Menecmentin təŞKİlati quruluşU
Yüklə 8,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- §1. İdarəetmənin təşkilati quruluş anlayışı və onu müəyyən edən amillər
Müqavilə birlikləri konsaltinq firmalan və s,/. MSQ -lərin yaranması ərəfəsində ölkədə sürətlə bank və sığorta işi, holdinq və trast tipli şirkətlər inkişaf etməlidir. Elə etmək lazımdır ki, göstərdiyimiz təşkilatlar universal rol oynasmlar. Yəni, a)
bank eyni zamanda sığorta, trast və holdinq kimi; b)
sığorta şirkəti bank, holdinq və trast şirkəti kimi; v) holdinq şirkəti bank, trast və sığorta şirkəti kimi və s. Trast şürkəti isə holdinq, bank və sığorta şirkəti kimi çıxış etsin. Depozit və ya başqa şəkildə pul vəsaitlərini bir yerə təmərküzləşdirərək MSQ-lər öz sahibolma, sərəncamvermə və istifadəetmə hüquqlarma arxalanaraq istehsala investisiyanı artırmaqla məqsədəuyğun sayırlar. Onlar həm maliyyə təşkilatlarma, həm kommersiya təşkilatlarma və həm də istehsal təşkilatlarma sahib olduqlarına görə hər üç tərəfin səmərəlilliyinin artmasma maraqlı olurlar. Nə qədər tez bu cür qruplar yaradılarsa, bir o qədər də tez ticarət, bank, sığorta və s. kapital sənaye (ümumiyyətlə istehsal) kapitalma xidmət göstərməyə başlayır. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, söhbət iqtisadiyyatda çoxşaxəli rol oynayan diversifikasiya olunmuş təşkilatlann yaranmasmdan gedir. MSQ -larm iqitasadiyyatdakı rolu aşağıdakılardır: 1.
xalq təsərrüfatı sahələrində fəaliyyət göstərən (əksər vaxt özündə bir neçə müəssisəni birləşdirən) istehsalat şirkətlərinin səhm paketlərinə sahib olmaqla iri investor kimi çıxış edir. 2.
Dövlət mülkiyyətinin özəlləşdirilməsində aparıcı rol MSQ-i tipli strukturlara məxsus olur, özəlləşdirmənin həyata keçirən Çexoslovakiya, Rusiya kimi ölkələrm təcrübəsi göstərir ki, bu tipli ixtisaslaşmanm investisiya fondlan çox vaxt kortəbii surətdə yaranır və onlara əhalinm göstərdiyi etimad böyük olur. İxtisaslaşmış investisiya fondlan ayrı-ayrı vətəndaşlarm özəlləşdirmə paymı təsdiqləyən sənədi /kuponu, vauçeri və s./ alıb, əvəzinə isə öz səhmini verir. Onlar öz növbəsində müxtəlif aksuonlarla, müsabiqələrlə, fond birjalarmda əvvəlcə vətnədaşlardan əldə etdikləri özəlləşdirmə sənədlərini özəlləşdirən müəssisənin səhminə dəyişdirilər. 3.
siyasətinin apancısı kimi də çıxış edir. Çox vaxt dövlət bəzi MSQ- lərin səhmlərinin böyük hissəsini öz əlində cəmləşdirərək müvafiq MSQ-nın təsir dairəsində olan istehsal müəssisələrmin fəaliyyətini istədiyi kimi əmtəəyə yönəldərək çevik və dolayı yolla quruluş 171
Menecmentin təskilati formaları siyasəti aparır. 4.
müxtəlif müəssisə və təşkilatlar daha sıx əlaqə yaradaraq kapital tutumlu elmi, texniki, sosial, təşkilati və s. proqramlar həyata keçirsmlər. 5.
imkan verir ki, ayrı-ayn xırda investorlar onlara daha çox etimad göstərsinlər. Çünki, eyni zamanda MSQ-ya daxil olan təşkilatlarm zərərlə işlənməsi ehtimalı azdır. Bu da MSQ-ya imkan verir ki, sabit şəkildə ona etimad göstərənlərə divident versin. 6.
cəlb etməklə istehlak bazanndmı nəqd pul kütləsinin çıxarılmasına, qiymətlərm sabit işlənməsinə, tələb və məsrəf infilyasiyasının aşağı düşməsinə imkan verir. 7.
