Microsoft Word Hazir kitab docx
Yüklə 3,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
29 özünün çekist fəaliyyətinə başladı. 1921-də biz onu artıq “troyka” üzvü kimi Şəkidə görürük... Ancaq Əzimzadənin “öz toplarıyla” hədələməsi də, öyrədilmiş adamların qara-qışqırığı da Əliabbas Qədimovun qəza sovetlər qurultayına nümayəndə seçilməsinin qarşısını ala bilmədi. Əlabbas həkimin nüfuzundan qorxan bolşeviklər anladılar ki, onun seçilməməsinin bircə yolu qalıb – həbs etmək. Bu işisə onlar çox gözəl bacarırdılar. Bu dəfə də öz işlərini “təmiz” gördülər – o və tərəfdarları dustaq edildi. Kiş kəndindən Şəki Rayon Sovetinə deputat seçilmiş Həmid Əfəndizadə ’nin müttəhim kimi Azərbaycan Fövqə- ladə Komissiyasının müstəntiqi Şahverdiyev’ə verdiyi ifa- də də Qasım Hüseynbəyovun yuxarıda dediklərini bir daha təsdiqləyir. Onunla müstəntiq arasında dindirmə bu sayaq gedib: “ Sual: Nə vaxt, nə üçün və harada həbs olunmağınız barədə ətraflı danışın. Cavab: Mən Şəki Şəhər İcraiyyə Komitəsinə seçkilərin keçi- rildiyi Fəhlə klubunda, may ayının 1-də həbs olunmuşam. Bu seçkilərdə namizəd olaraq iştirak etmək üçün Kiş kəndindən se- çilmişdim. Ümumiyyətlə, rayon İcraiyyə Komitəsinin tərkibini seçki yolu ilə müəyyən etmək üçün rayonun kəndlərindən 130, rayon mərkəzinin özündən isə 35 deputat Şəki Sovetinin bu yığıncağında iştirak edirdi. Nümayəndələr deputatların sırasın- dan İcraiyyə Komitəsinin üzvlüyünə 15, namizədliyinə isə 5 de- putat seçməli idilər. İclasda iştirak edən deputatların ümumi ra- zılığı əsasında 15 nəfərin adının salındığı bir siyahı tərtib olun- 30 du. Burada mənim də adım var idi. Adları siyahıya salınmış de- putatlardan 8 nəfəri Şəkinin kəndlərini, 7 nəfəri isə şəhəri təmsil edirdi. Siyahı seçkini keçirməyə məsul edilmiş Musabəyov, Əzimzadə və Tokayevdən ibarət üçlüyə təqdim edildi. Onlar siyahını nəzərdən keçirib bəyan etdilər ki, İcraiyyə Komitəsinə seçkilərdə Şəki şəhərini 9, kəndləri isə 6 deputat təmsil etməlidir. Nümayəndələr bununla razılaşmayıb əvvəlki variantın üzərində israrla dayandılar. Belə olduqda üçlük iclası bağlı elan etdi. Beləliklə, seçki prosesi dayandırıldı. Elə həmin anda mən də da- xil olmaqla 10 deputat həbs olundu. Onlardan 4 nəfəri azad edilsə də qalan 6 deputat Bakıya Az. FK-ya gətirildi. Sual: Şəki İcraiyyə Komitəsinə seçkilər ərəfəsində çıxış etmisinizmi, etmisinizsə hansı mövzuda? Cavab: Çıxış edib demişəm ki, kəndlərdən seçilən deputat- lar çoxluq təşkil etdiyindən İcraiyyə Komitəsində də onların daha çox yeri olmalıdır. Sual: Siz ictimai həyatla nə vaxtdan maraqlanmağa başlamısınız? Cavab: İctimai həyatla Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra maraqlanmağa başlamışam. Buna qədər isə uşaqlara savad verməklə kifayətlənmişəm”. RÜSTƏMOVUN ƏMƏLLƏRİ Bəs hakimiyyət orqanları el-oba içərisində nüfuz və hörməti olan şəxslərin tutulmasının səbəbini necə izah etdilər? Onlar yalana əl atdılar. Şəki Siyasi Büronun rəisi Rüstəmov ’un Azərbaycan Fövqəladə Komissiyasının sədri Mircəfər Bağırov ’a 2 may 1921-ci il tarixdə yazdığı 476 saylı 31 raport başdan-ayağa iftira və