Мцгяддимя

Aytən Quliyeva

 

 

62 

mi tək bircə detalla—tranzistorla, oradan gələn təyyarə uğultu-

suyla da bi

zə aydınlaşır. Qarmaqarışıq qammalarda qəribə, psi-

xoloji bir assosia

siya  var  və  bunu  hər  kəs  öz  fərdi  dünyasının 

diq

təsi  ilə  başa  düşür.  Mədinədəki  bu  doğmalıq,  bu  istilik,  bu 

bir

gəlik obrazın şəffaflığıdır. Seymurun onunla telefon söhbətin-

də “telefon dəstəyindən bənövşə ətri duymasından şübhə etmi-

rik” (64,62).

 

Təsadüf  onların  səslərini  telefonda  qovuşdurduğu  kimi,  hə-

yat

da da yollarını birləşdirir. Seymur artıq Mədinənin kim oldu-

ğunu,  harada  yaşadığını  bilir.  Mədinənin  isə  onunla telefonda 

da

nışan  Rüstəmin  Seymur  olduğundan  xəbəri  yoxdur.  Seymur 

sev

gisinə  qovuşduğu  anda  sanki  bu  münasibətin  mübhəmliyi 

onun

çün itir. Bu isə onda qeyri-adi bir nisgil oyadır. “Səni gör-

məyə də bilərdim, amma məsafədən belə duyurdum. Sahil kənd-

lərinin  sakinləri  dənizi  görməyəndə  belə  onu  duyduqları  kimi. 

İndi isə dəniz qeyb oldu. Yoxa çıxdı”(7,107). 

 

“Bu mənada “Mən, sən, o və telefon” hekayəsinin kolliziyası 

ma

raqlıdır. Hekayə yazıçının romantik idealı haqqında təsəvvü-

rü

müzü dərinləşdirməyə imkan verir. Müəllif əsərin daxili zid-

diy

yətini gerçəklik və arzu üzərində qurmuşdur. Seymur tanıdığı 

və eyni zamanda naməlum qadınla telefonda danışarkən özünün 

icad etdiyi, bir növ,  romantik hadisənin iştirakçısı olur. Bu isə 

onun arzu

sunu müəyyən dərəcədə reallaşdırır. Lakin sanki arzu-

su

na çatdığı gün gəldikdə o, birdən kədərlənir, ona elə gəlir ki, 

“dəniz  qəfildən  yox  olmuşdur”  çünki  arzunun özü sönmüş-

dür”(59,45).

 

Əsərdə qoyulan əsas mənəvi-əxlaqi problemlərdən biri insan-

la

rın mənəvi cəhətdən təkləşməsindədir. Qəhrəmanlar dərdlərini, 

qəlblərinin  gizli  sirlərini  bölüşə  biləcəkləri  bir  insan  axtarırlar. 

Bu  axtarış  onları  birləşdirir.  Mədinəni  real  həyatda  tapması ilə 

Sey

mur qəlbinin sirlərini açdığı mübhəm dostunu itirir. O, həmi-

şə  sevinc  və  həyacanla  zəng  vurduğu  nömrənin  artıq  əlçatmaz 

ol

duğunu  anlayır.  Bundan  xəbərsiz  olan  Mədinə  isə  Seymurla 

bir

likdə olduğu vaxtda belə Rüstəmin telefon zəngini gözləyir.