Microsoft Word m vzu docx

fondlarından  maliyyələşdirilir.  Göstərilən  fondların  sərəncamçıları  müvafiq  fövqəladə 
hallar üzrə komissiyalardır. 
Azərbaycan  Dövlət  Sisteminin  hər  bir  səviyyəli  vəsiləsi  fövqəladə  halların  qarşısının 
alınması  və  belə  hallarda  fəaliyyət  üzrə  işlərin  maddi-texniki  və  maliyyə  təminatını 
müstəqil surətdə təşkil edir. 
Fövqəladə halların qarşısının alınması işlərinə cəlb olunmuş təşkilatların xərcləri onları 
işə cəlb etmək barədə qərar verən orqanın hesabına ödənilir. 
Ə
haliyə  fövqəladə  hallardan  mühafizə  üsullarının  öyrədilməsi  müstəqil  surətdə,  iş, 
yaşayış  və  təhsil  yerlərində  aparılan  məşğələ  və  məşqlərdə,  kütləvi  informasiya 
vasitələrindən istifadə olunmaqla və xüsusi təlimlər keçirməklə təşkil edilir. 
Azərbaycan  Dövlət  Sisteminin  təşkilini  təkmilləşdirmək,  sistemin  idarəetmə 
orqanlarının, qüvvə və vasitələrinin hazırlığını və hazırlanmasının keyfiyyətini yoxlamaq 
məqsədilə hər il onun vəsilələrində planlaşdırılmış təlimlər və məşqlər keçirilir. 
 
2-ci sual.
 
Fövqəlada hallarda mülki müdafiənin idarə edilməsi. Hərbiləşdirilməmiş 
mülki müdafiə xidmətləri, qüvvələri.
 
 
Yeni  Qanuna  və  Əsasnaməyə  müvafiq  olaraq  Azərbaycan  Respublikasında  Mülki 
Müdafiə işinə ümumi rəhbərliyi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti həyata keçirir. 
Azərbaycan  Respublikasının  Mülki  Müdafiəsinə  respublikanın  Baş  Naziri  bilavasitə 
rəhbərlik  edir  və  mülki  müdafiənin  qarşısında  duran  vəzifələri  həyata  keçirməyə  daim 
hazır olması üçün məsuliyyət daşıyır. 
Mülki  müdafiə  tədbirlərini  planlaşdırmaq  və  həyata  keçirilməsini  təşkil  etmək,  habelə 
icraya  nəzarət  məqsədilə  Respublika  Nazirlər  Kabinetində  fəaliyyət  göstərən  Fövqəladə 
Hallar Nazirliyi yaradılmış və bu nazirlik digər sahələrlə yanaşı mülki müdafiəyə gündəlik 
rəhbərlik edir. 
Yerlərdə mülki müdafiəyə bilavasitə aşağıdakılar rəhbərlik edirlər: 
- Naxçıvan Muxtar Respublikasında - Muxtar Respublikanın Baş Naziri; 
- şəhərlərdə, rayonlarda, kənd və qəsəbələrdə-müvafiq icra hakimiyyəti başçıları və onların 
nümayəndələri; 
- təsərrüfat birliklərdə və obyektlərdə - onların rəhbərləri və sahibkarları. 
Mülki müdafiənin vəziyyəti üçün həmin şəxslər tam məsuliyyət daşıyırlar və bu onların 
vəzifə  borcuna  daxildir.  Onlar  rəhbərliyi  qərargah,  xidmətlər  və  başqa  dövlət  orqanları 
vasitəsilə yerinə yetirirlər. 
Mülki müdafiə tədbirlərini planlaşdırmaq, həmin plandan irəli gələn vəzifələrin yerinə 
yetirilməsini  təşkil  etmək  və  onların  icrasına  nəzarət  üçün  yerlərdə  mülki  müdafiə 
qərargahları  yaradılır.  Mülki  müdafiə  sistemində  təsərrüfat  obyektləri  (müəssisələr) 
mühüm  yer  tutur.  Təsərrüfat  obyektləri  (müəssisələr)  mülki  müdafiənin  təşkilində  vacib 
rola malikdir və əsas mərhələdir. 
Bütün  mülki  müdafiə  tədbirlərinin  bünövrəsi  məhz  burada  qoyulur.  Obyekt  dedikdə 
idarə, müəssisə, təhsil müəssisəsi və digər müəssisələr nəzərdə tutulur. 
Obyektdə (məktəblərdə, universitetlərdə) mülki müdafiənin təşkil edilməsi və vəziyyəti 
üçün bu obyektin rəhbəri (direktor, rektor) məsuliyyət daşıyır. Mülki müdafiə tədbirlərinin 
yerinə  yetirilməsi  barədə  müəssisə  rəhbərinin  əmr  və  sərəncamlarını  obyektin  bütün 
vəzifəli şəxsləri hökmən icra etməlidirlər. 
Obyektlərdə  mülki  müdafiə  -  fəhlə,  qulluqçu,  gəncləri,  tələbələri  (şagirdləri) 
qabaqcadan  müasir  qırğın  vasitələrindən  mühafizəyə  hazırlamaq,  obyektin  fövqəladə 
hallarda sabit işləməsi üçün şərait yaratmaq və vaxtında xilasetmə və digər təxirəsalınmaz 

