Microsoft Word s g. temmuz doc
Yüklə 1,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
51 haberler, genelde devletin kontrolündeki bir basında rastlanabilecek türdendir. 103 Her ne kadar iktidarla çatışmalı gibi görünen konulara değinilse de bunlar, sadece iktidarın uzantısı olan kitle iletişim araçlarında diğer olaylar tarafından bastırılan zayıf konuları teşkil eder. ktidar kitle iletişim araçları üzerinden, kamusal tartışmaların çerçevesini ve gündemini belirleyerek, bu konuları kamu gündeminden uzaklaştırma yeteneğine sahiptir. Çünkü bir takım düşünceler, iktidar tarafından üzerinde fazla durulmaması gereken, vatan ve milletin bütünlüğünü tehlikeye düşürecek tartışmalara neden olacağı varsayımıyla hasıraltı edilebilir. 104 Bunun dayanağı, kitle iletişim araçlarında yer alan içeriklerin önceden kabul ettirilmiş mesaj özelliği taşımasında yatar. Zira söz konusu içeriklerle bireylere, bunlar “sizin” için imajı verilir. Bireylerin ise bu mesajlara inanıp inanmaması fazlaca önem taşımaz. 105 Ulusal ve uluslararası kriz dönemlerinde medyanın ulusal çıkarları resmi görüş çerçevesinde ele aldığı, ülkenin takip ettiği dış politikayı benimsediği, yapılan çeşitli görgül araştırmalarla ortaya konulmuştur. Birinci Körfez Savaşı’nın ele alındığı bir çalışmada Mustafa Mutlu şu sonuçlara varmıştır: “Savaşın iyinin (ABD ve Batı) kötüye (Irak’a) ahlaki bir seferberliği olduğu propagandası yapıldı. Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin’in ‘Yeni bir Hitler’ olduğu, vakit geçmeden önünün kesilmesi gerektiği, ABD’nin Hitler’e benzeyen Saddam’la müzakere masasına 103 Bu konuda bir örnek verilecek olursa, Kasım 1988'deki Genel Kurul 130'a karşı 2 (Amerika ve srail) oyla bir karar aldı. Karar Filistin ayaklanmasım bastırırken “savunmasız Filistinlileri öldürdüğü ve yaraladığı” için srail'i “mahküm etmekte” ve işgal altındaki bölgelerdeki uygulamalarını mahküm eden daha önceki Güvenlik Konseyi kararlarını dikkate almadığı için de "şiddetle kınamaktadır.” Bu New York Times'da yayımlandı. ilk üç paragraf temel olgulara değiniyordu. Makalenin geri kalanı (on paragraf) ABD ve srail'in konumuna, çekimserlere ve Arap devletlerinin önceki kararlar üzerinde “oldukça zayıf şovu”na ayrılmıştı. Kararı destekleyenlerden yana bütün öğrenebildiğimiz kararı “dengesiz” bulanların koyduğu çekinceler olmuştur. Noam Chomsky, Medya Gerçeği, Tüm Zamanlar Yayıncılık, Çev: Abdullah Yılmaz, kinci Baskı, stanbul, 1999, s. 317 104 Noam Chomsky, Demokrasi, Gerçek ve Hayal, Çev: Cevdet Cerit, stanbul, Pınar yayınları, 1995, s. 28. Akt: Zülfikar Damlapınar, Medya ve Siyaset lişkileri Üzerine, Turhan Kitabevi, Ankara, 2005. s. 119. 105 Zülfikar Damlapınar, Medya ve Siyaset lişkileri Üzerine, Turhan Kitabevi, Ankara, 2005, s. 119. 52 oturmaması gerektiği propagandası ısrarla yayıldı. Bu propagandaya Amerikan basını da destek verdi. Körfez Savaşı sırasında Amerikan basını Bush yönetimini desteklemekle kalmadı, savaş çığırtkanlığı da yaptı. Basın, savaşın gerekli olup olmadığını sorgulamadı. Savaşın olası maliyetinden bahsetmedi. Amerikan basını CNN’in de yardımıyla Körfez Savaşı’nı Amerikan gözlükleriyle yansıttı. Uzman sıfatıyla televizyonlara çıkarılan kişilerin büyük çoğunluğu Bush yönetimine yakın ve savaşı destekleyenlerden seçilmişti. Televizyonlarda savaşla ilgili yayınlarda toplam yayınların ancak %1’i savaş karşıtlarının fikirlerine ayrılmıştı. Basın, savaş karşıtlarının uzun saçlı, pejmürde kılıklı radikaller, kendini bilmez ufak bir azınlık olduğunu ve önemsenmemeleri gerektiğini vurguladı.” 