Metallurgiya və metalşÜnasliq kafedrasi fənn haqqinda məlumat. Metallarin

mütənasiblik həddi
deyilir.
Burada, P
p
-mütənasibliyi saxlayan ən böyük yük, kq;
F
0
- nümunənin dartılmadan əvvəlki en kəsiyi sahəsidi, mm
2
.
AXICILIQ HƏDDİ
Dartılma zamanı qırıcı yükü cüzi qrtırdıqda nümunədə qalıq deformasiya əmələ
gətirən ən az gərginliyə
axıcılıq həddi
deyilir
ilə işarə edilir,(Bunu
ilə də işarə
edirlər)və aşağıdakı kim təyin edilir:
Burada, P
S
=qırıcı yükü cüzi artırdıqda, metalın axıcılığını təmin edən gərginlik,
F
0
–nümunənin dartılmadan əvvəlki en kəsiyi sahəsidir.
Mütənasiblik və axıcılıq hədləri (
,
) başlıca olaraq plastiki metallar üçün təyin edilir.

---

METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
Sıxılmada mütənasiblik və axıcılıq hədləri ilə yanaşı otuma dərəcəsi müəyyən edilir.
OTURMA DƏRƏCƏSİ.
Metallarin oturma dərəcəsini müəyyən etmək üçün hündürlüyü (10-12 mm) dia-
metrinə bərabər olan metal nümunəsi götürərək dartıcı maşında yerləşən xüsusi sıxıcı mexa-
nizm vasitəsilə sıxırlar. Bu mexanizm dartıcı qüvvəni sıxıcı qüvvəyə çevirir.Metalın oturma
dərəcəsini aşağıdakı kimi təyin edirlər:
Burada,
h
- nümunənin oturmadn əvvəlki hündürlüyü,mm ilə
h
1
– nümunənin oturmadan sonrakı hündürlüyüdür, mm ilə
Oturma dərəcəsi nə qədər çox olsa, metal bir o qədər plastik olur və asanlıqla de-
formasiyaya uğrayır.Metalların təzyiqlə emal edilməsi (yayılması, döpyülməsi, ştamplan-
ması, preslənməsi və s.)
ilə müəyyənləşdirilir.Otruma dərəcəsi kövrəkliyi az olan ma-
teriallar üçün (məsələn çuqunlar üçün) daha çox tətbiq olunur.Kövrək materiallar az plastik-
dirlər.Bunlar çox zaman deformasiyaya uğramadan dağılırlar. Çuqunlardan haazırlanan his-
sələrin möhkəmliyi başlıca olaraq əyilmə zamanı qırılmaya qarşı göstərdikləri müqavimətlə
xarakterizə olunur.

---