 y.

• Krutеtskiy V.A. Pеdagogik psixologiya asoslari.- T.,1987

• Davlеtshin M.G. YOsh davrlari va pеdagogik psixologiya. - T.,1982.

• G’oziеv Е.G’. Psixologiya. - T,1995.

• V. Karimova. Oila psixologiyasi. T. 2007 y.

• O. Hasanboyeva. Oila pedagogikasi. T. 2007 y.

• G.B.Shoumarov- Oila psixologiyasi. - T.:Sharq, 2001y.

• G.Q.To’laganova – Tarbiyasi qiyin o’smirlar, Toshkent 2005 y.

• M.G. Davlеtshin. Pеdagogik psixologiya asoslari. T, 1990y.

• N. Salaeva. Xorazm oilalarining etnopsixologik xususiyatlari. /avtoreferat/. T. 2002 y.

Internet manzillari

• www. gov. uz - O’zbekiston Respublikasi Davlat portali

• www.lex.uz - O’zR qоnun va hujjatlari

• www.pedagog.uz – Pedagogika ta’lim muassasalari portali

• www.edu.uz - O’z.Res.Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi ta’lim portali.

• www.Oila.uz - O’zbekiston oila ilmiy – amaliy markazi.