erovnuli umciresobebi da saganmanaTleblo
politikis zogierTi aspeqti
89
sabamisad, gasakviri araa, rom saxeze gvaqvs eTnikur umcireso-
baTa faqtobrivi izolacionizmi (umetes SemTxvevebSi mainc).
2
imis miuxedavad, rom saqarTveloSi yvela sakanonmdeblo
doneze uzrunvelyofilia samoqalaqo Tanasworobis formalu-
ri mxare da qveyana mierTebulia yvela im fuZemdeblur saerTa-
Soriso sakanonmdeblo aqts, romelic uzrunvelyofs adamianis
uflebebis dacvas, saqme arsobrivad win metad zanti tempebiT
miiwevs. faqtia, rom mxolod formalizebuli samoqalaqo Tanas-
woroba ver uzrunvelyofs aqtiur samoqalaqo CarTulobas.
rogorc wesi, enasa da ganaTlebas eris mSeneblobis, eris
formirebis procesSi udidesi mniSvneloba eniWeba. ena da ga-
naTleba ZiriTad aqtorebs warmoadgenen ara mxolod gansxvave-
bul erebs Soris komunikaciis gansamtkiceblad, aramed Tavad
erTi saxelmwifos SigniT samoqalaqo integraciis procesebis
warmatebulad uzrunvelyofis saqmeSic.
am fonze, samoqalaqo integraciis warmatebuli da srulfa-
sovani ganxorcielebis procesSi, qveyanaSi erT-erT umTavres
dabrkolebad eTnikuri umciresobebis mier swored komunikaci-
is im umTavresi saSualebis arcodna miiCneva, rasac saxelmwifo
ena hqvia.
komunisturi reJimis marcxis Semdeg postsabWoTa damouki-
debel respublikebisgan saqarTvelos (politikuri, ekonomi-
kuri Tu socialuri memkvidreobis bevri msgavsebis miuxedavad)
isic gamoarCevda, rom, sxva yofili sabWoTa respublikebisgan
gansxvavebiT, problemas uqmnida ara eTnikurad rusi mosaxleo-
ba da mis mier qarTuli enis arcodna, aramed, ZiriTadad, eTni-
kurad azerbaijanuli da somxurenovani mosaxleobis mier sa-
xelmwifo enis arcodna.
postsabWoTa saqarTvelosTvis sakmaod mZime istoriuli
memkvidreobidan eTnikuri mravalwevrianoba da am fonze arse-
buli gaucxoeba erT-erT yvelaze rTulad gadasalaxav proble-
mad da danatovrad iqca. damoukidebeli, demokratiuli saxel-
mwifos mSeneblobis procesSi, socialur, politikur, ekonomi-
kur, teritoriul Tu sxva saxis problemebTan Widilis parale-
lurad, qveynis xelisuflebas eTnomravalwevrianobis proble-
2
iqve, gv. 13.
salome dundua
90
mis daZleva da masTan mosaxleobis Segueba-adaptacia uwevda.
gaucxoebis problemaSi ar vgulisxmobT mxolod eTnikuri qar-
Tvelebis gaucxoebas araeTnikuri qarTvelebisadmi. gaucxoeba
aranaklebi doziT eTnikur araqarTvelebSic arsebobs satitu-
lo eris mimarT. miuxedavad saukunovani Tanacxovrebisa, verc
caristulma ruseTma, verc sabWoeTma da verc damoukidebelma
saqarTvelos sajaro-politikurma sivrcem ver uzrunvelyo
eTnikur umciresobebsa da qarTvelebs Soris am gaucxoebis
sruliad Tu ara, nawilobriv aRmofxvra da arsebuli eTnocen-
tristuli midgomebis Sestuteba mainc. pirvel or SemTxvevaSi —
arc mefis ruseTs da arc sabWoeTis politikis Semqmnelebs
msgavsi ram arc hqoniaT miznad dasaxuli. piriqiT, maT mier gan-
xorcielebuli politika (sxvadasxva doziT da sxvadasxva meTo-
diT) garkveulwilad urTierTmtruli damokidebulebis waxa-
lisebas ufro emsaxureboda, vidre integracias da gaucxoebis
aRmofxvras. damoukideblobis 20 welze meti periodis manZilze
sxvadasxva obieqturi Tu subieqturi problemis gamo bolomde
verc qarTulma saxelmwifom daZlia (miuxedavad imisa, rom am