106 Diğer bir araştırma ise; Zeynep şcan 107 tarafından 2003 Irak Savaşı’nın New York Times, The Guardian ve Le Monde gazetelerinde ulusal bakış açılarıyla nasıl ele alındığına yönelik yapılmıştır. Araştırmada ele alınan üç ülke; Amerika, ngiltere ve Fransa Irak Savaşı’nda izledikleri politikalarda iki karşıt uçta yer almışlardır. Amerika ve ngiltere, Irak'ta askeri seçeneği savunurken, Fransa bu savaşa karşı çıkmıştır. Bu ülkelerin gazetelerinin de genellikle uluslararası olayları hükümetlerinin resmi bakış açılarının dışına çıkmadan sundukları ortaya çıkmıştır. Araştırmanın sonucuna göre New York Times ve The Guardian’ın savaşa yaklaşımları benzer bir çizgi izlemiştir. Savaşın olması gerektiği, Saddam rejiminin dünya barışı için ne kadar tehlikeli olduğu, Irak halkının zavallı ve kurtarılmayı bekleyen bir halk 106 Mustafa, Mutlu, Vietnam’dan Körfez Savaşı’na Uluslararası Uyuşmazlıklarda Kamuoyu Oluşumu , Yayımlanmamış Doktora Tezi, stanbul Üniversitesi, stanbul, 2001, s. 223. 107 Zeynep şcan; Medyada Ulusal Bakış Açıları, Le Monde, New York Times ve The Guardian Gazetelerinde 2003 Irak Savaşı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. 53 olduğu ve Saddam'ın elinde kitle imha silahları bulundurduğu haberleri ön plana çıkartılarak sunulmuştur. Le Monde’da ise; Amerikan ve ngiliz gazetelerindeki içeriklere karşıt görüşler yer almıştır. Irak'ın elinde kitle imha silahları bulunmadığı, Irak'ın BM silah denetçileri ile işbirliği yaptığı, sorunun askeri açıdan değil diplomasi yoluyla çözümlenebileceği en sık vurgulanan noktalar olmuştur. Çalışmada, savaşın genel çerçevelerinin gazetelerde nasıl oluşturulduğunun araştırılması, tarihsel bağlantıların yanı sıra haber değeri taşıyan iki önemli olay üzerinden yapılmıştır. NATO krizi ve dünyada savaş karşıtı görüşler ve gösteriler, uluslararası politikanın gündemine yerleşen iki olay olmuştur. Araştırmanın sonucuna göre üç gazete de NATO krizini sunarken, ulusal bakış açılarını net bir şekilde ortaya koymuştur. Amerika ve ngiltere, NATO krizinde yine aynı cephede yer alırken, Fransa bu iki ülkenin talebini veto eden ülke konumundadır. Bu ülkelerin gazeteleri de, uluslarının politikalarını açıkça desteklemiş, görüşlerini savunmuş ve diğer cephede yer alanları da suçlamıştır. The Guardian ve New York Times, NATO krizinin boyutlarının büyüklüğüne dikkat çekerek verirken; Le Monde bu krizin abartıldığını ve olayın dramatize edildiğini vurgulamıştır. Savaş karşıtı gösteriler ise, olayın izlenişi açısından gazeteler arasında büyük farklılık göstermiştir. Bu gösteriler, haber değeri taşıyan, çok geniş çaplı bir dünya olayı olarak önem taşımaktadır. Bu büyük olayın gazetelerde aktarılış şekilleri farklılıklar göstermiştir. Le Monde için bu olayın değeri kendi ülkesinin politikalarının desteklendiğini göstermesi açısından çok önemli kabul edilmiş ve dünyadaki gösteriler, tüm muhabirleri aracılığıyla özel dosyalar halinde yayımlanmıştır. New York Times ise; gösterileri tek bir haberde derleme olarak sunmuştur. The Guardian da gösterileri haber değeri olan unsurlar üzerinden vermiştir. Muhabirlerinin ve ajansların haberleriyle gösterileri tek bir haberde Yüklə 1,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|