Microsoft Word Hazir secilmis eserleri mir celal doc

328 
 
Uşaq ağrıdan özünü unutsa da, susuzluğu unuda bilmirdi. Neçə  dəfə 
sızıldayıb anasını çağırdı. Gəldiyev gəldi, ucadan və hirsli soruşdu: 
- Nə istəyirsən? 
Uşaq dinmədi. Gəldiyev gedəndən sonra uşaq bir də anasını çağırdı. 
Gəldiyev lap hirsləndi: 
- Nə istəyirsən, ay itin küçüyü? 
Uşaq susdu. Gəldiyev bir də soruşdu: 
- Nə istəyirsən? 
Uşaq dedi: 
- Anamı! 
- Görmürsən yatıb? 
O biri otağa keçdi. Nə fikirləşdisə döndü. Təpiklə vurub Ağca xanımı 
oyatdı. 
- Dur gör, qoduğun nə deyir! 
Ağca xanım qalxdı. Uşağa su verdi. Ufultu və zarıltısını bir xeyli 
dinlədi. Üzünü ərinə tutdu: 
- Bir içim su versən nə olar? Xəstə uşaqdır... Kafirin balasına heç belə 
eləməzlər! 
- Kafirin balasından da betərdir. Mənə naz eləyir. Sənin qarnından çıxan 
nə olacaq!.. 
Ağca xanım gedib yerinə girdi. 
Onun dinməməsi Gəldiyevə hər hansı cavabdan betər oldu. İndi anladı 
ki, uşaq nə üçün yıxılmışdır, nə üçün yerindən qalxmışdır. 
Uşağın cürət edib ondan su istəməməsi, Ağca xanımm nisgili və  ən 
nəhayət, susub getməsi ona pis təsir etdi. Özünün bu hökmranlığında 
doğrudan da çirkin bir niyyət olduğunu, deyəsən, onun qulağına 
pıçıldadılar. Heç olmasa, uşağın üzünə  mərhəmətlə baxmaq üçün o biri 
otağa keçdi. Uşaq qorxusundan dərhal ufultusunu kəsdi, üzünü divara 
çevirdi. 
 
* * * 
 
 Səhər Gəldiyev yerindən qalxanda Ağca xanım yanında yox idi. Dönüb 
baxanda onu uşağın çarpayısının başında oturmuş gördü. Tez geyindi. Gəlib 
xəstəyə baxdı. Ölüm müdhiş qanadını  uşağın üstünə  gərmişdi. Uşağın 
dodaqları tamam göyərıniş, gözləri sönmüşdü. 
- Yoxsa, ağlayırsan? Dərman kağızını bura ver. 

---

329 
 
Ağca xanım dinmədi. Yaşarmış gözlərilə ona baxdı. Demək istəyirdi: 
"Gec deyilmi?" 
Hansı bir ümid ilə isə nüsxəni ərinə verdi. İzzətin balıncını qucaqlayıb 
oturdu. 
Gəldiyev qaçıb dərman sifariş elədi. Qəbzini gətirdi: 
- Bir saata hazır olacaq! 
Arvadına təsəlli vermək istədi. Xəyalına gətirdi ki, "hələ vaxtı deyil, 
bunu basdırana qədər evdə ovqat-təlxlik olacaqdır. Olsun, qoy bir gün, beş 
gün qəm-qüssə ilə keçsin. Axırı ki, asudəlik gəlir. Daha evdə yetim 
olmayacaq. Daha Ağca dəqiqədə bir hirslənməyəcək... Daha başqalarının 
mənim ailə işimə qarışmasına bəhanə tapılmayacaq..." 
Ağca xanım dizi üstə çöküb, başını  oğlunun çarpayısına söykəmişdi, 
əlində yaylıq gözünün yaşını tökürdü. Ancaq səsini çıxarmırdı. İzzətin rəngi 
ölü rəngi idisə, vəziyyəti, uzun əyləncə  və oyundan sonra şirin yaz 
yuxusuna getmiş  uşağın vəziyyətini andırırdı. Nə zarıyır, nə  tərpəşir, nə 
xırıldayırdı. Anası  hərdən cib aynasını onun ağzına tutur, nəfəsi gəldiyini 
seçirdi. 
Kərim Gəldiyev dərmanı ona görə almağa tələsirdi ki, sonra bu da bir 
söz olmasın. Xəstənin dərman içəsi vəziyyətdə olmadığını bilirdi. Amma 
yenə alıb gətirdi.  Əlində balaca şüşələr evə girəndə,  əlac istəyirmiş kimi, 
uşağın boynu tərpəndi, ayaqları  çəkildi, uzandı, hıçqırırmış kimi, nəfəsi 
içəri çəkildi, daha qayıtmadı. Ağca xanım ürək bəndinin qırldığını, qəlbinin 
qopub düşdüyünü duydu. İki əli ilə başına vurub hayqırdı: 
- İzzət! İzzət! 
Yanıqlı bir vaveyla səsi evi başına aldı. Gəldiyev meyitin üzünə dəsmal 
saldı. Ağca xanımı sakit etmək istədi. Sonra nə fikirləşdisə, özü də cibindən 
yaylıq çıxarıb, bir küncdə çömbəldi. Başını  aşağı salıb kədərlənən kimi 
oldu... 
  
