II International Congress
307
yönden güçlendirilmeli ve dikey bütünleşik yapıda
örgütlendirilmelidir.
7.2. Genel Sonuç
Enerji, çağdaş toplumda, insanların toplumsal
ve bireysel düzeyde gereksinim duyduğu mal ve
hizmetlerin üretilmesinde en temel girdidir
(http://www.mmoistanbul.org). Dünya siyasetinde
doğal kaynakların önem kazandığı günümüzde,
Rusya Federasyonu, Orta Asya Türk Cumhuriyet-
leri’ndeki petrol ve doğalgazın çıkışını denetimin-
de tutmaya çalışırken, ABD ise bunların açık de-
nizlere çıkması için BTC gibi projelere destek ve-
rerek doğal kaynak sağlama güvenliğini sağla-
maya çalışıyor.
Gerçekleştirilebilecek bir Trans-Hazar Hattı
ile Orta Asya’nın özellikle Türkmenistan’ın, uzun
dönemde Özbekistan’ın petrol ve doğalgazını açık
denizlere Türkiye üzerinden çıkarma düşünceleri
yoğunluk kazanmıştır (Külebi, 2007, 10). Ancak;
Hazar Denizi’nin kıyıdaş ülkeler (Rusya, Azer-
baycan, Kazakistan, Türkmenistan ve Đran) ara-
sında paylaşım sınırları çizilmediğinden, Rusya
Hazar Denizi’ne döşenecek boru hatlarına (Kaza-
kistan ve Türkmenistan’dan) karşı çıkıyor (Devlet,
http://www.ntvmsnbc).
Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir
Putin 10 Şubat 2007’de Münih’te “Küresel Kriz-
ler ve Küresel Sorumluluklar” konulu 43. Mü-
nih Güvenlik Politikası Konferansı’nda Rusya’nın
AB başta olmak üzere tüm dünya için önemli bir
enerji kaynağı olduğunu vurgulamıştır (Çelikpala,
2007, 13).
Türkiye’nin “Enerji Geçidi” olması her ne
kadar çevre ve güvenlik sorunları yaratacak olsa
da, siyasal ve ekonomik yönden kazanımları daha
öncelikli görünmektedir. BTC’nin çevresel tehdit-
ler taşımasına rağmen, bir yandan da Karadeniz,
Đstanbul Boğazı, Marmara Denizi, Çanakkale Bo-
ğazı ve Ege Denizi’ndeki ham petrol ve doğalgaz
tanker taşımacılığındaki yükü azaltacağından katkı
sağlayacağı da düşünülebilir.
Pamir’in belirttiği gibi (2004, 8) “Hazar böl-
gesi petrol ve doğalgazı bölge ülkelerinin, siyasi
bağımsızlıklarını ekonomik bağımsızlıkları ile
pekiştirerek, “gerçek” bağımsızlıklarını elde etme
yolunda kullanabilecekleri en etkin silahlarıdır.”
Azerbaycan petrol ve doğalgaz gelirleriyle eğitim
ve yaşam kalitesini yükseltebilir. Ayrıca; Azer-
baycan’ın sahip olduğu petrol ve doğalgaz kay-
nakları Türkiye üzerinden pazarlandığı takdirde
ekonomik gelişmenin temel girdisini oluşturacak-
tır. Bu tespit Kazakistan, Türkmenistan ve Özbe-
kistan için de geçerlidir. Nuriyev’e göre (Nuriyev,
2000), “Hazar enerji kaynaklarının uluslararası
Pazarlara taşınması küresel ekonomik bütünleş-
mede çok tartışılan konulardan biridir. Bugün
Azerbaycan Hazar petrol yataklarında ilk büyük
kazanan gibi görünüyor.”
Türkiye hızlı bir toplumsal ve ekonomik ge-
lişim göstermektedir. Bu gelişmelere paralel ola-
rak gereksinim duyduğu enerjiyi; her şeyden önce
ulusal kaynaklarına öncelik veren, ithal ettiği kay-
naklar açısından kaynak çeşitliliğini ve güvenli
akışı ön plana alan, kamu yararını ve ulusal çı-
karlarını gözeten bütüncül bir enerji politikası
oluşturmalıdır (Aydın, 2007, 210).
Hazar Havzası petrol ve doğalgazı; kaynak çe-
şitliliği, sürekliliği ve güvenirliği, ucuz olması,
arama ve üretimde TPAO’nun ortak olması Türki-
ye açısından çok önemlidir.
BTC hem Türkiye hem de Azerbaycan’ın si-
yasal, ekonomik, toplumsal ve stratejik açılardan
çok önemli katkılar sağlayacaktır.
KAYNAKÇA
−
Aydın Fahimi A. (2007), “Cumhuriyet Dönemi Enerji
Politikaları”, Türkiye’de Cumhuriyetin
−
Kuruluşundan
Günümüze
Uygulanan
Kamu
Politikaları 1, (Ed: Hüseyin Erkul, Levent Gökdemir),
Detay Yayıncılık, Ankara.
−
Bozkurt Giray S. (2006) “ Enerji Nakil Hatları ve
Türkiye-Rusya Đlişkileri”, Stratejik
Araştırmalar
Dergisi, Şubat 2006, Sayı: 7
−
Caspian Business Report (1998)
−
Cumhuriyet Gazetesi “Türkiye Doğalgaz Köprüsü
Olabilir”, 09.02.2007, s. 12
−
Cumhuriyet Gazetesi “Kerkük-Hayfa Hattı Tam Gaz
Đlerliyor”, 17.03.2007, s. 9
−
Cumhuriyet Gaztesi “Boru Hattı Rekabeti Kızışıyor”,
15.03.2007, s. 11
−
Çelikpala Mitat (2007), “Batı’nın Önerdiği Küresel
Sistem Anlayışına Karşı Duruş…Putin
−
Batı’ya Sınır Çiziyor”, Cumhuriyet Strateji, 26 Şubat
2007, Yıl: 3, Sayı: 139
−
Devlet, Nadir (2007), “Türkiye Enerji Koridoru Olmalı”,
http://www.ntvmsnbc.com/news, 18.01.2007
−
http://www.voanews.com/ 18.01.2007
−
http://www.enerji.gov.tr/ 26.03.2007
−
http://www.mmoistanbul.org/ 26.03.2007
−
Külebi Ali (2007), “Putin, Yeni Soğuk Savaş Başlat-
tı…Yeni Dengeler Açığa Çıkıyor”, Cumhuriyet Stra-
teji, 26 Şubat 2007, Yıl: 3, Sayı: 139
−
Nuriyev Elkhan (2000), “The Post-Soviet Caucasus
Within New Geopolitical Framework: Towards Conflict
or Peace?”
−
Pamir Necdet (2003), “Dünya’da ve Türkiye’de Enerji,
Türkiye’nin Enerji Kaynakları ve Enerji Politikaları”
−
Pamir Necdet (2004), “Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı’-
nda Son Durum”, Panorama Aylık Uluslararası Đliş-
kiler, Ekonomi, Politika Dergisi, Nisan 2004, Sayı: 03
Caucasus and Central Asia in the Globalization Process
308
−
Pamir Necdet (2006), “Kafkaslar ve Hazar Havzasındaki
Ülkelerin Enerji Kaynaklarının Türkiye’nin Güvenliğine
Etkileri”, Bildiri
−
TransRewiev (2006), “Putin Strikes Pipeline Accord
With Greece and Bulgaria”.
Dostları ilə paylaş: |