QARADAĞ SEMENT LAYİHƏSİ
6 SAYLI YENİ QURU ÜSULLA YANDIRMA SOBASI
QARADAĞ SEMENT ASC
Sahil qəsəbəsi
Səlyan şossesi
Bakı AZ1083
LAYİHƏ HAQQINDA MƏLUMAT
(ƏMSSTQ-si Prosesinin Əhatə Dairəsi Sənədi)
İYUL 2008
ERM GmbH
Siemensstrasse 9
D – 63263 Neu-Isenburg,
Germany
Azerbaijan Environmental Technology Centre
(AETC)
Bakı şəhəri,
Ş.Ələkbərova küç., 7, mən.2,
Azərbaycan, AZ1000
Yeni 6 saylı Yandırma sobası
Mövcud Zavod
Layihə haqqında məlumat – Qaradağ Sement Zavodu
QURU ÜSULLA SEMENT İSTEHSALI ÜÇÜN 6 SAYLI YENİ YANDIRMA SOBASI
Q
ARADAĞ
S
EMENT
ASC
S
ƏH
.
2 ERM/AETC
Nəzərdə Tutulmuş Layihə - Xülasə
Azərbaycanda fəaliyyət göstərən “Qaradağ
Sement” ASC (“Qaradağ Sement”), Sahil
qəsəbəsindən 1,5 km qərbdə, Bakıdan təxminən
34 km cənub-qərbdə və Xəzər dənizinin sahil
xəttindən 1 km qərbdə yerləşən sement istehsal
edən zavodunu yeniləşdirmək niyyətindədir.
“Qaradağ Sement” zavodu 1950-ci illərdə
istismara verilib.
Əvvəllər dövlətə məxsus zavodun istehsalat
gücü 1999-cu ildə Holcim şirkəti (İsveçrə)
tərəfindən özəlləşdirildikdən sonra
texnologiyanın ekoloji göstəricilərinin
təkmilləşdirilməsinə əhəmiyyətli dərəcədə vəsait
qoymaqla altı dəfə artırılmışdır. Bu öhdəliyin
davamlı şəkildə həyata keçirilməsinin bir hissəsi
kimi Holcim şirkəti zavodda sərf olunan xammal
və enerji ilə bağlı xərclərin azaldılmasına və
sement istehsalının daha da artırılmasına imkan
verən yeni texnologiyanı tətbiq etmək
niyyətindədir.
“Qaradağ Sement” zavodunun yeniləşdirilməsi
çərçivəsində burada sementin guru üsulla
istehsalı üçün ən müasir fırlanan yandırma
sobası inşa ediləcəkdir.
Yeni 6 saylı Yandırma sobası hazırda
nəmləndirilmiş xammalı yandırmaq üsulu ilə
işlədilən dörd yandırma sobasını
əvəz
edəcəkdir.
Eyni zamanda bir variant kimi “Qaradağ
Sement” şirkəti məhdudlaşdırılmış müddət ərzində
yeni quru üsulla cement istehsal edən 6 saylı Yeni
Yandırma Sobası ilə paralel nəmləndirmə üsulu ilə
işləyən iki sobanın istismarının davam etdirilməsi
haqda tədqiqatlar aparır. Bu variant Azərbaycanda
sement tistehsalına olan tələbatın təmin edilməsi
baxımından düşünülmüşdür və nəmləndirmə üsulu ilə
işləyən iki sobanın ekoloji göstəricilərinin
təkmilləşdirilməsini nəzərdə tutacaq. (Bu variantın
qəbul olunmasına dair gəti gərar hələ verilməyib. Və
ona görə də bu variant aşağıda göstərilmış Yeni 6
saylı Yandırma Sobası üzrə Layihənin əsas
aspektlərinə dair qısa təqdimata daxil edilməmişdir.
Əgər bu variant seçilərsə “Qaradağ Sement” şirkəti
müvafiq olaraq əhalini və marağı olan tərəfləri
məlumatlandıracaqdır).
Sonuncular yeni sobada istehsal başladıqdan
sonra istismardan çıxarılacaqdır.
Yandırma sobalarında emal edilmiş əhəng daşı
“klinkerə” çevrilir, buda sementin əsas
komponentidir. 6 saylı Sobanın işə salınması ilə
klinker istehsalı gücünü əhəmiyyətli dərəcədə
yəni mövcud 2600 t/sut-dan 4000 t\sut-dək
artırılmasına və bununla yerli bazarda sementə
artmaqda olan daxili təlabatın ödənilməsinə
xidmət edəcəkdir.
Köhnə sobaların yeni quru üsul texnologiyası ilə
işləyən ən müasir soba ilə əvəz olunması
zavodun ekoloji göstəricilərinin (xüsusilə havaya
buraxılan tozun), istehsalatın effektliliyinin və
buraxılan məxsulun həcminin əhəmiyyətli
dərəcədə artırılmasına imkan verəcəkdir.
Əhəngdaşı klinker istehsalı üçün əsas xammal
materialıdır. Hal-hazırda istehsalatda bu
xammala olan tələbat sement zavodundan aralı
yerləşən açıq sahədə kubik daşı istehsalı ilə
məşğul olan karxanaların tullantılarından istifadə
olunur. Layihə üzrə, əlavə olaraq, “Qaradaq
Sement” şirkəti uzun müddət ərzində daha
böyük miqdarda əhəngdaşı xammalı ilə təmin
ediləcəyinə əmin olmaq üçün özünün hazırda
istifadə etmədiyi və zavoddan dənizdən əks
istiqamətdə 15 km məsafədə yerləşən
əhəngdaşı karxanasını (Şahqaya Qərbi) yenidən
açacaqdır.
