Microsoft Word Hazir secilmis eserleri mir celal doc

316 
 
Bəziləri də muğamat sözünü eşidib gəlmişdilər. Onlar o qədər mahnı 
eşitmişdilər ki, bezmişdilər. Musiqi aləmindən muğamatın qovulduğunu 
düşünür, səbəbini bilmir, soruşınağa da cürət etmirdilər. Elanda "muğamat" 
görüb, bilet dalınca yüyürmüşdülər. 
Bəziləri də sadəcə "müsamirə" sözü üçün gəlmişdilər. Bunlar o 
adamlardılar ki, şəhərdə bir tamaşa buraxmazdılar. Boş olan axşamlar 
başlarından ağrı tutar, kütlənin mədəni istirahətini təmin edə bilmədiyi üçün 
incəsənət idarəsini tənqidə başlayarlar. Bunlar nə musiqi, nə tamaşa, nə 
məclisin məzmunu ilə maraqlanarlar. Bunu onlara nöqsan tutmaq da olmaz; 
çünki məzmun ilə qeyri-məzmunun təfavütünü seçməzlər. Bunlar ya 
libaslarını səyyar sərgidə göstərmək üçün, ya filan qızı (ya oğlanı) fəth edib 
ələ  gətirdiklərini nümayiş,etdirınək, ya da məclisdə söhbət düşəndə 
"görmüşəm", "getmişəm", "eşitmişəm" demək, "mədəni" adlanmaq üçün 
can atırdılar.  İlk cərgədə oturarlar, dal cərgədəkiləri adam hesab etməzlər. 
Tez-tez dönüb baxar, onların qabaqda kimlər oturduğuna diqqət yetirib-
yetirmədikləri ilə maraqlanarlar. Bunlar, demək olar ki, müsamirədə  çıxış 
etməli olanlardan az hazırlaşmazdılar. Libaslarından, bər-bəzəklərindən 
başqa, necə  tərpəşəcəklərini, tənəffusdə necə kürsüdən ağır-ağır qalxıb 
çıxacaqlarını,  əvvəl hansı ayaqlarını atacaqlarını, yaylığı hansı  əllərinə 
alacaqlarını, bir tanış gördükdə necə kübarcasına, gözucu salam 
verəcəklərini, ibarələr lüğətcəsindən necə istifadə edəcəklərini, rus 
sözlərinin axırında səslərini necə alçaldacaqlarını məşq edirlər. 
Məşhur artistlərin çıxışında intizar keçirərlər, çıxışın qurtarmasını 
gözləyərlər, dərhal  əllərini bir-birinə döyüb şaqqıltı salarlar, artist gəlmək 
istəmədikdə ayaqlarını da yerə döyər, qışqırarlar. Bəzən elə  şirin söhbət 
mövzusu taparlar ki, tənəffüs heç yadlarına düşməz. Gözləri səhnədə olsa 
da, etina etməz, başlarını cütləşdirib, danışarlar: 
- Sən öləsən, arvad həmişə konsertə gəlməyə can çəkir. Onun ucundan 
gecikirəm. 
- Sabir öz hekayələrində bu barədə göstərib. 
- Sən Sabiri deyirsən. Füzulinin podval məqaləsini oxumuşam. 
- Hansı məqaləsidir, adə, gözümə dəyməyib? 
- İki arvadlılar barəsində. Ruscasını oxumuşam. Bizim dildə yoxdur. 
- Həlbət ki, ruscası yaxşıdır. Bizdə şair yoxdur ki, o kişilərin Plexanov 
kimi, İvan Qroznı kimi şairləri var. 
  
 

---

317 
 
- İvan Qroznı? Deyəsən bu şair mənə tanış gəlir. 
- Gürcüdür də, Qruziyadandır. Hələ  mən uşaq idim, bunların  şeirlərini 
əzbər bilirdim, nədir o, tülkü ilə qarğanın poeması, lap qiyamətdir! 
- Azərbaycancası yoxdur? 
- Var, Füzuli perevod eləyib, ancaq ruscasının ləzzətini vermir. 
Azərbaycanca elə-belə danışasan, şeirdə qafiyə məsələsi var axı. 
- Əyə, sən ki, bu zəhrimar şairliyi bilirsən, niyə yazmırsan? 
- Yazsam, axı indikilərin çörəyinə bais olaram. 
- Yox, zarafatsız, sən yaz! 
- Zarafatsız deyirəm, şairlərə bais oluram. Odur ki, qoymurlar. 
Adamın qabağına daş dığırlayırlar. 
- Əşi, sən qəşəng yazandan sonra kim nə deyəcək?! 
- Sözdür danışırsan da. İndi ki açıldı, deyim: bir poema yazmışdım, özü 
də belə (baş barınağını dikəldib, göstərir) mirovoy, töküldülər üstümə, 
qoymadılar üzə çıxa. 
- Nədən yazmışdın? 
- Götürmüşdüm Fərhad adında bir əsgəri. Səngəri vurub dağıdır, çıxır 
üzə, bomba ilə düşmənin yeddi batareyasını batırır, bir pulemyotla bir 
diviziya qırır. Bir diviziya da qaçır. Apardım redaktora. 
- Redaktor nə dedi? 
- Söz tapmadı, dedi: apar, yazıçı Mirzə Maarifə. 
- Mirzə Maarif necə, bəyəndi? 
- Bəyəndi-bəyənmədi bilmirəm, amma çox güldü. 
- Yəqin çox xoşuna gəlib! Verdimi çapa? 
- Yox! 
- Bəs nə dedi? 
- Dedi ki, gərək qızıl əsgərin adını dəyişəsən. 
- O niyə? Fərhad yaxşı addır ki? 
- Dedi, Fərhadı qarala, Əlinin qəzəb oğlu yaz! Deyəsən qarabağlıdır, ona 
görə... 
- Səni ələ salıb. 
- Yox əşi, tanışdır, elə adam deyil. 
- Ondansa həzrət Abbas yaz da. Bəs axırı nə oldu? 
- Gördüm nəm-nüm eləyir. Götürdüm, yerinə redaktordan şikayət 
yazdım! 
- Bəs axın? 
- Cavab gözləyirəm. Gərək bu günlərdə gələ. 
  