böhtandan ibarətdir. Orada deyilir: həkim Əliabbas Qədimov, Nurməhəmməd Əlimov, Qasım Hüseynbəyov, Kərim Qazızadə, Həmid Əfəndiyev və Mürsəl İmanzadə məzara gömülmüş Müsavat hökumətinin tərəfdarları, Müsavat ideologiyasının daşıyıcılarıdır. Əhalini silahlandıraraq (?! – müəl.) Sovet hökumətinə qarşı qaldır- maq və onu yıxıb əvəzinə despotik kapitalist rejimi yaratmaq onların başlıca məqsədidir. Bu adamların özbaşınalığı o həddə çatıb ki, Şəki İcraiyyə Komitəsinə seçkilər keçirilən zaman qızışdırıcı sözlərlə nümayəndələri bolşevizmin qatı əleyhdarı olan adamlara, yəni özlərinə səs verdir- məyə çalışıblar (öz tərəfdarlarını seçdirməyə çalışmaq haçandan özbaşınalıq olub?! – müəl.). Bu gün Bakıya yola düşmüş fövqəladə üçlüyün nümayən- dələri Musabəyov, Əzimzadə və Tokayev 8 onların fəaliyyəti barədə geniş məlumatı sizə təqdim edəcəklər. Mən vəzifə bor- cunu yerinə yetirən bir kommunist kimi, verdiyim hesabata əla- və olaraq bildirirəm ki, əksinqilabçıların bu nümayəndələri Şəki rayonuna geri dönəcəkləri təqdirdə fəaliyyət imkanları xeyli genişlənəcək, öz axtarış və təbliğatlarında daha da cəsarətli olacaqlar . (Həyasızlığın, vicdansızlığın həddi-hüdudu olmazmış! Günahsız insanları şərləyib həbsxana küncünə 8 Fövqəladə üçlüyün üçüncü üzvü Tokayev haqqında Azərbaycan tarixşünaslığında heç bir bilgi yoxdur. Milliyyətcə çeçen olan D.Tokayev o zaman Azərbaycan KP mərkəzi komitəsinin üzvüydü. Üçlük üzvü olması onun da Azərbaycanda axıdılan haqsız qanlarda iştirakını göstərir. 32 atmaları bəs deyilmiş, onları orada saxlamağa, doğma yurddan didərgin salmağa da çalışıblar). Rüstəmov Azərbaycan FK-nın sədri Mircəfər Bağırova 2 may 1921-də yazdığı 482 saylı raportunda şərlənib həbs olunan daha bir seçki qurbanının, ixtisasca müəllim olan Zahid İbrahimxəlil oğlu’nun adını çəkir. Rüstəmov onu gizli Müsavat təşkilatının ən qatı üzvü kimi təqdim edərək bildirir: Zahid İbrahimxəlil oğlu zəhmətkeşlər və yoxsullar arasında kommunist partiyasını nüfuzdan salmağı qarşısına məqsəd qoymuşdur. O, Şəkidə İcraiyyə Komitəsinə seçkilər zamanı Müsavat Partiyasının xeyrinə güclü təbliğat aparmışdır. Zahid İbrahimxəlil oğlu 476 saylı raportumda haqqında sizə məlumat verdiyim həkim Qədimovun məsləkdaş- larındandır. Zahid İbrahimxəlil oğlu özünün məsuliyyətsiz davranışı ilə Şəki qəzasında ictimai həyatı daim qarışdırır. Bir qədər də Rüstəmovun özü haqqında. Azərbaycan çekistləri içərisində o, öz amansızlığı ilə daha çox seçilirdi. Onun inzibati-ərazi baxımdan Şəkiyə tabe olan Xaçmaz kəndində 9 apardığı kütləvi həbslər 1921-ci ilin yazında üsyana səbəb oldu. Kənddəki milis işçilərinin bir hissəsi öldürüldü, qalanları isə canlarını birtəhər qurtararaq Vartaşen (indiki Oğuz) kəndinə sığındılar. Xaçmaz kəndinə tərkibində topçu birliyinin də olduğu hərbi hissə yeridildi. Ancaq üsyançılar bu hücumu dəf etdilər. Xaçmaz kəndinə ikinci hücum 26 may 1921-ci ildə gecə vaxtı başlandı. Əməliyyata 2-ci topçu alayının komandiri Dobrexetov rəhbərlik edirdi. Bu hücuma Atakişiyev’in 9 ndi Oğuz rayonundadır. Yüklə 3,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|