  
Dördüncü fəsil 
 
Gün  əyiləndə  Ağcagilin darvazasından üzünə nimdaş bir ağ  çəkilmiş 
uşaq tabutu çıxardılar. Ağca xanım qara matəm libasında, əlləri qoynunda, 
yaxası-başı açıq, gözüyaşlı tabutun dalınca yeriyirdi. İki 
  
 

---

330 
 
addım atmamış qapıda dayandı, dayandığı yerə baxdı, sanki burada bir şey 
itirmiş, ya tapmışdı. 
Ağca xanım fəryad çəkib diz çökdü. 
Tabutu uzaqlaşdırdılar, onu evə gətirdilər... 
Ağca xanımın yeriməyə, danışmağa taqəti qalmasa da, xəyalı 
dincəlmirdi, yaralı quş kimi budaqdan-budağa enirdi, müsibətinə  şərik 
axtarırdı. 
Toyundakı cah-calaldan vayında bir əlamət görmürdü. Hanı onlar? 
Təbarəklər, hacılar, atalar, analar... Deyəsən o keçmiş dünyadan kimsə 
qalmamışdır. Onların kölgələri isə  Ağca xanımdan qaçır, tində, dalanda, 
qarovul daxmalarında, bazarlarda, zirzəmilərdə, bağ-bağça hasarları 
arxasında gizlənirlər. 
- Qonaqlar hanı? Hanı qonaqlar? 
Həmişə İzzətin səs-küyündən şikayətlənən bu ev indi çıraqsız zülmət bir 
dama bənzəyirdi. Qaranlıq, tənhalıq, ayrılıq həsrəti, peşmançılıq, qulaq 
tutan sükut qadını  məngənə kimi sıxırdı.  İzzətin sağlığında arzuladığı 
asudəliklər, uşaq sandan sərbəstlik bir tikan olub onun gözünə girirdi. O, 
balası ilə bərabər bütün sevinci və ümidlərini də basdırmışdı, həyatdan əli 
üzülmüş kimi, özünü uçurumlardan yuvarlanmış, hələ yerə  dəyməmiş bir 
vəziyyətdə, fəlakət göylərində duyurdu. Uşağı düşündükcə analıq hissləri 
qəlbinin dərinliklərindən qaynayıb çıxırdı. Əsrlərcə dağlar, daşlar təzyiqinə 
uğramış, sıxılmış, boğulmuş bir məhəbbət, güclü və odlu bir axın kimi təkan 
verib yerləri parçalayırdı. Bütün ağırlıqlan aşıraraq üzə  çıxırdı. Dəhşətli 
gurultu qoparır, aləmi lalə  rənginə boyayır, yer üzünü tuturdu. Sanki, 
bundan bu saat müdhiş bir zəlzələnin gurultusu qopacaq, dünyanın bütün 
əzab-əziyyətlərinə son qoyacaq, hər  şeyi bitirəcəkdi. Ağca xanım libasını 
parçalayır, ağ sinəsini bu od işığına verir. Qırmızı maye hələ qaynayır, hələ 
qabarır, köpürür, dünyanı ağzına almaq istəyirdi. Sanki bu axının heç kəslə 
işi yox idi. Yalnız bu tərəfə yönəlib gəlirdi. Ağca xanımın təmiz analıq 
həyatını tapdayan, müqəddəs hisslərini boğan köhnə ziyafət libaslarını, 
gərdək pərdələrini, pəncərə tüllərini yandırınaq, işrət guşələrini, görüş 
məclislərini, gəzinti yerlərini dağıtmaq istəyirdi. 
- Qoyun! Yol verın! Həyat bağçasına su gəlir, qoyun sel də olsa səhraları 
bassın. Qoyun kol-kosu götürsün, zibilləri, xəzəlləri süpürüb aparsın! 
  

---