Layihə çərçivəsində karxanalar olan ərazidə
əvvəllər istismar edilən xammal yükləmə
stansiyasında yeni daşdoğrayan qurğu
quraşdırılacaq, hazırda istifadə olunmayan və
Şahqaya Qərbi karxanasını zavodla birləşdirən
dəmir yolu hissəsi isə bərpa olunacaqdır.
Bu sənədin axırında özündə layihəyə aid
komponentlərin ümumi görünüşünü əks etdirən
xəritə təqdim edilmişdir.
Layihənin təşəbbüskarı
“Qaradağ Sement” ASC 1999-cu ildə Sahil
qəsəbəsindəki Sement Zavodunu
özəlləşdirdikdən sonra sement istehsalına
başlayıb. Hal-hazırda “Qaradağ Sement” ASC-
nin səhmlərinin 69,4 % İsveçrənin sement
istehsalı ilə məşğul olan Holcim Ltd şirkətinə
məxsusdur, 10% - Dövlətə məxsus olan
Azərbaycan İnvestisiya Şirkətinə, 10% - Avropa
Yenidənqurma və İnkişaf Bankına, qalan 10,6%
isə ayrı-ayrı səhmdarların payını təşkil edir.
Holcim Şirkətlər Qrupu sement zavodlarının
yaradılması və müvəffəqiyyətlə idarə edilməsi
üzrə təcrübəsi ilə tanınmışdır. Şirkətin əsası
1912-ci ildə qoyulmuşdur və indi o 70 ölkədə
yerləşmiş olan təxminən 150 sement və üyütmə
zavodlarını idarə edir.
Layihə haqqında məlumat – Qaradağ Sement Zavodu
QURU ÜSULLA SEMENT İSTEHSALI ÜÇÜN 6 SAYLI YENİ YANDIRMA SOBASI
Q
ARADAĞ
S
EMENT
ASC
S
ƏH
.
3 ERM/AETC
Layihəyə olan ehtiyac
Azərbaycanda sement bazarı 2003-cü ildən bəri
inkişaf edir və bu inkişafın ölkənin ÜDM-nın
proqnozlaşdırdığı artım ilə əlaqəli şəkildə surətlə
davam edəcəyi gözlənilir. Belə ki, 2007-ci ildə
sementə olan illik tələbat 3,2 milyon ton
olmuşdu.
“Qaradağ Sement” zavodu Azərbaycanda
sement klinkerinin yeganə istehsalçısı və həm
də sement istehsal edən ən iri zavoddur. 2007-ci
ildə zavodda təxminən 1,3 milyon ton sement
istehsal edilmişdir. Hazırda işləyən yandırma
sobalarının istehsal gücü məhdud olduğundan
bu qədər sementi istehsal etmək üçün “Qaradağ
Sement” şirkəti əlavə klinker idxal etməli
olmuşdu. 6 saylı Yandırma Sobası işə
düşdükdən sonra klinker istehsalının artırılması
zavodun mövcud üyütmə imkanlarından özündə
istehsal olunan klinkerin hesabına tam istifadə
edilməsinə şərait yaradacaqdır. Gələcəkdə
zavodun özündə ildə 1,2 milyon ton klinker
istehsal olunmasına əsaslanaraq, sement
istehsalı ildə təxminən 1,7 milyon ton olacaqdır.
Layihənin Hazırlanması Statusu
Holcim Şirkətinin Planlaşdırma Məsələsinə
Yanaşması
Layihə üzrə planlaşdırma, tikinti və istismar işləri
ən yaxşı beynəlxalq təcrübəyə, Holcim şirkətinin
ətraf mühitin mühafizəsinə dair qaydalarına,
AYİB-nin ətraf mühit barədə siyasətinə, Davamlı
İnkişaf üzrə Peşəkarların Ümumdünya Peşəkar
Şurasının (DİPÜŞ) sement sənayesi üçün
işlətdiyi qaydalara əsaslanacaq.
Hal-hazırda “Qaradağ Sement” şirkəti 6 saylı
yeni Yandırma Sobasının tikintisinin
razılaşdırılması üçün müvafiq sənədlərin
hazırlanmasına başlamışdır. Nəzərdə tutulan
layihə üzrə ilkin məlumat Respublikanın
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinə (ETSN)
təqdim olunmuşdur.
Layihənin həyata keçirilməsi qrafiki
Layihənin tətbiqi üçün aşağıdakı ilkin qrafik
nəzərdə tutulur:
Mərhələ
İlkin Qrafik
Layihənin razılaşdırılması 2008-ci ilin ortası
Tikinti işlərinin başlaması 2008-ci
ilin
sonu
Yeni yandırma
sobasından istifadə
etməklə klinker
istehsalının başlanması
2011-ci ilin II-ci
rübü
Layihənin Təsviri
İstehsalat prosesi və Texnologiya
Quru xammalı yandırma uzrə yeni 6 saylı soba
nəmləndirilmiş xammalın bişirilməsi üçün
mövcud dörd sobanı əvəz edəcəkdir. Quru
xammalın bişirilməsi prosesi beynəlxalq aləmdə
müasir texniki səviyyəyə uyğun olub
nəmləndirilmiş xammalın bişirilməsi prosesi ilə
müqayisədə bir sıra üstünlüklərə, o cümlədən,
enerji sərfinin daha yüksək effektivliyinə və
havaya buraxılan tullantıların (xüsusilə narın
hissəciklərin, yəni tozun) azalmasına malikdir.
Layihənin Xarakter Əlamətləri
Qurğuların Yerləşəcəyi Ərazi
Layihədə nəzərdə tutulmuş Yandırma Sobası və
başqa qurğular əsas etibarı ilə zavodun hazırkı
ərazisində quraşdırılacaqdır bu isə ümümilikdə
52 hektar ərazini əhatə edir (zavodun hazırkı
ərazisinin hüdudlarının bilavasitə onun
mövcud tikililərinə bitişik kıçik sahələrin
(təxminən~7,5 hektar) əlavə olunması hesabına
düzləşdirilməsi nəzərdən keçırılır).
