Microsoft Word Proqramlasd?rma dill?ri v? Informatikabenovse doc
Yüklə 0,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 26. Dilin əsas operatorları
Məsələn, Z ab − / 3 ifadəsi
) /( 3 Z b a − ∗ ∗
kimi yazıldıqda doğru olar. Məntiqi ifadələr. Məntiqi verilənlərdən, məntiqi və münasibət ə məliyyatlarından düzəldilir. Paskal proqramlaşdırma dilində qüvvətə yüksəltmə ə məli yoxdur. Qüvvətə yüksəltmə, ifadə kimi hesablamaya gətirilir: ( )
( ln
LN b EXP e a a b b ∗ = =
kimi yazılaraq hesablanılır. n m n m a a =
ifadəsi ( ) ) ( /
LN N M EXP ∗
şə klində göstərilir. Dəyişən – proqramın icra dövründə müxtəlif qiymətlər alan kəmiyyətlərdir. N bir hesablamada 10, başqa hesablamada 20 və s. qiymət alırsa, onu sabit kimi deyil, dəyişən kimi elan etmək lazımdır. Dəyişənin standart növləri tam (INTEGER), həqiqi (REAL), Bul (BOOLEAN), simvol (CHAR), mətn (STRING) tipli olur.
Paskal dilində inkar edici işçi sözü və ya Xor operatorundan da istifadə edilir.
Bitlərlə bağlı işçi sözlər: Not- bitlərlə inkar;
and-bitlərlə hasil or-bitlərlə cəmləmə;
xor-bitlərlə toplanmanın inkarı shi-bitlərlə sola sürüşdürmək,
shr-bitlərlə sağa sürşdürmək 26. Dilin əsas operatorları Məsələlərin həlli alqoritmini Paskal proqramlaşdırma dilində yazmaq üçün operatorlardan istifadə edilir.
Mənsubetmə Paskal proqramlaşdırma dilinin əsas operatorudur. Onun vasitəsilə hər hansı dəyişənə yeni qiymət verilir. Operatorun ümumi yazılışı alqoritmik dildə olduğu kimi A:=B kimidir. Burada B ifadədir, A isə dəyişənin adıdır. Məsələn, ; : C X B X X A Y + ∗ + ∗ ∗ =
; 1 : + = S S
; : B A M > = C L = :
;
P = :
;
Mənsubetmədə dəyişən və ifadə eyni növlü olmalıdır. Əksər hallarda bildiyimiz standart növlərdən biri olur. Lakin dəyişən və ifadənin növləri müxtəlif ola bilər, bu məsələnin tələbindən asılıdır. Dəyişənlər, sabitlər üzərində ə məliyyatlar aparılır və nəticənin növü təyin edilə bilər. proqramda izahatlar aparmaq üçün şərhdən (kommetariyadan) istifadə edilə bilər. Şərh (*Simvollar ardıcıllığı*) kimi yazılır. Verilənlərin qiymətlərini daxil etmək üçün READ (oxu) operatorundan istifadə edilir. READ operatorun ümumi forması READ (A, B,C,...); kimidir. Burada A,B,C,... hesablanılacaq ifadədə qiymətləri daxil ediləcək dəyişənlərdir. Program EHM-ə daxil edildikdən sonra kompilyasiya olunur, səhvlər düzəldilir və sonra icra (RUN) əmri verilir. Bu əməliyyatlardan sonra dəyişənlərin qiyməti ara verməklə daxil edilir. Verilənləri daxil etmək üçün READLN operatorundan da istifadə edilir. Bu operatorun READ-dan fərqi daxil edilənlərin yeni sətrə köçürülməsini təmin etməkdir. Başqa sözlə READLN (x1,x2,...,xN) standart faylından N ardıcıl qiyməti oxuyur və onları uyğun olaraq x1, x2,..., xN dəyişənlərinə verir, sətrin yerdə qalan hissəsini buraxır və növbəti sətrin əvvəlinə keçidi təmin edir.
Tutaq ki, giriş sətri A=1, B=5, C=6-dən ibarətdir. Daxil etmə
1 5 6 kimidir. Əgər bu qiymətlər
READLN READ (C) kimi daxil edilibsə, birinci operator A və B-nin qiymətlərini daxil edir:
A=1, B=5 sətrin qalan hissəsini buraxır və növbəti sətrə keçir, ikinci giriş operatoru işə başlayır və C üçün qiymətlər axtarır.
Daxil etmədə ədədlə simvol arasında boşluq qoymaq lazım deyildir. Məsələn tutaq ki,
VAR A:REAL;I:INTEGER;C1,C2,C3:CHAR kimi yazılmışdır.
A=35.42, C1=‘M’,C2=‘N’,C3=‘P’,I=180 daxil edilməlidir, giriş operatoru
READ (A,C1,C2,C3,I); kimi yazılmışdır. Daxil etməni düzgün təmin etmək üçün giriş sətri belə tərtib ediıməlidir.
35.42 MNP 180 formada aparılır.
Simvol növlü də dəyişənin qiymətini daxil etdikdə hər dəfə yalnız bir simvol daxil edilə bilər. Əgər ədədlə simvol arasında boşluq yazmış olsaq giriş əməliyyatı düzgün yerinə yetirilməyəcəkdir. Daxil etmə zamanı BOOLEAN növlü verilənlərin daxil edilməsinə icazə verilmir. Hesablamaların nəticələrini almaq çün WRITE operatorundan istifadə edilir. Bu operatorun ümumi forması
WRITE(C1,C2,...,CN) kimidir. Çıxış vaxtı verilənlərin növü uyğun dəyişənlərin növünə uyğun olur: tam növlü dəyişənlərin qiyməti tam ədəd kimi, həqiqi növlü ədədlər normalaşdırılmış sürüşən vergüllü (nöqtəli) ədəd kimi, BOOOLEAN növlü dəyişənlər TRUE və FALSE kimi çap olunur.
Çıxışda hər dəyişən üçün mövqelərin sayını göstərmək olar, əks halda maşın tərəfindən ayrılır.
WRITE (A)-yazılışında A-nın qiyməti EHM tərəfindən müəyyən olunan miqdarda mövqedə çap olunacaqdır.
Ə gər WRITE (‘A=‘,A) şəklində çıxış operatorunu yazsaq A= qiymət çap olunar; WRITE (A:N) yazılsa, A dəyişəni üçün çıxış qurğusunda N mövqe ayırar.
Məsələn, WRITE (A:5) çıxış qurğusunda 5 mövqe ayırır. Mövqelərin sayını sabit (CONST) vasitəsilə vermək olar:
CONST N=5;
..................... WRITE (A:N);
Ə
ümumi mövqelərin sayı göstərilir və ədədin kəsr hissəsindəki rəqəmlərin sayı göstərilməlidir:
Burada M çap qurğusunda A üçün ayrılan mövqelərin sayı, N isə kəsr hissəsi üçün ayrılan mövqelərin sayıdır.
Məsələn, fərz edək ki, A dəyişənin qiyməti 162, 465-dir. onu çapa çıxarmaq tələb olunur.
Ə gər
WRITE (‘A=‘,A) Yüklə 0,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|