MSQ-lər vətəndaşlarm özəlləşdirmə paylarmı və ayrı-ayrı kiçik investorların vəsaitlərini maddi nemətlərin yaradılması təşkilində cəlb edərək əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəlməsinə, orta təbəqənin yaranmasma və yoxsulluğım azalmasına xidmət göstərir. Yaranan maliyyə - sənaye və maliyyə - aqrar qrupun holdinq, trast, sindikat və ya başqa cür adlanması zamanın və təşkilatlarm işidir. Nəzərdə tutulan prosesi tənzimləmək və tezləşdirmək dövlət orqanlarınm fəaliyyəti sferasmdadır. Lakin MSQ-lərin yaradılması bazara xas məkan və zamanın tələbi olduğuna görə proses kortəbii surətdə başa çata bilər. Bundan isə qorxmaq lazım deyildir. Sadəcə olaraq bəzən baş vermiş hadisəni qanuniləşdirmək, yəni obyektivliyə çevrilən hadisəyə müvafiq olaraq qanunverici aktlarda düzəlişlər etmək lazımdır. Azərbaycanda özəl və ya özəl-dövlət tipli güclü maliyyə- sənaye qruplarmm yaradılmasmı müxtəlif vəsaitlərlə stimullaşdırmaq lazımdır. 172
idarəetmənin təskilati quruluş anlayışı və onu müəyyən edən amillər ____________________________ FƏSİL 5. MENECMENTİN TƏŞKİLATİ QURULUŞU §1. İdarəetmənin təşkilati quruluş anlayışı və onu müəyyən edən amillər Müasir dövrdə işgüzar təşkilatlarda idarəetmə funksiyasını yerinə yetirmək üçün idarəedici sistem-idarəetmə aparatı yaradılır. İstehsalm idarə edilməsi aparatının quruluşu dedikdə idarəetmə həlqələri və pillələrinin miqdarı, tərkibi, onlarm tabeçiliyi və qarşılıqlı əlaqəsi başa düşülür. İdarəetmə sferasında əmək bölgüsü formasını özündə ifadə edən idarəetmə aparatı quruluşu idarəetmə sisteminin fəaliyyət göstərməsi və gələcək inkişafı prosesinə fəal surətdə təsir göstərir. İdarəetmə aparatmm quruluşu nə qədər mükəmməl olarsa idarəetmənin istehsal prosesinə təsiri bir o qədər effektli, idarəetmə sisteminin fəaliyyət göstərməsi prosesi isə səmərəli olar. İstehsalm optimal fəaliyyət göstərməsi sisteminə idarəetmə aparatmm optimal quruluşu cavab verir. Bu zaman bütün mərhələlərdə idarəetmə həlqələri və pillələri arasmda səmərəli əlaqə yaradılır. Burada hər sistemdə idarəetmə həlqələrinin sayının minimum olması nəzərdən qaçmamalıdır. İdarəetmə aparatmm quruluşuna olan digər tələb onun operativ olmasındadır. Bu o, deməkdir ki, idarəetmə aparatmm quruluşu o, dərəcədə sadə və çevik olmalıdır ki, bu və ya digər qərar qəbul edilməsindən onun reallaşdırılmasma qədər keçən dövrdə idarə olunan sistemdə müəyyən dəyişikliklər baş verərsə yeni qərarlar qəbul edilməsinə ehtiyac qalm
ism.
İdarəetmə aparatmm operativliyi onun etibarlı fəaliyyət göstərməsinə olan bir sıra tələblərlə sıx əlaqədardır. Belə tələblərə aşağıdakılan aid etmək olar: -
idarəetmə aparatmm quruluşu verilən bütün informasiyanın doğrulduğunu təmin etməlidir; -
digər məlumatlarm təhrif edilməsinə yol verməməlidir; -
idarəetmə aparatmm quruluşu idarəetmə sistemində əlaqələrin fasiləsizliyi təmin etməlidir; -
etməlidir. Bu axırıncı tələbm mahiyyəti ondan ibarətdir ki, idarəetmədən gözlənilən lazımı səmərə idarəetmə aparatına 173 Yüklə 8,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|