Ölçülər
6 Saylı yeni Yandırma Sobasının qurğuları
hazırda zavodda hündürlükləri 65 m olan üç
bacası ilə müqaisədə bir qədər hündür
olacaqdır. Onun təqribən 132 m hündürlüyü olan
ilkin qızdırıcı / ön kalsinasiya qurğuları qulləsi və
atılmalar üçün təqribən 140 m hündürlükdə
yeganə bacası olacaqdır. Tikiləcək başqa yeni
qurğuların (yəni xammal və klinker anbarları,
habelə üyüdücülərin) hündürlüyü bir qayda
olaraq zavodun mövcud tikililərinin hündürlüyü
ilə eyni olacaqdır.
Zavoda Giriş
Yük maşınlarının zavoda giriş və çıxış yollarının
bir-birindən ayrılmasına şərait yaratmaq üçün
zavod ərazisinin cənub sərhəddində ikinci bir
darvaza qurulacaqdır. Bu, girişdə olan yol
tıxaclarını azaldacaq və nəqliyyatın zavod
daxilində hərəkətinin təhlükəsizlik baxımından
daha yaxşı idarə olunmasını təmin edəcəkdir.
Layihə haqqında məlumat – Qaradağ Sement Zavodu
QURU ÜSULLA SEMENT İSTEHSALI ÜÇÜN 6 SAYLI YENİ YANDIRMA SOBASI
Q
ARADAĞ
S
EMENT
ASC
S
ƏH
.
4 ERM/AETC
Yanacaq
Nəmləndirmə üsulu ilə işləyən mövcud
Yandırma sobaları təbii qazla işləyir. Yanacaq
bazarında gələcəkdə baş verə biləcək hər hansı
dəyişikliklərdən (əlçatan olması və qiymət
baxımından) habelə Azərbaycanın qaz ixracı
üzrə strategiyasından asılı qalmamaq məqsədi
ilə 6 saylı yeni Yandırma Sobasının texniki
xüsusiyyətləri seçilərkən onun müxtəlif yanacaq
növləri ilə istismar edilə biləcəyi nəzərdə
tutulmuşdur. Gözlənildiyinə görə sobanın
istismarı idxal olunan daş kömür, yaxud da neft
koksundan (üstünlüyün yerli neftayırma
zavodlarından alınana vermək şərti ilə) istifadə
etməklə və eləcə də təbii qazla həyata keçirmək
mümkündür.
Odur ki, daş kömürün saxlanması üçün qapalı
anbar, daş kömür üyüdücüsü və üyüdülmüş
kömür bunkeri layihənin tərkibinə yeni
komponentlər kimi daxil edilmişlər. Bərk yanacaq
növlərin istifadə edilməsi üçün əlavə qəbul etmə
və saxlama qurğuları tələb olunur. Daş kömür
tozunun ətrafa yayılmasının qarşısını almaq
məqsədi ilə üyüdücülərin çıxışı torbalı filtrlərlə
təchiz olunacaqdır. Bərk yanacaq növlərinin
yandırılması nəticəsində tullantı və ya kül əmələ
gəlməyəcək, çünki onlar klinkerə qatılaraq,
xammal kimi istifadə ediləcəklər.
Quru üsulla işləyəcək 6 Saylı yeni Yandırma
Sobasının işə salınması ilə zavodda sement
istehsalının 50%-dən çox artmasına
baxmayaraq bu, yalnız elektrik enerjisinə olan
tələbatın artmasına gətirib çıxaracaq.
Nəmləndirmə üsulundan quru usul
texnologiyasına keçməklə klinkerin istehsalı
üçün tələb olunan istilik enerjisinin xüsusi çəkisi
əhəmiyyətli dərəcədə 50%-ə qədər endiriləcək
(istehsal edilmiş klinkerin hər 1 kq üçün 6369
kC-dan 3200 kC-ə qədər). Digər tərəfdən
nəmlənmə prosesindən quru prosesə keçməklə
(xammalın nəmləndirilməsi ilə suspenziya halına
çevrilməsinin daha çox elektrik enerjisi tələb
edən üyüdülməsi ilə əvəz edilməsi) sərf olunan
elektrik enerjisinin xüsusi çəkisi 16% olaraq
(sementin hər 1 t üçün 81 kVts–dan 94 kVts-a
qədər), habelə kömürün üyüdülməsi ilə
nəticələnən yanacağın qazdan kömürə
keçirdilməsinə görə bir az artacaq.
İşlənmiş Qazların Atılmalarına Nəsarət
Müəssisənin özəlləşdirilməsindən sonra
atmosferə toz halında buraxılan tullantıların youl
verilən həddə qədər azaldılması məqsədi ilə
mövcud sobalarda quraşdırılmış elektrostatik
filtrlər təmir edilmiş də təkmilləşdirilmişdilər.
Lakin hələ bu günə qədər zavodun fəaliyyəti
nəticəsində o, yaranan toz emissiyaları üzrə
ərazidə əsas mənbə kimi qalmaqdadər və
sobalardan çıxan tüstü yenə də çox uzaqdan
görsənir.
Müəssisənin yeniləşdirilməsi ilə toz yaradan
mənbələrdən, xüsusi ilə 6 saylı yeni yandırma
sobasınin ilkin qızdırıcısı və barmaqlıqlı
soyuduculardan çıxan tozlu hava yüksək
effektivliyə malik olan torbalı filtrlərdən keçərək
təmizlənəcək və beləliklə toz atılmaları
azaldılacaqdır. Yandırma sobasından çıxan azot
oksidi emissiyalarının ümumi miqdarı azot
okcidlərinin aşağı səviyyədə əmələ gəlməsi ilə
səciyyələnən odluqlardan və selektiv qeyri-
katalitik reduksiya (SQKR) hopdurucularından
istifadə etməklə azaldılacaqdır.