mimarTulebiT rigi nabijebi namdvilad gadaidga, am mxriv je-
rac Zalian bevria gasakeTebeli) eTnikur umciresobebTan mi-
marTebiT arsebuli problemebi. dResdReobiT am mxriv arsebu-
li problemebis ramdenime ZiriTadi mimarTulebis gamoyofaa
SesaZlebeli:
3
1. eTnikur araqarTvelebSi, gansakuTrebiT kompaqturad
dasaxlebul regionebSi (umeteswilad araurbanizebuli an nak-
lebad urbanizebuli sivrce), dabalia qarTuli enis codnis xa-
risxi. gaeros mier Catarebuli statistikuri kvlevis monaceme-
biT samcxe-javaxeTSi mcxovrebi eTnikuri somxebis 24,6%, xolo
qvemo qarTlSi mcxovrebi eTnikuri azerbaijanelebis mxolod
16,9 % flobs saxelmwifo enas, maSin roca, TbilisSi (rac urba-
nul zonasTan erTad, rogorc wesi, umciresobebis dispersiul
gansaxlebasac gulisxmobs) igive eTnikuri umciresobebis war-
momadgenlebs Soris saxelmwifo enis codnis maCvenebeli Zalian
3
Cveni kvlevis sagans mocemul SemTxvevaSi mxolod eTnikuri somxebi
da eTnikuri azerbaijanelebi Seadgenen.
erovnuli umciresobebi da saganmanaTleblo
politikis zogierTi aspeqti
91
maRalia: eTnikur azerbaijanelebSi — 95,6%, xolo eTnikur som-
xebSi ki — 96,4%.
4
2. qveyanaSi zogadad, da am mxriv gamonakliss arc eTnikuri
umciresobebi warmoadgenen, sakmaod maRalia umuSevrobis done.
araurbanul sivrceSi umuSevrobis kidev ufro maRali procen-
tuli maCvenebelia (urbanul sivrcesTan SedarebiT), ris Sedega-
dac Tavad qarTulenovan mosaxleobasac naklebad uwevs sajaro
sivrceSi umciresobebTan Sexeba. es ki naklebad uwyobs xels igi-
ve eTnikuri umciresobebis jerovan samoqalaqo integracias.
3. kulturuli da sainformacio gaucxoeba. karCaketili
kulturuli ganviTareba eTnikur jgufTa mxridan urTier-
Tkulturuli miRwevebis mimarT dauintereseblobas da arain-
formirebulobas ayalibebs. praqtikulad erT kulturul siv-
rceSi kulturulad gaucxoebuli ramdenime qvekultura arse-
bobs.
4. sakmaod maRalia samoqalaqo gaucxoebis xarisxi. susti
samoqalaqo institucionaluri qseli ar iwvevs arasaxelmwifo
doneze eTnikur jgufTa TanamSromlobas da kerZo interesTa
jerovan artikulacias.
dResdReobiT erovnuli umciresobebis mier saxelmwifo
enis codnis msgavsi dabali procentuli maCvenebli da, Sesaba-
misad, ganaTlebis dabali done erT-erTi umTavresi (Tumca ara
erTaderTi) Semaferxebeli problemaa samoqalaqo integraciis
gzaze. damoukideblobis periodidan moyolebuli, arc gamsa-
xurdias mTavrobas da arc SevardnaZis xelisuflebas ar gada-
udgams eTnikuri umciresobebis sajaro-politikur sivrceSi
CarTulobis xarisxis asamaRleblad mimarTuli nabijebi. gamsa-
xurdias xelisuflebas xSirad eTnocentristuli politikis
gatarebaSic adanaSauleben (Tumca ar gvgonia mTlad marTebu-
li iyos mmarTvelobis weliwadnaxevrian periodSi miRebuli da
gatarebuli RonisZiebebiT imsjelo ama Tu im mmarTvelobis po-
litikur kursze, miT umetes im umZimesi sagareo Tu saSinao fo-
nis gaTvaliswinebiT, romelSic axlad Seqmnili damoukidebeli
4
saqarTvelos gaeros asociacia, erovnuli integraciisa da toleran-
tobis Sefaseba [“National Integration and Tolerance in Georgia Assessment Survey
Report”] (October 2008), . 36. http://www.una.ge/eng/artdetail.php?id=74&group=documents.
Dostları ilə paylaş: |