Microsoft Word isk?ND?Rnam?-S?R?Fnam?-nizami doc

                                                                                                            

153

Yuxudan səhərlə qalxdı bərabər. 

Ordunu sazladı, düzəltdi meydan, 

Parladı ox, kaman, qılınc və qalxan. 

Yüzlərcə polad dağ dikəltdi onda, 

Xəzinə dayandı onun altında. 

Sağ qolun işləri bitdikdən sonra 

Sol qolu çevirdi polad hasara. 

Cinahlar kök atdı yerə havadan, 

Yer kimi çarmıxa çəkildi meydan. 

Mərkəzdə durmuşdu cahan günəşi, 

Başının üstündə Kəyan dirəfşi. 

Dünyanı yandıran qılıncı məgər 

Bu günçün saxlardı böyük İskəndər! 

Yağdıran buludtək meydan dopdolu, 

Yaydan ox yağırdı, qılıncdan dolu. 

Ordunun qolları göyə dayandı, 

Atların dırnağı qana boyandı. 

Ən seçmə igidlər ordudan bir-bir 

Sağ-sola keçməyə alırdı əmr. 

Əmrlə inamsız kəslər hər yerdən 

Tərpənib, sol qolda tutdular məskən. 

Kimin ki, əmindi sədaqətində

Saxladı mərkəzdə - öz xidmətində. 

Onları ordunun qəlbinə aldı, 

Tökmə bir dağ kimi göyə ucaldı. 

Qopunca nərələr iki ordudan, 

Qiyamət qopmuş zənn etdi asiman. 

Təbillər gurlayıb verdi səs-səsə, 

Qanlı əъdahalar başladı rəqsə. 

Kərənay səsindən tutuldu qulaq, 

Qorxudan titrədi bütün əl-əyaq. 

Filə minənlərin bağırtısından 

Nildəki nəhənglər qopardı fəğan. 

Şeypurun səsindən qopdu ürəklər, 

Bağırlar yarıldı, düşdü göbəklər. 

Içi boş təbillər coşduqca coşar. 

Zülmətlər içindən atılır oxlar, 

---

                                                                                                            

154

Düşmənin köksünə nizələr sancar, 

Zirehdə, geyimdə pəncərə açar. 

O qədər yaylım ox yağdı hər yandan 

Bulud yağmurunu atdı başından. 

Indi o yaylım ox düşsə zəminə

Bulud qan yağdırar yağış yerinə, 

Naylardan qopan o müdhiş gurultu 

Eşidən kimsəyə verirdi qorxu. 

Qarışıq səslərlə hayqırdıqca can 

Çaxmaq daşından da çıxarırdı qan. 

Iki qan dənizi çalxandı birdən, 

Atəş dalğaları yüksəldi yerdən. 

Bürüdü hər yeri tufan atəşi, 

Ucalan toz-torpaq tutdu günəşi. 

Yayların bir daha qaşı çatıldı, 

Oxlar ilan kimi coşub atıldı. 

Civətək parlayan polad qılıncdan 

Civətək qaçırdı hər yerdə insan. 

Gövdələr əridən polad ox ilə

Dağların gövdəsi titrədi belə. 

Nizələr ucundan dövr edən fələk 

Seyrindən qalaraq oldu topaltək. 

Toppuzlar o qədər çaxmışdı təpik 

Yerin cəmdəyində qalmadı gəmik. 

O qədər sancılmış boğazlara ox, 

Artıq boğazlarda nəfəs yolu yox. 

Ox oxun içinə girmiş tikantək, 

Qalxandan bəzənib yer gülüstantək. 

Qaçanlar üzünə qiyamət qopmuş, 

Nə yol var qaçmağa, nə də qurtuluş. 

Atlılar ataraq sonuncu oxu, 

Atmışdır kamanı, oxu, oxluğu. 

Bir sallaxxanadır qanlı bucaqlar, 

Cəmdəklə yan-yana ucalmış dağlar. 

Yalnız öz canının hayında hər kəs, 

Ölən yoldaşını yada gətirməz. 