Ümumiyyətlə atmosferə buraxılan atılmalar üzrə
vəziyyət yeni sobanın inşası ilə əhəmiyyətli
dərəcədə yaxşılaşdırılacaq:
Parametr Emissiyalar
(mq/m³)
Hazırkı
yandırma
sobaları
6 Saylı yeni
yandırma
sobası
Toz
170 – 230
30-dan az
Azot oksidləri
(NOx)
400 – 900
500-dən az
Hal-hazirda zavodda çoxlu sayda açıq saxlama
yerləri mövcuddur və onlar tozun əmələ gəlməsi
ehtimalını artırır. Zavodun yeniləşdirilməsi
çərçivəsində yaranacaq qapali saxlama
vasitələrin istifadə edilməsi küləyin toz
qaldırması ehtimalını azaldır.
Atmosferə buraxılan hər növ tullantılar
Azərbaycan Respublikası və beynəlxalq
standartlar daxilində saxlanacaqdır.
Atmosferə Buraxılan CO
2
Emissiyaları
Sement zavodunun karbon qazı (CO
2
) üzrə
emissiyalarının ümumi həcmi klinker istehsalının
50 %-dən çox artmasına baxmayaraq cəmisi
40 % artacaqdır (yəni hazırda ildə 739000 t-dan
1,03 mln.t-a qədər).
Yeni texnologiyanın tədbiq olunmasına
baxmayaraq istehsal olunacaq sementin hər 1 t
Layihə haqqında məlumat – Qaradağ Sement Zavodu
QURU ÜSULLA SEMENT İSTEHSALI ÜÇÜN 6 SAYLI YENİ YANDIRMA SOBASI
Q
ARADAĞ
S
EMENT
ASC
S
ƏH
.
5 ERM/AETC
CO
2
emissiyaların xüsusi çəkisi yalnız 1 %
azalacaq, bu da yanacaq kimi qazın əvəzinə daş
kömürün istifadə edilməsi ilə əlaqədərdir. Tam
istismara keçməyin birinci ili (2013) üçün CO
2
emissiyalarının hesablanmış xüsusi çəkisi
sementin hər 1 t-u üçün 587 kq təşkil edir bu da
müqaisə üçün hazırda 594 kq bərabərdir.
Su Təchizatı
Hazırda nəm üsulla aparılan sement
istehsalında xammalın nəmləndirilməsi üçün ildə
600000 m
3
su tələb olunur. Hal-hazırda bu
məqsədlə Sahil qəsəbəsində yerləşən
təmizləyici qurğulardan alınan təmizlənmiş
çirkab suları istifadə olunur. Quru üsulla aparılan
sement istehsalı zamanı xammalın sobaya
yönəldilməsindən əvvəl hazırlanması üçün suya
ehtiyac olmadığlndan, gələcəkdə suya olan bu
tələbat aradan götürüləcəkdir. Halbuki suyun
avadanlığın və atılan qazların soyudulması üçün
istifadə edilməsi isə davam etdiriləcəkdir.
Təmizlənmiş suların müasir avadanlığın texniki
tələblərinə cavab vermədiyini nəzərə alaraq bu
məqsədlə suyun ictimai su təchizatı boru
kəmərindən götürüləcəkdir. Bundan başqa su
əsasən məişət və təmizlik məqsədi üçün tələb
olunacaqdır. Şirin suların ekoloji baxımdan
səmərəli istifadəsini təmin etmək üçün layihədə
nəzərdə tutulmuş dövrü su sisteminin tətbiqi
avadanlığın soyudulmasına istifadə edilən suyun
illik tələbatını 30000 m
3
qədər azaldılmasına
imkan verir. Bütövlükdə yeniləşdirilmiş zavodun
ümumi su tələbatı ən yüksək göstəricisi saatda
85 m
3
olmaqla ildə 190000 m
3
olacaqdır.
Çirkab Sularının Axıdılması
Hal-hazırda olduğu kimi zavodun
yeniləşdirilməsindən sonra burada yalnız
kanalizasiya şəbəkəsi vasitəsi ilə Sahil
qəsəbəsinin təmizləyici qurğularına axıdılacaq
məişət və təmizləmədən yaranan çirkab suları
axımları əmələ gələcəkdir. Axıdılan suların
keyfiyyət göstəriciləri Azərbaycan
qanunvericiliyinin tələblərinə və beynəlxalq
standartlara uyğun səviyyədə saxlanacaqdır.
Bərk tullantılar
Adətən sement zavodlarında əmələ gələn bərk
tullantılar növ tərkibinə görə az olur. Hal-hazırda
qəbul olunmuş təcrübəyə uyğun olaraq
yeniləşdirilmiş zavodda əmələ gələn tullantılar
müvafiq lisensiayası olan şirkətlər tərəfindən
müqaviləyə əsasən zərərsizləşdirilir.
Küy
Hal-hazırda zavodun fəaliyyəti yaxınlıqda
yerləşən Sahil qəsəbəsində əhamiyyət kəsb
edən küy təsiri göstərmir. Yeni 6 saylı Yandırma
Sobasının istismarından yaranan küy təsiri
yaxınlıqda yerləşən Sahil qəsəbəsində
beynəlxalq aləmdə qəbul olunmuş gündüz vaxtı
45 dB(A) və gecə vaxtı 40dB(A) səviyyələrini
aşmayacaqdır. Küy əmələ gətirən avadanlıq
lazım gələrsə səs boğucuları və ya səsi əks
etdirən ekranlarla təchiz olunacaqdır.