---

318 
 
- Gələr, gələr inşallah, poçta tez-tez get! Qoy ləngitməsinlər... 
Bir qisim adamlar da Səttarzadənin müsamirəsinə  iş üçün gələnlərdir. 
Ya görüş  təyin etmişlər, ya güdməyə  gəlmişlər. Belələrinin Səttarzadəyə 
xeyri olmadığı kimi, maneçiliyi də yoxdur. Onların çoxu dal cərgələrdə 
oturar, gəlib-gedənə göz yetirərlər. Zalda dünya dağılsın - oxusunlar, 
çalsınlar, ya heç oxumasınlar, çalmasınlar, onlar üçün fərqi yoxdur. Bunlar 
otuz, qırx nəfərin səsləndiyi xora çığır-bağır adı verirlər. Özü də bu "çığır-
bağırın" əvvəlcədən bir şey üçün - solo oxuyan qızın nəfəsini dərməsi üçün 
hazırlandığına inanmırlar. 
Müsamirədə bu cür adamların olduğuna hamıdan artıq darıxan Vahid 
idi. Vahid Rübabə ilə sağ tərəfdə, beşinci cərgədə oturmuşdu. Müsamirənin 
başlanmasını gözləyirdilər. Sarıyanız, ucaboy, şıq geyimli bir kişi gözucu 
salam verib, onların yanından ötdü. Vahid Rübabəyə döndü: 
Deyirsən danışma. Görürsən bunu! Səhnədən də tanıyırsan, yəqin onu 
şəxsən tanımayanlar yüksək rəydədirlər. 
- Mahir aktyordur. Baş rollarda çıxır. 
- Mən də  bəyənirəm, ancaq yüngüldür. Bəlası budur. Yalnız səhnədə 
deyil, həyatda da artistdir. Halbuki mən istərəm artistin də alim kimi, ədib, 
diplomat, filosof kimi qırılmaz təmkini, zəngin daxili aləmi olsun. İçində 
küləklər əsınəsin. Artistin demədiyi də mənalı olmalıdır. 
Doğrudur, artistliyə görkəm, zahiri elamətlər də lazımdır; lakin 
zaldakılar yalnız göz və qulaqdan ibarət deyillər. Onlarda zərrə seçən bir 
hiss var. Qəlb, zövq, diqqət var. Artistdən ağırlıq, vüqar istəyirlər. 
Yüngüllük insanın qiymətini də yüngül edər. Biz xalq içində artistin 
hörmətini daha da qaldırmalıyıq. Onda analar keçmişdəki kimi həyasız 
qızlarına yox, ismətli qızlarına artist deyərlər... 
Adamlar dəstə-dəstə gəlib, yerlərini tuturdular. Gəldiyev səhnə tərəfdən 
keçib, Vahidgilin yanından tünd yel kimi ötdü. Vahid onu gördü, özünü 
görməməzliyə vurub, nəzərini yayındırdı. 
Gəldiyev müsamirənin lap əvvəlindən burada idi. Nə üçün gəldiyini özü 
də bilmirdi. Onu bilirdi ki, yetişən kimi vurnuxub Rübabəni axtardı və tapdı 
da. Lakin o, Rübabəni belə tapmaq istəmirdi. Dal qapıdan baxıb onu qoşa, 
uzun hörüklərindən tanıdı. Ürəyində dedi: "Ay zalım qızı, gözəllər 
karvanına qatılsan da səni seçərəm". 
Vahidi onun yanında görüb pərt oldu. Adəti üzrə dodağını gəmirdi, əlini 
kəmərinə keçirib bir az dayandı. Sonra fikirləşdi ki: "Düşmənə 
  

---