www.uemu.birolmali.com
Urmu Kitabxanasi
122
Äksinä, lazım olan bu sahälärdäki, imkanlarını mähdudlaşdırmaq, onun hämin bu istiqamätdäki iddialarını
mähdudlaşdıran amillärdändir.
Här bir häyati situasiya kimin üçünsä mäqbul, kimin üçünsä qeyri-mäqbuldur. Situasiya o adam üçün
mäqbuldur, hansının ki, bu durumda äldä etdikläri vä ya äldä etmäkdä olduqları ilä arzuları arasında täqribi
bärabärlik işaräsi durur. Hansı üçün ki, burada bärabärsizlik işaräsi durur, onlar üçün bu şärait dözülmäzdir.
Demäli, burada «arzular» vä «äldä olunanlar» adlanan iki däyişän mövcuddur. Vä färdin vä ya kütlänin mövcud
väziyyätä qarşı narazılığını artırmaq vä ya azaltmaq üçün dä, bu iki däyişänlä manipulyasiya etmäk zäruridir. Bu
isä, sizin üçün problem täşkil edän mäsälädä daha çox täräfin özünä problem görmäsini täşkil etmäk üçün
gäräkdir. Beläliklä:
V.3.1) Räqib cäbhäsindä hazırkı väziyyätdän narazı olan, ondan qurtulmağa, onu däyişmäyä meylli olan
şäxslär axtarılıb tapılır, här vasitä ilä dästäklänir, onların orada söz vä imkan sahibi olmalarına çalışılır.
Räqib cäbhäsindä (1) väzifä vä ya digär qazanc iddiasında olanlar; (2) väzifädän getdiyinä görä vä ya iflas
olduğuna görä incik qalan vä «bälkä dä qaytardılar» ümidi ilä yaşayanlar; (3) väziyyätin ağırlığını birbaşa
çiyinlärindä daşıyanlar (mäs., müharibä zamanı – sıravi äsgärlär kimi) vä b. bu kateqoriyadandır.
V.3.2) Beläläri yoxdursa vä ya olanların cäbhäsini genişländirmäk mäqsädi ilä, räqib cäbhäsi üzvlärindä
hazırkı väziyyätdän narazılığın süni şäkildä yaradılması istiqamätindä iş aparılır. Bunun üçün:
V.3.2.1) Situasiya äleyhinä ideoloji fäaliyyät aparılır. O cümlädän:
V.3.2.1.1) Situasiyanın zäif mäqamları, yäni täbliğat hädäfi olan täräflärin (täräfin) zövqü, baxışı, marağı
(arzusu, istäyi, adäti, stereotipi vä s.) ilä uyğun gälmäyän cähätläri axtarılıb tapılır. Bu mäqsädlä onların
(konkret färdin, räqib liderinin, räqib cäbhäsi üzvlärinin, ähalisinin, äsgär heyätinin vä b.):
Hazırkı problemläri axtarılıb tapılır, gözläri qarşısında qabardılır, canlandırılır (bax: «Täbliğat»
bölümünä [burada, säh. 52]) – mäs., aclıq, susuzluq, yuxusuzluq, yaxınlarından xäbär-ätärsizlik, sevimli
peşälärindän, äyläncälärindän ayrılıq, hätta belä mäqamlarda heç dä az ähämiyyät käsb etmäyän seksual
täcridlik vä s. kimi problemläri, bu işin hüquqi vä digär mäsuliyyätläri, onun ucbatından rastlaşdığı bälaları,
sair uğursuzluqları, itkiläri, tänäzzülü, böhranı, çatışmamazlıqları, mährumiyyätläri vä s. – älälxüsus bu yolu
tutmayan vä ya tutub sonradan ondan äl çäkänlärin, yaxud onunla eyni vä bälkä dä ondan da az hüququ,
xidmäti, läyaqäti vä s. olub, sadäcä olaraq, pulunun, adamının vä ya digär mäziyyätlärinin sayäsindä daha
rahat şäraitdä olub, bundan daha çox qazanc götüränlärin, yaxud digär här hansı säbäbdänsä bu yolda
olmayanların hazırkı ‘‘xoş güzäranlarının’’ (täbii ki, täbliğat psixologiyasına uyğun olaraq, güzäranlarından
seçmä xoş epizodlarının) eyhamlı reklamı ilä kontrastda;
Perspektiv tählükäläri (real vä ya qurama tählükäläri) gözläri qarşısında qabardılır, canlandırılır (bax:
«Täbliğat» bölümünä [burada, säh. 52]) – mäs., väziyyätin getdikcä ona äleyh dinamika üzrä inkişaf
etmäsi, yaxın vaxtda daha da pisläşäcäyi, qida, su, sursat, enerji, xammal, pul vä s. ehtiyatlarının tükänmäk
äräfäsindä olması, şäraitin, iqlimin getdikcä ona älverişsiz istiqamätä yönälmäsi, bäla, hücum, xästälik
gözlänilmäsi, sair qorxduğu şeyin yaxınlaşmaq üzrä olması vä s.
Keçmiş xoş güzäranları gözläri qarşısında qabardılır, canlandırılır (bax: «Täbliğat» bölümünä
[burada, säh. 52]) – älälxüsus, nostalji, sentimental ruhlu şeir, film, hekayä, rävayät, müsahibä, plakat, şäkil,
häzin musiqi, xatirä, söhbät vä s.-in (säsländirmäk, eşitdirmäk, göstärmäk vä s. yolları ilä) täsiri fonunda.
Bu kimi mäqamlar tapılıb seçmä vä ya qurama faktlar, statistikalar, yaxud saxta analiz, arqument, nümunä,
nümayiş vä s. yolu ilä onlara (ona) izah edilir, başa salınır (bax: «Täbliğat» bölümünä [burada, säh. 52]).
Bununla da panika, depressiya, ruh düşkünlüyü, bädbinlik, qorxu, apatiya, frustrasiya, şok vä s. kimi mänfi
emosional hallara düşmälärinä, bugünlärini diskomfort, sabahlarınısa çıxılmaz kimi qavramalarına, situasiya
äleyhinä köklänmälärinä, väziyyätdän çıxış yolu axtarmalarına, onu däyişmäyä meyllänmälärinä vä s. nail
olunur.
Nümunä 1: Somali prezidenti Mähämmäd Aydid 1995-ci ildä «Sülhyaratma missiyası» adı ilä bu ölkäyä müdaxilä
etmiş ABŞ qoşunlarını buradan, sadäcä olaraq, ABŞ-ın buradakı problemlärini onun ähalisinin näzärindä qabartmaq
taktikası ilä çıxarmağa müväffäq olmuşdu: Bunun üçün, ABŞ-ın buradakı qäläbälärini reklam edän täbliğat
kompaniyasını iflasa uğratmaq vä ictimai räy vektorunun oriyentasiyasını ABŞ-ın näzarätindän çıxararaq, bunu ABŞ-a
särf edän istiqamätdän, särf etmäyän istiqamätä döndärmäk üçün, M.Aydid bir qädär real vä bir qädär dä montaj
üsulları ilä Moqadişi küçälärindä qalaqlanıb qalmış amerikan äsgärlärinin meyitlärini vä onlarla tähqiramiz surätdä
davranan Somali äsgärlärini äks etdirän videosüjetläri «burada baş veränlärin real mänzäräsi» kimi bir sıra ABŞ
telekanallarında, o cümlädän, Si-En-En telekanalında nümayiş etdirmäyä müväffäq oldu (vä yaxud B.Klintonun vä ya
ümumiyyätcä, ABŞ-ın äleyhdarlarının kömäyi ilä göstärilmäsini täşkil edä bildi). Näticädä, äsgär analarının,
müxalifätin, här şeyi xüsusi mübaliğä ilä täqdim etmäyä alışmış mätbuatın vä istiqamäti bunlardan müäyyänläşän sadä
kütlä ehtirasının güclü äks-reaksiyası näticäsindä, ABŞ mäqsädinä çatmamış, öz qoşunlarını bu ölkädän geri çıxarmağa
Dostları ilə paylaş: |