Xammal Təchizatı
Tikinti daşı istehsal edən karxanaların
əhəngdaşı tullantılarından mümkün olacaq
qədər (yəni keyfiyyət və qiymət cəhətdən)
istifadə ediləcəkdir. Əlavə olaraq əhəngdaşı
təminatı (təqribən zavodun tələbatının 35%)
“Qaradaq Sement” şirkətinə məxsus, Sovetlər
vaxtı istismarı dayandırılmış, lakin yenidən
açılacaq Şahqaya Qərbi karxanasından (~150
hektar) nəzərdə tutulur. Bu yatağlarda 45-60
mln.t əhəng daşı ehtiyatı var və onlar 50 il
ərzində istismar edilə bilər.
Şahqaya Qərbi karxanasında daş doğrayan
qurğu, konveyer, xammal anbarı quraşdırılacaq,
habelə yükləmə stansiyası tikiləcək.
Şahqaya Qərbi karxanasını mövcud yükləmə
stansiyası ilə birləşdirən və İstismarı
dayandırılmış dəmir yolu yeniləşdiriləcək.
Zavodun hazırkı qil karxanası (hazırda istismarı
12,3 ha ərazini əhatə edir, 24 ha isə
ehtiyatdadır) uzunmüddətli təminat üçün
kifayətdir.
Özəlləşdirmə Müqaviləsinə əsasən Şahqaya
Qərbi karxanasından cənuba doğru yerləşən
Karvansara əhəng daşı yatağının (təhminən 120
ha ərazini əhatə edir) işlənilməsi hüququ
həmçinin “Qaradağ Sement” zavodunun
ixtiyarındadır.
Tikinti Mərhələsi
Yeni yandırma sobasının quraşdırılması ilə birgə
əlavə tikililər, qurğular, yeni yollar və
infrastruktura aid başqa obyektlər inşa
olunacaqdır.
Tikinti işlərinə başlamazdan öncə sahənin
hazırlanması üçün Sovetlər vaxtı sahədə
yerləşdirilmiş sobalardan çıxan sement tozu və
inşaat tullantıları kənarlaşdırılmalıdır,
istismardan çıxarılmış və istifadə olunmayan
tikililər və özüllər (o cümlədən 5 saylı Yandırma
Layihə haqqında məlumat – Qaradağ Sement Zavodu
QURU ÜSULLA SEMENT İSTEHSALI ÜÇÜN 6 SAYLI YENİ YANDIRMA SOBASI
Q
ARADAĞ
S
EMENT
ASC
S
ƏH
.
6 ERM/AETC
Sobasından qalmış) sökülməli, sahə bir qədər
hamarlanmalıdır.
Tikinti işləri küyün və havaya buraxılan
çirkləndiricilərin, o cümlədən tozun, ətrafa
yayılması kimi (məs. payaların yerə vurulması,
avtomobillərin hərəkəti nəticəsində)
narahatlıqlarla müşahidə edilə bilər.
Zavod ərazisindən kanarda görüləcək işlər
sırasında karxanaya gedən avtomobil yolunun
və köhnə dəmir yolunun bərpası, daş doğrayan
qurğunun quraşdırılması və karxananın
yaxınlığında yükləmə stansiyasının tikilməsi
nəzərdə tutulmuşdur.
Məşğulluq və Kadr Siyasəti
Tikinti mərhələsi
Layihə üzrə tikintinin həyata keçirilməsi
məşğulluğa və yerli bisnesə müsbət təsirlər
göstərəcəkdir. Gözlənildlyinə görə tikinti
mərhələsində podratçılar tərəfindən müvəqqəti
olaraq böyük sayda işçi qüvvəsinin cəlb edilməsi
(tələbatın ən yüksək məqamında 600-800 nəfər
arası) nəzərdə tutulur. Eyni zamanda xaricdən
işə cəlb edilənlərin sayının minimum səviyyədə
saxlanılmasına üstünlük veriləcəkdir.
Hesablamalara görə mexaniki və elektrik
quraşdırma işlərində burada təqribən 200-ə
qədər Üçüncü Ölkə Vətəndaşlarından ibarət
işçilər ola bilər. Ehtimal olunur ki, fəhlə
düşərgəsinin salınmasına ehtiyac olmayacaqdır,
çünki bu regionda yaşayanların arasından
kifayət qədər işçi qüvvəsi cəlb edilə bilər və
onların iş yerinə gəlib-getməsi üçün nəqliyat
imkanları vardır. Tikinti meydançasında
sanitariya qurğuları, yeməkxana və səhiyyə
xidmətlərinin təşkili nəzərdə tutulacaq.
Qurğuların İstismarı
Şirkətin şəxsi heyətinin, xüsusən də texniki
işçilərinin peşəkarlıq səviyyəsinin artırılması
üçün layihə çərçivəsində əhəmiyyətli investisiya
qoyulacaqdır. Şəxsi heyəti tələb olunan
peşəkarlıq səviyyəsinə gətirmək məqsədi ilə
texniki işçilər üçün daxili, yəni iş yerində həyata
keçirilən təlim dərsləri və quru üsulla sement
istehsal edən yandırma sobalarından istifadə
edilən Holcim şirkətinin başqa müəssisələrinə
səfərlər təşkil olunacaqdır.
Ən qabaqcıl texnologiyanin tətbiqi
məhsuldarlığın artmasına və bunun nəticəsi
olaraq artıq tələb olunmayan peşələrə aid iş
yerlərinə lüzum olmamasından son nəticədə
şəxsi heyətdə ixtisarlara gətirib çıxaracaqdır.
Sosial təsiri yumşaltmaq üçün Azərbaycan
Respublikasının əmək qanunvericiliyi ilə nəzərdə
tutulmuş şərtlərə əlavə olaraq “Qaradaq
Sement” şirkəti ixtisara məruz qalacaq işçilərə
hərtərəfli kömək proqramları təqdim edəcəkdir.