---

işlər  (X  və  DT )  görmək,  təbii  fəlakət  və  istehsalat  qəzalarının  nəticələrini  ləğv  etmək 
üçün yaradılır. 
Obyektin  rəhbərinə  mülki  müdafiə  üzrə  kömək  göstərmək  məqsədilə  onun  müavinləri 
(köçürmə, mühəndis texniki hissəsi, maddi-texniki təchizat, qərargah üzrə və s.) olur. 
Obyektin mülki müdafiə rəhbərliyinin yanında mülki müdafiə Qərargahı yaradılır; 
Qərargah mülki müdafiənin idarəetmə orqanı olub, obyektdə mülki müdafiə məsələləri 
üzrə bütün əməli fəaliyyətin təşkilatçısıdır. Qərargah mülki müdafiə üzrə ştatlı işçilərdən 
və öz əsas işindən ayrılmayan vəzifəli şəxslərdən təşkil edilir. 
Mülki  müdafiənin  xüsusi  tədbirlərini  yerinə  yetirmək,  bu  məqsədlə  qüvvə  və vasitələr 
hazırlamaq,  xilasetmə  və  digər  təxirəsalınmaz  işlər  aparılarkən  mülki  müdafiə 
qüvvələrinin fəaliyyətini təmin etmək üçün yerlərdə mülki müdafiə xidmətləri yaradılır. 
Obyektlərdə  xidmətlərin  vacib  rolu  vardır.  Onlar  obyektin  şöbələri,  təşkilat  və 
laboratoriyaları  əsasında  yaradılır.  Xidmətlərin  rəisləri  obyektin  baş  mütəxəsisləri, 
istehsalat rəhbərlərindən təyin edilir. 
Mülki  müdafiənin  xidmətləri  yerli  şəraiti,  həll  edilən  məsələlərin  həcm  və 
xüsusiyyətlərini,  xidmət  yaratmaq  üçün  lazımi  maddi  bazanın,  qüvvə  və  vasitələrin 
olmasını  nəzərə  almaqla  müvafiq  icra  hakimiyyəti  başçılarının  qərarı  və  obyekt 
rəhbərlərinin  əmrləri  ilə  yaradılır.  Mülki  müdafiənin  əsas  xidmətləri  bunlardır:  rabitə  və 
xəbərdarlıq;  tibbi;  yanğından  mühafizə;  ictimai  asayişi  mühafizə;  sığınacaq  və 
daldalanacaqlar;  mühəndis;  avtomobil  nəqliyyatı;  maddi-texniki  təchizat;  ticarət  və 
energetika; kimya və radiasiyadan mühafizə və s. 
Lazımi  hallarda  və  müvafiq  baza  olduqda  digər  xidmətlər  də  yaradıla  bilər.  Kənd 
təsərrüfatı  istehsalı  obyektlərində  bunlardan  başqa  kənd  təsərrüfatı  heyvanlarını  və 
bitkilərini mühafizə xidməti də yaradılır. 
Mülki 
müdafiə 
xidmətləri, 
qüvvələri, 
onların 
təyinatı 
və 
yaradılması 
Mülki  müdafiə  qüvvələri  mülki  müdafiənin  qoşun  hissələrindən,  ştatlı  qəza-xilasetmə 
dəstələrindən,  hərbiləşməmiş  mülki  müdafiə  dəstələrindən,  həmçinin  nazirliklərin,  baş 
idarələrin və icra hakimiyyəti başçılarının tabeliyində qalmaqla xüsusi mülki müdafiənin 
vəzifələrinin  yerinə  yetirilməsinə  cəlb  olunan  müxtəlif  dəstələrdən,  təşkilatlardan  və 
idarələrdən ibarətdir. 
Mülki  müdafiə  qüvvələri  FH-in  nəticələrini  aradan  qaldırarkən  X  və  DT   yerinə 
yetirmək, bu işləri təmin etmək, eləcə də mülki müdafiə üzrə başqa vəzifələri icra etmək 
üçündür.  Mülki  müdafiə  qüvvələrinin  əsasını  hərbiləşməmiş  dəstələr  təşkil  edir.  Bunlar 
sülh  və  müharibə  vaxtı  yerinə  yetiriləsi  tədbirlərdə  iştirak  edən  mülki  müdafiə 
qüvvələrinin sayca ən böyük hissələridir. 
Ə
razi  və  sahə  orqanları  tərəfindən  yaradılan  hərbiləşməmiş  ümumi  və  xüsusi  mülki 
müdafiə dəstələri bilavasitə həmin orqan rəhbərlərinin sərəncamı ilə fəaliyyət göstərir. 
Xatırladaq  ki,  mülki  müdafiə  dəstələri  ərazi-istehsalat  prinsipi  üzrə  Naxçıvan  Muxtar 
Respublikasında, rayonlarda, şəhərlərdə, obyektlərdə və yaşayış məntəqələrində yaradılır. 
Mülki  müdafiə  dəstələri  əmin-amanlıq  dövründə  ayrı-ayrı  təsərrüfat  obyektlərində 
yaradılır.  Dəstələr  adamlarla,  əşyalarla,  texniki  və  nəqliyyat  vasitələri  ilə  təşkilatın 
hesabına normalara uyğun olaraq təchiz olunurlar. 
Hərbiləşməmiş  mülki  müdafiə  dəstələrinə  Azərbaycan  Respublikasının  vətəndaşı  olan 
18 yaşından 62 yaşadək kişilər, 18 yaşından 55 yaşadək qadınlar cəlb edilirlər. Birinci və 
ikinci qrup əlillər, hamilə  və  8  yaşınadək uşağı  olan  qadınlar, həmçinin  3  yaşadək uşağı 
olan orta və ali tibb təhsilli qadınlar dəstələrə cəlb olunmurlar. 
Mülki müdafiə dəstələri tabeliyinə və məqsədinə görə aşağıdakı növlərə bölünür: 
Tabeliyinə görə - ərazi dəstələri və obyekt mülki müdafiə dəstələrinə bölünürlər. 

---