Microsoft Word antibohran-vidadi doc

 
189
adekvat  addımlar  atılmasa  beynəlxalq  maliyyə  sistemində  ciddi 
problemlər yarana bilər; 
●
  son  illərdə  davamlı  olaraq  baş  verən  maliyyə  və  valyuta 
böhranları, onların intensivliyinin artması və daha da dərinləşməsi; 
●
  Özünü  işsizlik  və  yoxsullluğun  səviyyəsinin  artmasında 
göstərən sosial böhranın mənfi nəticələrinin artması; 
●
 ofşor maliyyə mərkəzlərinin sayının artması,  EOÖ-in ma-
liyyə bazarlarının dövlət tərəfindən tənzimlənməsinin effektivliyi-
nin azalması; 
●
 son böhranlar zamanı özünü aydın şəkildə göstərən  EOÖ-
in  maliyyə  sektorunun  zəif  inkişaf  etməsi;  özəl  sektorun 
problemlərinin həllində dövlətin imkanlarından qeyri proporsional 
şə
kildə istifadə olunması; 
●
  beynəlxalq  institutların 
EOÖ-ə  maliyyə  yardımı 
göstərmək  imkanlarının,  həmin  ölkələrdən  digər  regionlara  axan 
kapital axını ilə müqayisədə məhdud olması;
 
●
 beynəlxalq təşkilatların ardıcıl olaraq baş verən böhranlar 
və onların təsir dairələrini məhdudlaşdırmaq gücündə olmamaları; 
●
  BVF  və  digər  beynəlxalq  institutların  həyata  keçirdikləri 
maliyyə  proqramları  nəticəsində    maliyyəı  böhranı  zamanı  özəl 
investor və borc alanlara mənfi təsir göstərən münaqişələrin (moral 
hazard) dərnləşməsi; 
 ● investisiya qurumlarının, maliyyə vasitələrinin və maliyyə 
bazarlarındakı (xüsusən borc öhdəlikləri bazarında) əməliyyatların 
həcminin xeyli artması. Bu faktor böhranların aradan qaldırılması 
zamanı investorlar arasındakı qarşııqlı əlaqəni şətinləşdirir; 
●
  EOÖ-ə investisiya qoyuluşunun miqyası və diversifikasi-
yası. Bu inflyasiyanın yayılmasını sürətləndirir; 
●
  balansdan  kənar  hesablarda  əks  olunan  və  maliyyə 
institutları    tərəfindən  risklilik  səviyyəsinin  qiymətləndirilməsini 
çətinləşdirən  əməliyyatların  (o  cümlədən  qiymətli  kağızlarla 
həyata keçirilən spekulyativ əməliyatların) kütləvi şəkildə inkişafı.  
BMS-nin təkmilləşdirilməsinin əsas məqsədləri aşağıdakılar-
dır:  