Meydanda yox idi matəm saxlayan, 

---

                                                                                                            

155

Nə bir qara geyən, nə bir ağlayan. 

Hər sözü ustası gözəl toxuyur: 

"El ilə qara gün bayramdır, toydur*. 

Əcəl pəncəsində ölsə bir nəfər 

Gözündən yaş tökər ona bir şəhər. 

Bütün bir şəhərçin saxlayaraq yas 

Ondan uzaqlara kimsə ağlamaz. 

Insan cəmdəyilə dolmuşdur sağ-sol, 

Döyüşçülər üçün qapanmışdı yol. 

O qan Dəcləsini günəş almışdı, 

Suya neylufərtək qayıq salmışdı. 

Həmin vuruşmada böyük İskəndər 

Günəş çeşməsində saçmışdı zəfər. 

Daranın qılıncı saldıqca şölə

Qızırdı daşların ürəyi belə. 

Elə ki soxuldu ordu orduya 

Məhşəri gözüylə gördü bu dünya. 

Dava meydanına yayıldı əsgər, 

Daranın canına var idi xətər. 

Ordular döyüşə girdiyi zaman 

Olduqca genəldi darısqal meydan. 

Yanında kimsə yox, yalnızdı Dara, 

Onunla etməyir kimsə müdara. 

Iki sərxoş sərdar fil kimi coşdu, 

Filbədən Daranın üstünə qoşdu, - 

Böyründən bir yara vurdular ona, 

Laləzar oldu yer, boyandı qana. 

Tacidar yıxıldı dərin yaradan, 

Sanki bir qiyamət kəsildi cahan. 

Bir ağac yıxıldı Kəyan bağından 

Yaralı bədəni qanına qəltan. 

Dərdə tab gətirməz incə olanlar, 

Yel ilə çırağın nə dostluğu var? 

O iki qantökən, o iki xain 

Qaçdılar yanına tez İskəndərin. 

Dedilər: "Atəşə yaxdıq düşmanı, 

Taleyin uğrunda töküldü qanı. 

---

                                                                                                            

156

Işini bitirdik, vurduq bir yara, 

Gözündə cahanı eylədik qara. 

Istərsən gözünlə gəl gör bu halı. 

Qanıyla boyansın atının nalı. 

Hünərlə öldürdük sizin düşməni, 

Indi sən yerinə yetir və dəni. 

Bizə vəd etmişdin ağır xəzinə, 

Doğru qal, vəfa et indi əhdinə." 

İskəndər bildi ki, bu iki sərdar 

Şah qanı tökməyə olmuş həvəskar. 

Verdiyi peymana oldu peşiman 

Həyadan bir şölə çıxdı canından. 

Adamın yaşıdı ölən zamanda 

Həyat ümidindən iz qalmaz onda. 

Dedi: "Harda batmış qana tacidar, 

Kəyan dövlətini bəzəyən sərdar?" 

Hər iki qantökən düşərək önə, 

Yol göstərdilər öz azğın zülmünə. 

Daranın düşdüyü yerə gəldilər, 

Yanında dostlardan yoxdu bir nəfər. 

Vücudu bulaşmış torpağa, qana, 

O Kəyan külahı düşmüş bir yana. 

Olmuş qarıncaya Süleyman əsir, 

Tikanlı bir arı bir fili yeyir. 

Bəhmənin qoluna sarılmış ilan, 

Düşmüş Isfəndiyar tunc çardağından

151

 . 

Firidun baharı, Cəmin bağçası 

Xəzana uğramış, başlanmış yası. 

Keyqubad nəslinin vücudunu, bax, 

Gör necə dağıdır yel yarpaq-yarpaq. 

İskəndər tələsik endi atından, 

Daranın önündə durdu pərişan. 

Əmr etdi o xain sərkərdələri, 

Xaricə meyl edən iki rəhbəri 

Möhkəm saxlasınlar, sonra İskəndər 

Yerindən tərpəndi üzündə kədər. 

Sürətlə yanaşdı xəstəyə sarı, 

---