Az
ərbaycan İqtisadiyyatı
3.2.2.
Balıqçılıq
Xəzər dənizinin dünya bazarlarında əhəmiyyətini artıran sektorlardan birisi də
balıqçılıqdır. Neft və qaz yataqları ilə birlikdə Xəzər dənizi, keyfiyyətli və zəngin
balıq ehtiyatına malik qapalı su hövzəsidir. Xəzər, ən qiymətli balıq növü olan Nərə
balığının əsas vətənidir. Nərə balığı eyni zamanda kürü alman balıq növüdür. Xəzərdə
Nərə balığı istehsalı və onun məhsulu olan qara kürü istehsalı qiymətli bir iqtisadi
dəyər olaraq qarşımıza çıxacaqdır.
MDB ölkələrində Xəzər hövzəsi balıq ovunun 55-60%-ni, yeməli balıq
məhsullarının 40-42%-ni, balıq konserv məhsullarının 50%-ni təşkil edir^^
Qaynaq: ARDSK Nəşrləri
1980-cı illərin əvvəllərinə qədər Xəzər balıq populasiyası ilə çox məşhur idi.
Xüsusilə, Nərə balığından əldə edilən qara kürü bir vaxtlar Rusiyanın qərbə qara kürü
istehsalının 90%-ni təşkil edirdi. Əvvəllər 65 min ton Nərə balığı çıxarılmasına
baxmayaraq, bu rəqəm 1980-cı illərin əvvəllərində 25 min tona düşmüşdür. Bu miqdar
1994-cü ilin əvvəllərində 7 min tona enmişdir. Volqa deltasında 120.000 balıqçı
həyaünı sadəcə bu işdən əldə edərkən, müəyyən vaxt ərzində bu sayı 2.000 balıqçıya
düşmüşdür*^. Xəzərin Azərbaycan sektorunda Nərə balığı ovu 1992-ci ildə 550 ton
olması müqabilində, son illərdə bu rəqəm 90 ton olmuşdur.
Son illərdə qanunsuz ovlanma ilə daha çox xırda balıqların ovlandığı Xəzərdə
mühüm balıq növlərinin sayı azalmışdır. Bu miqdar hər il 10% azalır*^. Rusiya Daxili
İşlər Nazirliyinin verdiyi məlumata görə 2007-cü ildə Xəzərdən
Nəbi Nəbiyev, İqtisadiyyat Cəmiyyət və Ekoloji Mühiti, Ağndağ Nəşriyyatı, Bakı,2000, ss221.
Ətraf
Mühitin Mühafizəsi Üzrə Milli Fəaliyyət Planı,
Dövlət Ekologiya və Təbiətdən İstifadəyə Nəzarət
Komitəsi, Bakı, 1998, ss.39-40; Altan Türker, “Tükemniş Bir Çevresel Miras Orta Asya'da Sınır
Ötesi Çevre Somnlan ve Doğal Kaynaklarm Tahribi”,
Avrasya Etüdleri,
C.l, S.l, llkbahar- 1995, S.42.
Azərbaycan İnsan İnkişafı Haqqmda Hesabat 1997, BMT-nin İnkişaf Proqramı, Bakı, 1997, s.64.
Dostları ilə paylaş: