o ‘r g a t m a y d i, b a l k i
hayotn in g o ‘zi
ta rix n i talqin qilish, izo h lash -
n i o 'r g a t a d i.
Tarix hayot m urabbiyligidan un in g o ‘quvchisiga ay-
la n d i * 1.
Biroq shu o ‘rin d a ta ’kidlash
lo zim ki, tarixiy jara y o n n i tu -
shuntirish tarixiy ta d q iq o tla rn in g m antiqiy m azm u n i
va tad q iq o t-
larning ilm iy m etodologik yondashuvlariga bog'liq bo‘ladi.
Tarixiy tad q iq o tlar uzoq vaqt davom ida siyosiy tarix tad q iq o t-
lari bilan chek lanib kelgan b o ‘lib, tad q iq o tlarn in g asosiy e ’tib o -
ri hukm dorlar faoliyatiga qaratilg an b o ‘lib,
xalq om m asi va u n in g
tarixiy jarayonlardagi o ‘rni tad q iq o tlar e ’tib o rid an ch e td a qol-
gan. Bu haqda m a sh h u r ad ib lard an biri F. V olter kinoya bilan:
«H am m a to m o nda faqat q iro llar ta rix in i ko‘rm o q d a m an ,
m en esa
o d am lar tarix in i yozm oqchim an*, — degan edi.
D. Yum tarix fani predm eti sifatida buyuk sa lta n a tla rn in g yu -
zaga kelishi, taraqqiy etishi h am d a tan azzu lg a u c h ra sh in i ko 'rsat-
gan e d i2.
E. G ibbon u ru sh la r tarixi va jam iy atn i boshqarish deb ko'rsat-
gan bo ‘lsa3, L. R anke dip lom atik alo q alar tarix in i ko'rsatgan edi4.
N em is faylasufi K. Yaspers esa ta rix n i
b ir davrdan ik k in ch i
davrga o ‘tish, deb ko‘rsatadi. K. Y aspersning fik rich a, ta
rix fanining eng m u h im savollaridan biri bu — «aslida bu q a n
day sodir bo'lgan edi?* tarzid a em as, balki, «biz
aslida qan day
Dostları ilə paylaş: 
