METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
Sıxılmada mütənasiblik və axıcılıq hədləri ilə yanaşı otuma dərəcəsi müəyyən edilir.
OTURMA DƏRƏCƏSİ.
Metallarin oturma dərəcəsini müəyyən etmək üçün hündürlüyü (10-12 mm) dia-
metrinə bərabər olan metal nümunəsi götürərək dartıcı maşında yerləşən xüsusi sıxıcı mexa-
nizm vasitəsilə sıxırlar. Bu mexanizm dartıcı qüvvəni sıxıcı qüvvəyə çevirir.Metalın oturma
dərəcəsini aşağıdakı kimi təyin edirlər:
Burada,
h
- nümunənin oturmadn əvvəlki hündürlüyü,mm ilə
h
1
– nümunənin oturmadan sonrakı hündürlüyüdür, mm ilə
Oturma dərəcəsi nə qədər çox olsa, metal bir o qədər plastik olur və asanlıqla de-
formasiyaya uğrayır.Metalların təzyiqlə emal edilməsi (yayılması, döpyülməsi, ştamplan-
ması, preslənməsi və s.)
ilə müəyyənləşdirilir.Otruma dərəcəsi kövrəkliyi az olan ma-
teriallar üçün (məsələn çuqunlar üçün) daha çox tətbiq olunur.Kövrək materiallar az plastik-
dirlər.Bunlar çox zaman deformasiyaya uğramadan dağılırlar. Çuqunlardan haazırlanan his-
sələrin möhkəmliyi başlıca olaraq əyilmə zamanı qırılmaya qarşı göstərdikləri müqavimətlə
xarakterizə olunur.