Microsoft Word Moliyaviy hisob

Erkin konvertirlanadigan valyuta - bu erkin va cheklanmagan holda boshqa chet el valyutalariga almashtiriladigan valyutadir (AQSh dollari, Angliya funt sterlingi, evro va boshqalar).
Konvertirlanadigan valyuta - bu ishtirokchilar kelishgan o’zaro muqobil mablag’ va majburiyatlar asosida naqd pulsiz hisob-kitobdagi valyutadir. U buxgalteriya yozuvi ko’rinishida bank schyotlarida o’z ifodasini topadi.
Yakka holdagi (konvertirlanmaydigan) valyuta - bu milliy valyuta bo’lib, u faqat bitta davlat chegarasida harakatda bo’ladi va boshqa chet el valyutasiga almashtirilmaydi.
Valyuta operatsiyalari - bu valyuta boyliklariga nisbatan O’zbekiston Respublikasining amaldagi qonunlariga muvofiq xo’jalik yurituvchi sub’ektlarda amalga oshirilgan operatsiyalardir.
Chet el valyutasi va chet el valyutasidagi qimmatli qog’ozlar bilan bo’ladigan operatsiyalar quyidagi turlarga bo’linadi:

1. 
   Joriy valyuta operatsiyalari;
   
2. 
   Kapital harakati bilan bog’liq bo’lgan valyuta operatsiyalari.
   

Joriy valyuta operatsiyalariga quyidagilar kiradi:

1. 
   Tovarlar, ish va xizmatlar eksporti va importi bo’yicha to’lovlarni kechiktirmasdan amalga oshirish uchun chet el valyutasini Respublikaga olib kirish va Respublikadan o’tkazish hamda 180 kundan oshiq bo’lmagan muddatga eksport-import operatsiyalarini kreditlash bilan bog’liq bo’lgan hisob-kitoblarni amalga oshirish;
   
2. 
   180 kundan oshiq bo’lmagan muddatga moliya kreditlarini olish va berish;
   
3. 
   Respublikaga va Respublikadan foizlar, dividendlar va ulush bo’yicha boshqa daromadlarni, kapital harakati bilan bog’liq investitsiyalar, kreditlar va boshqa operatsiyalarni o’tkazish; savdo xarakteriga ega bo’lmagan mehnatga haq to’lash summalari, nafaqa, alimentlar, hamda boshqa shunga o’xshash operatsiyalar summalarini o’tkazish.
   

Kapital harakati bilan bog’liq valyuta operatsiyalariga quyidagilar kiradi:

1. 
   to’g’ri investitsiyalar, ya’ni xo’jalik yurituvchi sub’ektni boshqarishda ishtirok etish huquqini olish va daromad undirish maqsadida xo’jalik yurituvchi sub’ekt ustav kapitaliga mablag’ qo’yish;
   
2. 
   portfel investitsiyalari, ya’ni qimmatli qog’ozlarni sotib olish;
   
3. 
   bino, inshoot va boshqa mulk, er va uning boyliklari qo’shilgan holda respublikaning amaldagi qonunlariga ko’ra, uni joyi, ko’chmas mulkka mulkchilik huquqi to’lovini o’tkazish, hamda ko’chmas mulk bo’yicha boshqa huquqlar, tovarlar, ish, xizmatlar eksporti va importi bo’yicha 180 kundan ortiq bo’lgan muddatga to’lov muddatini keyinga surish va taqdim etish;
   
4. 
   180 kundan ortiq bo’lmagan muddatga moliya kreditlari taqdim qilish va olish.
   

Valyuta bazasi bo’lib, O’zbekiston so’mi hisoblanadi. Bu shuni bildiradiki, buxgalteriya hisobida hamma yozuvlar, bu yozuvlar aks ettirilgan xo’jalik operatsiyalarida haqiqatda foydalanilgan valyuta turidan qat’iy nazar so’mlarda olib oriladi.