“MƏhsul satişI ÜZRƏ ƏMƏLİyyatlarin uçotu
Yüklə 0,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Uçot məqsədləri
üçün satışdan gəlir aşağıdakı hallar olduqda qeydə alınır: 25 olunmuş məhsulların həcmi hesablanılır. Şərtı ölçü vahidləri ilə hesablama mütodundan məsələn, qara metallurgiya, konserv istehsalı, kimyəvi məhsulların istehsalı müəssisələrində istifadə edilir. Uçot zamanı natural və şərti ölçü üsulları ilə yanaşı dəyər ölçü mütodundan da istifadə edilir. Məhsulun dəyər ölçüsü ilə həm analitik və sintetik uçot məlumatları hazırlanır, həm də məhsul istehsal həcmi, satışın həcmi və məhsul satışının maliyyə nəticələri kimi göstəricilər müəyyənləşir. Məhsulun dəyər göstəricilərinin hesablanması zamanı məhsul faktiki və plan maya dəyəri, eləcə də satış qiymətləri uyğun qiymətləndirilir. Məhsulun çeşidinin uçotu. Məhsul istehsalı, saxlanması və satışının sinterik və analitik uçotun, həmcinin maliyyə nəticələrinin hesablanmasının doğruluğunu ifadə edən vacib gösətiricilərindən biri də məhsulun çeşid qiymətləndirilməsinin mövcud olmasıdur. Çeşidlərin qiymətləndirilməsi – istehsal olunmuş məhsulların siyahısıdır. Bu hesablama müəssisənin özü tərəfindən hazırlanır. Bu metod tətbiqi zamanı istehsal edilən məhsulların müəyyən əlamət (təyinat, model, marka, növ və s.) uyğun qruplaşdırılması aparılır. Buna müvafiq olaraq məhsulun çeşid nömrələnməsi aparılılr. Məhsulun çeşid uçotunda məhsulun çeşid nömrəsi, məhsulun adı, xarakterik xüsusuiyyətləri, ölçü vahidi, uçot dəyəri göstərilir. Uçot dəyəri qismində məhulun plan maya dəyəri və ya satış qiyməti istifadə edilir. Muhasibat uçotu avtomatlaşdırılmış müəssisələrdə kompyuterdən istifadə edilməklə məhsulların çeşid qiymətləndirmə siyahısı (cədvəlləri) hazırlanır və bu istehsal edilmiş məhsulların başqa əlamətləri və eləcə də alıcılar barəsində məlumatlar da daxil edilir. Müvafiq cədvəllərə əlavə məlumatlar kimi əsasən növbəti məlumatlar daxil edilir: vergiyə cəlb edilən və ya edilməyən məhsul, vergi dərəcəsi və sair. Belə siyahılar uyğun məhsulun əsas istehsal, köməkçi sexlər, xidmət sahələrindən, ayrı- ayrı sexlər və sahələr uyğun buraxılışı barədə məlumatlar hazırlanır. Hazır məhsulun, işlərin və xidmətlərin qiymətləndirilməsi. Sintetik uçotda məhsul istehsalı və satışı, görülmüş işlər və göstərilmiş xidmətlər onların faktiki istehsal dəyəri ilə qeydə alınır. 26 Normativ dəyər və ya satış qiyməti uyğun uçot metodundan istifadə edildikdə göndərilmiş, satılmış məhsullarla həmin malların ambar qalığı və yüklənmiş malların dəyərlərlərindəki kənarlaşmanı hesablamaq və bölüşdürməyə ehtiyac yaranır. İstehsal edilmiş məhsulun uçot dəyərindəki kənarlaşma həmin məhsulların faktiki dəyərinin plan dəyəri və ya satış qiyməti ilə müqayisə etməklə müəyyən edilir. Həmin kənarlaşma ay ərzində satılmış məhsul ilə hesab dövrünün sbununa ambardakı məhsul arasında ortaçəkili faizə əsasən bölünür. Müvafiq ortaçəkili faiz dərəcəsi ayın əvvəlinə əmtəə qalığının və ay ərzində istehsal olunmuş əmtəənin faktiki maya dəyərinin eyni həcmdə əmtəənin plan maya dəyəri və ya satış qiymətinə nisbəti kimi hesablanır. Müvafiq hesablama müxtəlif mal qrupları uyğun ayrılıqda hesablanır. Analitik uçotda müvafiq kənarlaşma plan maya dəyərinin və ya satış qiymətinin üzərinə əlavə edilməklə məhsulun faktiki maya dəyəri hesablanır. Müvafiq kənarlaşma müsbət fərq verdikdə sintetik uçotda adi yazılışla qeydə alınır, kənarlaşma mənfi fərq yaratdıqda isə “qırmızı xətt” üsulu ilə qeydə alınır. Yüklə 0,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|