---

 
190
●
 iqtisadi aktivliyin bərpası və investorların maliyyə böhranı 
yaşamış öləkələrə qarşı inamının bərpa olunması; 
●
  EÖ-də  gələcəkdə  baş  verə  biləcək  böhranların  qarşısını 
almaq; 
●
  gəəlcək  böhranların  baş  verməsi  riskinin  miniumuma 
endirilməsi,  onların  fəaliyyət  sferasının  və  dərinliyinin 
məhdudlaşdırılması; 
●
  böhrandan  çıxmaq  üçün  xərclənən  maliyyə  vəsaitlərinin 
məhdudlaşdırılması  və  böhranın  aradan  qaldırılması  üçün  sərf 
olunan müddətin azaldılması; 
●
  gələcək  böhranlar  zamanı  investorların  itkilərinin 
azaldılması; 
●
  minimal  risk  və  əhalinin  az  təminatlı  sosial  qrupunun 
effektiv müdafiəsini təmin etmək şərtilə qloballaşmanın və kapital 
hərəkətinin  bütün  üstünlüklərindən  yararlana  bilən  maliyyə 
sistemini yaradılması; 
●
  milli  səviyyədə  makroiqtisadi  və  maliyyə  balansının 
pozulmasının qarşısını almaq  
BMS-in əsas inkişaf istiqamətləri: 
1.  Maliyyə  bazarları  və  investisiya  qurumlarının  tənzim- 
lənməsi:   
●
 bank sistemi, fond bazarları və müxtəlif maliyyə qurumları 
üzərində  nəzarət  və  tənzimlənməni  həyata  keçirmək  üçün 
beynəlxalq prinsip və standartların hazırlanması və tətbiq olunması 
yolu  ilə  maliyyə  sisteminin  möhkəmləndirilməsi  və  yerli  maliyyə 
qurumlarının fəaliyyətində islahatların həyata keçirilməsi; 
●
  auditin,  mühasibat  uçotunun,  ödəniş  sisteminə  dair  daha 
universal  standartların  qəbul  edilməsi  yolu  ilə  maliyyə 
infrastrukturunun möhkəmləndirilməsi. Bank kapitalına dair Bazel 
standartlarının təkmilləşdirilməsi; 
●
  EÖ və  EOÖ-də prudensial nəzarətin möhkəmləndirilməsi 
yollarının müəyyənləşdirilməsi; 
●
  qiymətli  kağızlar  bazarının  tənzimlənməsini  və  borc 
vəsaitlərinin  aktiv  şəkildə  istifadə  olunduğu  investisiya  fəaliyyə-

---

 
191
tinin mexanizminin yaradılması; 
●
  ofşor  malıiyyə  mərkəzlərində  beynəlxalq  standartların 
tətbiq olunmasının stimullaşdırılması; 
2.   qtisadi  siyasət: 
●
 
daxili 
bazarın 
liberallaşdırılması 
şə
rtlərinin 
müəyyənləşdirilməsi və  EOÖ-də adekvat valyuta rejiminin tətbiq 
olunması,  beynəlxalq  kapitalın  hərəkət  metodlarının  işlənib 
hazırlanması; 
●
  dövlət  tərəfindən  özəl  sektorun  dəstəklənməsi  me-
xanizmlərinin  effektivliyinin  artırılması  və  sosial  ödənişlərin  bö-
lüşdürülməsi; 
●
  böhranlar  zamanı  əhalinin  itkilərinin  minimum  olmasını 
təmin etmək üçün  yolların axtarılması, əhalinin az təminatlı təbə-
qəsinin maraqlarını müdafiə edən siyasətin işlənib hazırlanması; 
●
  özəl  və  dövlət  sektorlarında,  o  cüümlədən  beynəlxalq 
maliyyə institutlarının fəaliyyətində şəffaflığın artırılması.   
3. Beynəlxalq  maliyyə  institutlarının  fəaliyyəti.  
●
 BMS-də islahatların həyata keçirilməsi; 
●
  böhranların  aradan  qaldırılması  mexanizmlərinin  təkmil-
ləşdirilməsi, özəl sektorun maliyyə  böhranlarının proqnozlaşdırıl-
ması və aradan qaldırılmasına cəlb etməyin yollarının axtarılması; 
●
 BVF tərəfindən üzv ölkələrin müxtəlif sahələrdə, xüsusən 
də  maliyyə  sektoru  və  kapital  hərəkəti  sahəsindəki  siyasətinə 
nəzarətin gücləndirilməsi; 
●
  beynəlxalq  səviyyədə  makroiqtisadi  siyasətin  effektivliyi-
nin artırılması. 
BMS-də islahatların həyata keçirilməsinin yolları. 
1.  Ayrı - ayrı  ölkələr  üzrə  siyasət. 
●
  EOÖ-də kapital axınında gözlənilməz  dəyişikliklər zama-
nı  maliyyə  sisteminin  həssaslığının  azaldılmasına  yönəldilmiş  da-
xili  bazarın  liberallaşdırılması  prinsiplərinin  hazırlanması.  Bu 
tədbirlərə birbaşa xarici investisiyaların və bank sistemində ehtiyat 
norması  tələbini  tətbiq  edərək  qısa  müddətli  kapital  axınının 
(cross-border) stimullaşdırılması daxil edilə bilər. 

---