Layihənin faydaları
“Qaradağ Sement” şirkəti tərəfindən istehsal
olunan sement Bakıda və Azərbaycanın başqa
bölgələrində tikinti işlərində istifadə olunacaqdır.
İstehsal ediləcək məhsulun həcmlərinin
artırılması ölkədə sement bazarının inkişaf
etməsinə əhəmiyyətli dərəcədə kömək
edəcəkdir. Məhsulun nəqli Azərbaycanın dəmir
yolu və avtomobil yolları şəbəkəsinə birbaşa
çıxarıla bilməsinə görə asanlıqla həyata keçirilə
bilər.
Kubik daşı istehsalından əmələ gələn əhəngdaşı
tullantılarının istifadə olunması zavodun
ətrafında yerləşən bu sənaye sahəsinin
müəssisələrinin ətraf mühitə olan təsirinin
azalmasına kömək edəcəkdir.
Ən müasir texnologiyaların tətbiqi atmosferə
atılmaların azaldılması ilə nəticələnəcəkdir.
Klinker istehsalının artırılması onun idxalının
qarşısını alaraq nəqliyat vasitələrindən istifadəni
azaldacaq, idxal edilmiş klinkerin bir yerdən
obirisinə keçirilməsi zamanı ərazidə uçan
maddələrin həcmini endirəcək.
Bundan başqa layihədən irəli gələn faydalar
sırasında isçilərin istehsalatda sağlamlığının
qorunması, təhlükəsizlik texnikası, (o cümlədən,
daha təmiz iş şəraitinin təmin edilməsi) və social
sahədə daha qabaqcıl texnologiyanı tətbiq
etməklə işlərin təkmilləşdirilməsi və işçilərin
peşəkarlıqlarının artırılması kimi faydalar
gəzlənilir.
Ətraf Mühitə və Sosial Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
“Qaradağ Sement” şirkəti hazırda yeni yandırma
sobasını quraşdırmağa razılaşdırma əldə etmək
üçün sənəd hazırlayır. Şirkət Ekologiya və Təbii
Sərvətlər Nazirliyinə (ETSN) təqdim edib layihəni
ətraf mühitin mühafizəsi baxımından
razılaşdırılmasından ötrü yerli SRM konsaltinq
şirkəti ilə layihəyə dair Ətraf Mühitə Təsirin
Qiymətləndirilməsi (ƏMTQ) hesabatının
hazırlanması üçün müqavilə bağlamışdır.
Layihə haqqında məlumat – Qaradağ Sement Zavodu
QURU ÜSULLA SEMENT İSTEHSALI ÜÇÜN 6 SAYLI YENİ YANDIRMA SOBASI
Q
ARADAĞ
S
EMENT
ASC
S
ƏH
.
7 ERM/AETC
Eyni zamanda, Davamlı İnkişaf üzrə
Ümumdünya Peşəkar Şuranın (DİÜPŞ)
Sementin Davamlı İstehsalına aid
Təşəbbüsünün (SDİT) iştirakçısı olan Holcim
şirkətlər qrupunun, onun partnyoru olan AYİB-
nin və layihənin potensial kreditorlarının
siyasətindən irəli gələn tələbləri təmin etmək
üçün, tədqiqatların genişləndirilməsi və daha
geniş Ətraf Mühitə və Sosial Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi (ƏMSSTQ) üzrə hesabatın
hazırlanması üçün əlavə informasiyanın
toplanması məqsədi ilə “QaradağSement” şirkəti
Bakıda Azerbaijan Environmental Technology
Centre (AETC) şırkəti tərəfindən yerli dəstəklə
başda ERM şirkəti (Frankfurt ofisi, Almaniya)
olmaqla məsləhətçilər qrupu tutmuşdur.
ƏMSSTQ Hesabatı Layihənin potensial olaraq
kredit verəcək banklar və ya digər mümkün
beynəlxalq maliyyəçilər tərəfindən ətraf mühit və
sosial sahə cəhətdən qiymətləndirilməsinə
xidmət edəcək. Layihənin texniki cəhətdən
işlənilməsi, tikinti və istismar mərhələləri üçün
ətraf mühitin mühafizəsi və sosial sahə
baxımından qənaətbaxş olan, habelə həm
Azərbaycan və həm də beynəlxalq standartlara
uyğun olan lazımı yumşaldıcı tədbirləri
müəyyənləşdirən Ekoloji və Sosial Menecment
Planının əsas müddəaları ƏMSSTQ-də öz əksini
tapacaq.
Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi üzrə
Tədqiqatlar
Layihənin xüsusiyyətlərinə əsaslanaraq
yeniləşdirilmənin komponentlərinin (zavodun
ərazisi, nəqletmə infrastrukturu və karxanalar)
müəyyən edilmiş ətraf mühitə və social/social-
iqtisadi sahəyə göstərə biləcəyi təsirlər üzrə
aparılmış qiymətləndirilmə ƏMSSTQ
hesabatında öz əksini tapacaqdır.
Qiymətləndirilmələr ayrıca olaraq tikinti və
istismar mərhələləri üçün aparılmaqla, həmçinin
layihə ilə əlaqədər tikiləcək strukturların ərazidə
mövcudluğunun təsirini də əhatə edəcəkdir.
Ərazidə başqa müəssisələrin olmasından habelə
planlaşdırılmış inkişaf layihələrindən yaranacaq
təsirləri nəzərə almaq məqsədi ilə kumulyativ
təsirlərin qiymətləndirilməsi də nəzərdə
tutulmuşdur.
Təsirlərin qiymətləndirilməsi üçün milli və
beynəlxalq standartlara istinad ediləcəkdir.
Hesabata dahil ediləcək Ətraf Mühitin və Sosial
Sahənin İdarə Olunması Planının (ƏMSSİP)
qısa xülasəsində göstərilə biləcək mənfi
təsirlərin azaldılması üçün nəzərdə tutulmuş
yumşaldıcı tədbirlər göstəriləcəkdir. Bundan
başqa ƏMSSİP layihənin həm milli və həm də
beynəlxalq standartlara uyğun olaraq ətraf
mühitin mühafizəsi baxımından və social
cəhətdən qəbul edilə bilən qaydada həyata
keçirilməsini təmin edəcəkdir.
ƏMSSTQ prosesi bu sahədə aparılmış
qiymətləndirmələr üzrə beynəlxalq təcrübənin ən
yaxşı nümunələrinə əsaslanacaq.
Qiymətləndirmə və modelləşdirmə aşagıdakı
məsələlər üzrə aparılacaqdır.
Atmosferə Atılmaların Modelləşdirilməsi
Zavodun atmosferə buraxılacaq əsas atılmaları
toz, azot oksidləri və karbon qazından ibarətdir.
Ətrafdakı havanın keyfiyyət göstəricilərinin
gələcəkdə dəyişməsi 6 saylı Yeni Yandırma
Sobasının istismarından və ilkin durum kimi
hazırkı əməliyyatlardan olan çirləndırıcılərin
yerin səthində olan qatılıq səviyyələrinin
modelləşdirilməsi əsasında
proqnozlaşdırılacaqdır.
Bundan öncə adı çəkilmiş maddələrdən başqa
ƏMSSTQ-də həmçinin ağır metallar və üzvi
birləşmələr kimi maddələr də nəzərə alınacaqdır.
Küyün Modelləşdirilməsi
Zavoddakı gələcək fəaliyyətdən yaranacaq
küyün qonşu yaşayış məntəqələrinə təsiri səsin
yayılmasının modelləşdirilməsi vasitəsi ilə
proqnozlaşdırılacaqdır. Lazım gələrsə,
modelləşdirmənin nəticələrindən təsirin qanuna
uyğun səviyyədə və beynəlxalq standartlar
daxilində saxlanılması məqsədi ilə küyün
azaldılmasına yönəldilmiş tədbirlərin müəyyən
edilməsi üçün istifadə olunacaqdır.
Su Sərfiyyatı və Çirkab Sularının Axıdılması
ƏMSSTQ hesabatında sudan istifadə növləri, su
təminatı mənbələri və tullantı sularının axıdıldığı
qurğular təsvir ediləcəkdir. Suyun keyfiyyəti və
tullantı sularının tərkibi milli və beynəlxalq
standartlarla müqayisə ediləcəkdir.
Flora və Fauna
Flora və faunanın mövcud vəziyyətinin
öyrənilməsi üzrə tədqiqatlara asaslanaraq
Layihənin həyata keçirilməsi zamanı baş verə
biləcək mənfi təsirlər, xüsusən də daş
Layihə haqqında məlumat – Qaradağ Sement Zavodu
QURU ÜSULLA SEMENT İSTEHSALI ÜÇÜN 6 SAYLI YENİ YANDIRMA SOBASI
Q
ARADAĞ
S
EMENT
ASC
S
ƏH
.
8 ERM/AETC
karxanaları olan ərazilərdə,
qiymətləndiriləcəkdir. Zavoddan kənardakı təbii
mühitə göstərilə biləcək mənfi təsirlərə, məsələn,
tikinti işlərinin, atmosferə buraxılan atılmaların
törəyə biləcəyi mənfi təsirlərə baxılacaqdır.
Mədəni İrs
ƏMSSTQ hesabatında “Qaradaq Sement”
şirkətinin sahələrinin ətraflarındakı artıq
müəyyənləşdirilmiş olan mədəni irs baxımından
əhəmiyyət kəsb edən sahələrinin icmalı
veriləcəkdir. Onların Layihə ilə əlaqədar aparılan
işlərə qarşı (məsələn əhəng daşının çıxarılması
üçün partlayışların aparılması) həssaslığı təsvir
ediləcək və göstərilə biləcək təsirlər
qiymətləndiriləcəkdir.
Landşafta və Mənzərəyə olan Vizual Təsir
Zavodun mövcudluğundan yaranan ərazinin
görünüşündəki dəyişikliklər keyfiyyətcə təsvir
ediləcəkdir. Bu, fotorealistik modellərdirilmənin
nəticələri ilə əsaslandırılacaqdır.
Texniki Alternativlər
ƏMSSTQ hesabatında Layihənin texniki
alternativlərəri üzrə ətraf mühitə göstərilə biləcək
təsirlər də müzakirə ediləcəkdir. Layihə üzrə
çıxarılmış qərar beynəlxalq standartlar
baxımından qiymətləndiriləcək.
Sosial Sahəyə Təsirin Qiymətləndirilməsi
Sosial sahəyə təsirin qiymətləndirilməsi üzrə
tədqiqat nəticəsində layihənin təsirinə məruz
qalacaq əhali qrupları müəyyən ediləcək,
layihənin social-iqtisadi sahəyə göstərə biləcəyi
həm mənfi və həm də xeyirli təsirlər təhlil
olunacaqdır.
Layihənin göstərə biləcəyi təsirlər ərazinin
social-iqtisadi baxımdan durumuna istinad
etməklə qiymətləndiriləcəkdir. Layihənin
social/social-iqtisadi sahəyə əsas təsirləri bir
tərəfdən tikinti ilə bağlı işlərdən, digər tərəfdən
isə yeni sobanın istismarı ilə əlaqədar
məşğulluğa təsirindən gözlənilir.
