Mavzu: Yarim o‘tkazgichli diod va uning turlari



Yüklə 0,86 Mb.
Pdf görüntüsü
tarix19.05.2023
ölçüsü0,86 Mb.
#111264


MAVZU: YARIM
O‘TKAZGICHLI DIOD VA
UNING TURLARI


REJA:
A) YARIM O‘TKAZGICHLI DIOD
HAQIDA TUSHUNCHA.
B) YARIM O‘TKAZGICHLI TRIOD, 
BIPOLYAR TRANZISTORLAR.
V) BIPOLYAR TRANZISTORLAR.




Yarim o‘tkazgichli diod (YO’D) ikki
elektrodli qurilma bo‘lib, uning ishlashi n-p 
o‘tishni elektrik xususiyatlarga, yoki metal 
yarim o‘tkazuvchi kontaktini ishlatilishiga
asoslangan. Bu xususiyatlarga quyidagilar
kiradi: bir tomonlama o‘tkauvchanlik, volt-
amper tavsifini nochiziqligi, volt-amperli
tavsifini manfiy qarshilikka ega bo‘lagi
mavjudligi, elektrli buzilishda teskar tokni
keskin oshib ketishi, n-p o‘tishni sig‘imi
mavjudligi N-p o‘tishni qaysi xususiyatlari
ishlatilishiga bog‘liq xolda yarim
o‘tkazuvchi diodlar to‘g‘irlash, detektrlash, 
o‘zgartirish, elektr tebranishlarni
generatsiyalash shuningdek o‘zgarmas tok
zanjirlarida kuchlanishni stabillash va
o‘zgsharuvchan reaktiv elementlari sifatida
qo‘llash mumkin.



Ko‘p holatlarda YO’D simmetrik n-p o‘tishdan farq qilishi shundaki, diodning
p-xududiga (nosimmetrik n-p-o‘tish) qaraganda, n-xududi ancha ko‘p
miqdorda aralashmalarga ega, ya’ni N
n
>>N
p
. Bunday holatda p-xududi
diod bazasi deb nomlanadi. Bunday o‘tishga teskari kuchlanish berilganda
to‘yinish toki bazan n-xududiga faqat teshiklar oqimidan iborat bo‘ladi va
simmetrik o‘tish uchun qaraganda kam miqdorga ega bo‘ladi. To‘g‘ri
kuchlanish berilganda to‘g‘ri tok xam n-xududidan bazaga to‘liq teshiklar
oqimidan iborat bo‘ladi va endi uncha katta bo‘lmagan to‘g‘ri
kuchlanishlarda eksponensial shaklida oshib boradi (n-p o‘tishni volt-amper
tavsifini tenglamasi quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi:


)
1
(
0



u
e
I
I
Diod tayyorlanadigan kerakli materialni tanlash,
n-p
o‘tishni tayyorlash texnologiyasi va
diodni
konstruksiyasi yordamida bu talablar qondirilishi
mumkin.
Shularga
qarab
YO’Dlar
qator
asosiy
tipik
guruhlarga
bo‘linadi:
a)
vazifalarni
bajarish
bo‘yicha (to‘g‘rilovchilar,
detektorlaydiganlar, varikaplar va boshqa);
b) chastotali xususiyatlari
bo‘yicha (past va yuqori
chastotali, SVCH-
o‘ta yuqori chastotali);
v) tuzilishi
bo‘yicha (yassi, nuqtaviy);
g) birlamchi material
bo‘yicha (grmaniyli, kremniyli,
arsenid-galliyi va x.k).
Bundan tashqari, elektrik parametrlarga qarab bir
guruh ichida YODlar
bo‘linishlari mumkin.



Asosiy va qo‘shimcha o‘quv adabiyotlar hamda axborot manba’lari 

Asosiy adabiyotlar

Simon M. Sze, Ming-Kwei Lee, Semiconduktor Devices Phusics and Technolgy,2012,JOHN WILEY & SONS,INC., AQSH.

Sze S.M.,Lee M.K.. Semiconductor Devices. Phusics and Technolgy. 3
th
. John Wiley & Sons, inc.,USA, 2012. 

Aripov X.K., Abdullayev A.M., Bustanov X.X. (va boshq.); O‘zR OO‘MTV. – Toshkent: O‘zbekiston faylasuflari nashriyoti,2012-400b.

Akbarov, G‘ofur Akbarovich. O‘zgarmas tok elektr yuritmasi uchun ventilli o‘zgartgich: o‘quv qo‘ll.:[“Elektronika va mikroelektronika”, 
“Avtomatlishtirish va boshq.” bakalavr. ta'lim yo‘nal. uchun] / G‘.A.Akbarov, Sh.Sh.Shaislomov; O‘zR OO‘MTV, TDTU. – Toshkent,2010.-68

Qo‘shimcha adabiyotlar.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7-fevraldagi PF-4947-son “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha
Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi farmoni.

Опадчий Ю.Ф., Глудкин О.П., Гуров А.И.. Аналоговая и цифровая элетроника: Учебник для вузов. –М.:Горячая линия –Телеком,2003.

Ефимов И.Е.,Козыр И.Я.Основы микроэлектроники.СПб.:Лань,2008.

Бориссенко В.Е.Воробьева А.И. Наноэлектроника. Нанотехнология.Часть 8.Минск.:БГУИР.2003.

Гусев А.И. Наноматериалы, наноструктуры, нанотехнологии. М.: ФИЗМАТЛИТ,2007.

Пул Ч., Оуенс Ф. Нанотехнологии. –М.: Техносфера,2007.

Ратнер М., Ратнер Д. Нанотехнология. Простое обьяснение очередной гениальной идеи. –М.:Вилямс,2004
.


Axborot manbaalari

www.lex.uz
– O‘zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi.

www.ziyonet.uz
– O‘zbekiston Respublikasi ta’lim portali.

www.radiotech.by.ru

www.radio.ru

www.electronic.ru

Yüklə 0,86 Mb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə