Sual 16. NATÜRMORTUN ISLƏ NMƏ S N N 3 – 4 - CÜ MƏ RHƏ LƏ SI
Üçüncü mə rhə lə: əşyanın konstruktiv təhlil forması və müstəvi üzərində
perspektiv təsvirinin quruluşu; Formanın konstruktiv quruluşuna əşyanın müstəvi
üzərindəki həm gözlə görünən, həm də görünməyən həcmini aydın çəkməklə
başlayın, başqa sözlə desək, rəsmdə təsvir şəffaf əşyalarınkı kimi alınmalıdır.
Əş
yaların konstruktiv əsasını qeyd edib, onların perspektiv qanunlara uyğun
çəkildiyini diqqətlə yoxlayın. Unutmayın ki, ətraf mühiti çəkərkən perspektivdə iti
bucaqlara yol vermək olmaz. Yoxsa çevrənin deyil, oxun təsviri alınacaq.
Perspektivdə ətraf mühiti də müstəvidəki kvadrat kimi qurmaq lazımdır. Perspektivdə
kvadrat çəkin və onu yarıya bölün. Nəzərdə tutun ki, rəsmdə kvadratın sizə yaxın
hissəsi böyük, uzağı isə kiçik olacaq.
Bir əşyanm bünövrəsinin digəri ilə uyğunlaşdırılmasına yol verilməməlidir.
Bir qrup əşyaların təsvirini qurarkən, müstəvi üzərində onların yerləşməsini dəqiq
təsəvvür etmək lazımdır. Bunun üçün natürmorta yuxarıdan baxın və aydın olacaq ki,
müstəvi üzərində əşyalarm binövrələri necə yerləşir, onların arasında məsafə necədir,
sonra isə bu müstəvinin çəkilişini perspektivdə təsvvür edin. Bunu unudaraq, bır çox
rəsmə başlayan rəssamlar əşyalar arasındakı məsafəni verə bilmirlər və öz səhvlərinin
harada olduğunu bilmədikləri üçün rəsmı çirklətməyə başlayır, belə fıkırləşirlər ki,
onu ton vasitəsilə düzəltmək olar. Həcm-konstruktiv qurmanı etdıkdən sonra işıq,
kölgə və yarımtonun sərhədlərini qeyd etmək vacibdir.
Dördüncü mə rhə lə: rəsmin tonallıqla aydın çəkilməsi, həcmin işıq- kölgə
vasitələri ilə aşkarlanması; Əvvəl karandaşla kağıza ehmallı toxunmaqla, əşyalara
kölgə salın. Bu sizə əşyanın kütlə əsasını aydm görməyə köməklik göstərəcək, təbii
ki, əşyalar arasındakı tənasüb nisbətini bir daha yoxlamağa ımkan verəcək. Belə ki,
xətli rəsmdə əşyaların həcmi lazımi dərəcədə aydın oxunmur və ona görə də səhv
buraxıla bilər. Sonra yarımkölgələri qoyun, kölgələri gücləndirin və ton ilə əşyalardan
düşən kölgələri təsvir edin. Bunu edərkən, cizgilər əşya müstəvisinin forması üzrə
qoyulmalıdır. Çəkilənin düzgünlüyünü yoxlayıb, hər bir əşyanın formasının dəqiq
işlənməsinə keçin.
Sual 17. NATÜRMORTUN Ş LƏ NMƏ S N N 5-CI MƏ RHƏ LƏ S
Beş inci mə rhə lə: formarıın ətraflı işlənməsi.
Rəsm tonda saxlanılsın deyə formanı ətraflı öyrənərkən əşyada ən işıqlı və ən
tünd yerləri tapıb rəsminizdə qeyd edin. Onları tapmaq asan olsun deyə naturaya
baxarkən gözünüzü qıyın. Rəsm üzərində bu iki nahiyəni müəyyənləşdirdikdən sonra
hər bir əşyanın tonallığını öyrənmyə keçin - ən açıq yarımtondan ən tündə doğru.
Ayrı - ayrı əşyaların işıq - kölgələrini öyrənərkən işıqlanmanın xüsiyyətlərinə
diqqət yetirmək və həcmin düzgün verilməsinə çalışmaq lazımdır. Əgər siz bir əşyaya
məsəslən, səhəngə baxırsınızsa, onun sol hissəsinin yuxarı işıqlı, sağının isə tünd
olduğunu görəcəksiniz. Onda ən işıqlı hissə işıq zolağıdır. Əşyanın üzərindəki
dairəvilik artdıqca işıq zolağının ətafındakı işıq tədricən heçə enir və kölgə hissəsinə
keçir. Kölgəli hissə eyni cür deyil.
Ə
n dərin kölgə əşyanın görünən kənarında deyil, kölgəli hissənin ortasında
yerləşir, o halda ki, əşyanın kölgəli kənarı reflekslə işıqlanıb, başqa sözlə desək, o
başqa əşyalardan əks olunmuş işıqla işıqlanıb. Refleks təsvir olunarkən onu çox açıq
rənglə rəngləmək məsləhət görülmür. O həmişə əşyanm işıqlı hissəsindən tünddür.
Formanın ətraflı öyrənilməsi zamanı rəsmin ümumi tonallıq ahəngi pozula
bilər. Bu rəssamı çaşdırmamalıdır. Rəsmi pozmaq lazım deyil. Başqa əşyaya keçmək
məsləhətdir, onu aydm çəkib, rəsmin ümumi vəziyyətinə baxmaq lazımdır. Əgər rəsm
tonda düzəlməyə başlayırsa, o halda iş həmin tərzdə davam etdirilməlidir. Detal
üzərində uzun müddət işləmək lazım deyil, bu halda dərk etmə kəskinliyi itir,
başqasına, yanında olan hissəyə keçmək lazımdır. şin əvvəlində görülənə
qayıdarkən, çatışmamazlığı asanlıqla görmək mümkündür.
Beləcə bütün iş boyu, bir yerdən digərinə keçərkən, ümumiliyə can atmadan
bütün fıquru göz önündə saxlayın, detala diqqət yetirin, onu ümumiləşdirmək çətin
deyil.
Sual 18. NATÜRMORTUN Ş LƏ NMƏ S N N 6-CI MƏ RHƏ LƏ S
Altıncı mə rhə lə : bütün görülən işə yekun vurmaq .
Son mərhələdə baxin ki, ayrı - ayrı əşyalar həddən artıq qara çəkilib, tonuna
görə rəsmin ümumi vəziyyətindən çıxmasınlar. Reflekslərin gücünü yoxlayın, öz
rəsminizə gözlərinizi qıyaraq baxın və onların işıq dərəcəsini düzgün vermək
bacarığınızı yoxlayın. Müxtəlif növlü materialları — şüşə, bürünc, gips və s. əlavə
etməklə sonra daha mürəkkəblərini qoymaq olar. Narürmortu yalnız karandaşla deyil,
başqa materiallarla - kömürlə, tuşla, bir rəngli akvarel rəngi ilə və yağlı rənglərdə də
yerinə yetirmək olar.
Daha mürəkkəb natürmortları yerinə yetirərkən dranirovka rə lərinə xüsusi
diqqət yetirmək lazımdır. Dranirovka natürmortda ya fon deyil həm də digər əşyalar
kimi kompozisiya elementidir. Oduı onları da digər əşyalar kimi diqqətlə çəkmək
lazımdır.
Drapirovka qarışıqları müxtəlif formalı həcmə malikdirlər və işıqlanma
xüsusiyyətləri materialın keyfıyyətindən asılıdır. Məxmər, yun işıqkölgə keçidlərinə
qarşı çox sakit və yumşaqdırlar. pək, çit kiçbr formalarla xırdalanaraq bucaqlardan
sınırlar və işıqdan kölgəyə keçidləri kəskin olur.
Onların xüsusiyyətlərini öyrənmək üçün ayrıca rəsmlər etmək xeyirli olar.
Natürmort quruluşuna yeni məzmun əlavə edərkən, qarışıqların tökülən
ritmini quraluşun əşyaları ilə əlaqələndirin. Qarışıqların istiqaməti əşyaların
formalarını təkrar etməməlidir.
Ə
gər siz hündür güldan qoyursunuzsa, bu halda bəzəyin qarışığı şaquli deyil,
başqa hər hansı bir bucaqla istiqamətləndirilməlidir.
Natürmortu öyrəmək üzərində diqqətlə və ardıcıllıqla işləməklə tədricən
məsələni mürəkkəbləşdirməklə, siz sonra adam başı, digər sözlə desək portreti və ya
müəyyən fıquru çəkərkən lazım olacaq biliyi və vərdişi əldə edirsiniz.
Dostları ilə paylaş: |