Tikinti dövrü üçün ƏMSSTQ-də müzakirə
ediləcək əsas məsələlərdən böyük sayda (600-
800 nəfər) inşaatçılara olan ehtiyac / onların
zavod ərazisində olması və buradan irəli gələ
biləcək social və iqtisadi təsirlərdir (məsələn,
fəhlələrə və xidmətlərə tələbatın artması,
səhiyyə müəssisələrinin işinin çoxalması, xarici
işçi qüvvəsinin burada olması ilə əlaqədar
müxtəlif mədəniyyət nümayəndələrin ünsiyyətdə
olması). Başqa ola biləcək təsirlər bilavasitə
tikinti işləri ilə bağlıdır (məsələn, toz qalxması və
küy yayılması, ağır nəqliyyat vasitələrinin
hərəkətinin artması).
Layihənin istismar dövrünə keçəcəyi zamana
gəldikdə isə, məşğulluq sahəsində təsirlər
ƏMSSTQ-nin diqqət mərkəzində olacaqdır. Həm
iş yerlərinin itirilməsi və həm də işə cəlb
olunmanın yeni imkanları qiymətləndiriləcəkdir.
Qiymətləndirmə təsirə məruz qalacaq ayrı-ayrı
adamlara / ailələrə göstərilə biləcək birbaşa
təsirləri, həmçinin təsirə məruz qalacaq əhalinin,
əsasən çox güman ki, Sahil və Ümid
qəsəbələrinin əhalisinə göstərilə biləcək təsirləri
onların sosial-iqtisadi quruluşu kontekstində
aparılmaqla həyata keçiriləcəkdir.
Sosial Sahənin İdarəetmə Planında Layihənin
social sahəyə göstərə biləcək mənfi təsirlərini
minimuma endirmək üçün yumşaldıcı tədbirlərin
və layihənin yarada biləcək xeyrini artırmaq üçün
lazım olan tədbirlərin qısa xülasəsi veriləcəkdir.
Sosial sahənin idarə edilməsinin planlaşdırılması
kontekstində “Qaradağ Sement” şirkətinin
məşğulluq strategiyası, milli məşğulluq
strategiyası və hazırkı müvafiq social-iqtisadi
proqramlar nəzərə alınacaqdır.
Sosial Sahəyə Təsirin Qiymətləndirilməsində
həm milli, həm də beynəlxalq standartlar və ən
yaxşı təcrübə nəzərə alınacaqdır.
Layihənin Açıqlanması və İctimaiyyətlə
Məsləhətləşmələrin Keçirilməsi
Layihənin açıqlanması və İctimaiyyətlə
Məsləhətləşmələrin keçirilməsi ƏMTQ
prosesinin əsas mərhələlərindən biridir. Bu
ictimaiyyətə və bütün təsirə məruz qalan və ya
əlaqəsi olan şəxslərə, müəssisə və ya
təşkilatlara öz münasibətlərini, iradlarını və
təkliflərini bildirmək imkanı verir. “Qaradağ
Sement” şirkəti bu layihə üçün qəbul edilmiş
siyasət kimi və ən yaxşı beynəlxalq təcrübəyə
arxalanaraq məlumatın açıqlanması və
məsləhətləşmə imkanlarını maraqlı olan tərəflərə
və ictimaiyyətə könüllü surətdə təklif edir.
“Qaradağ Sement” şirkəti məsləhətçilər vasitəsi
ilə layihənin hazırlanması zamanı maraqlı olan
tərəflərlə məsləhətləşmələr aparacaqdır.
Xülasə də daxil olmaqla ƏMSSTQ sənədinin
ilkin variantı ictimaiyyət üçün açıqlanacaq,
ƏMSSTQ-nin Yekun variantında isə
məsləhətləşmələr zamanı irəli sürülmüş iradlar
Layihə haqqında məlumat – Qaradağ Sement Zavodu
QURU ÜSULLA SEMENT İSTEHSALI ÜÇÜN 6 SAYLI YENİ YANDIRMA SOBASI
Q
ARADAĞ
S
EMENT
ASC
S
ƏH
.
9 ERM/AETC
və təkliflər nəzərdən keçiriləcəkdir. Layihə üzrə
Sahil qəsəbəsində Açıq Qapı tədbiri də
keçiriləcəkdir ki, burada “Qaradağ Sement”
şirkətinin nümayəndələri və məsləhətçilər
məlumat verəcək və suallara cavab verəcəklər.
Layihəni Irəli Sürən Tərəfin Öhdəliyi
“Qaradağ Sement” şirkəti tərəfindən Layihənin
qəbul edilməsi və həyata keçirilməsi zamanı
maraqlı olan tərəflərin narahatlığına səbəb olan
məsələlər üzrə irəli sürülmüş irad və təkliflərə
diqqətlə baxılması nəzərdə tutulur.
Ətraf mühitin mühafizəsi məsələsi baxımından
“Qaradağ Sement” şirkəti Layihə üzrə Ekologiya
və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin (ETSN) müəyyən
etdiyi şərtlərə tam əməl edəcəkdir.
Ərazidə Layihənin Ümumi Görünüşü Xəritəsi
Məlumat almaq üçün aşağıdakı şəxslərə müraciət etmək olar:
“Qaradağ Sement” ASC
Sahil qəsəbəsi, Səlyan şossesi,
Cənab Nəriman Mantaşov
KTSQTTƏMMM üzrə Menecer
Tel.: (994 12) 441 88 88 / əlavə 591
Fax: (994 12) 446 18 81
E-mail:
Nariman.Mantashev@garadagh.com
http://www.garadagh.com/
Xanım Rəna Tahirova
Əlaqələr və Korporativ Sosial
Məhsuliyyət üzrə Menecer
Tel.: (99412) 441 88 88 / əlavə 519
Fax: (99412) 446 18 51
E-mail:
rena.tahirova@garadagh.com
Cənab Kamran Abbasov
Marketinq üzrə Menecer
Tel.: (994 12) 441 88 88 / əlavə 550
Fax: (994 12) 446 18 81
E-mail:
kamran.abbasov@garadagh.com
Dostları ilə paylaş: |