Microsoft Word s g. temmuz doc
Yüklə 1,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
57 bulunan retorik ve gerçeklik arasındaki gediği en açık biçimiyle ortaya koyar.” 111 Ulusal güvenliğin ve çıkarların söz konusu olduğu savaş dönemlerinde medyadaki haberlerin, ülkelerinin politikalarından bağımsız olarak eleştirel olması ve uluslararası olayların tarafsız bir bakış açısı ile analiz edilmesi çok zordur. Devletler, uluslararası olaylarda alınan kararların meşruiyetini sorgulamadan, tamamıyla realist paradigma çerçevesinde ulusal çıkarları ön plana çıkarabilmektedirler. Kimi zaman ise uluslararası meşruiyet kabul edilmekte; fakat farklı görüş açılarından buna yaklaşılmaktadır. Örneğin 1991 ve 2003 Irak Savaşı hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) genel kurulundaki konuşmaları inceleyen Özdemir; her iki oturumda da uluslararası meşruiyetin tartışıldığını, taraflarca uluslararası meşruiyetin kabul edildiğini; fakat farklı tanımlandığını belirtmekte, bu tanımlamayı belirleyen ana unsurların ise Türkiye’nin milli güvenliği ve ulusal çıkarları olduğunu ifade etmektedir. Özdemir, “Uluslararası meşruiyet, tarafların ülke güvenliği ve çıkarlarına ilişkin görüşleri doğrultusunda eğilip bükülebilen, farklı tanımlanan; fakat bu amaçlara ulaşmanın da meşruiyetini sağlayacak bir araç olarak görülmüştür,” sonucuna varmıştır. 112 Yine aynı araştırmada ulaşılan diğer bir sonuç da “1990 ve 2003 yıllarında Körfez ve Irak Savaşları öncesi toplanan TBMM, Türkiye’nin bu savaşlara müdahil olup olmamasının meşruiyetini, uluslararası meşruiyetin, Türkiye’nin milli güvenliğinin ve ulusal çıkarlarının korunmasına dayandırmış; Türkiye’nin milli güvenliği ve ulusal çıkarları 111 A. Belsey & R. Chadwich, Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar, stanbul, Ayrıntı Yayınları, 1998, s. 190. 112 nan Özdemir, “TBMM’de Savaş Retoriği: Körfez ve Irak Savaşları” Savaşın Yüzleri ve Uzlaşmanın Aşamaları Faces Of War Phases Of Reconciliation, Der: Ülkü Doğanay, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 2004. s. 106. 58 konusundaki tanımlamalar, uluslararası meşruiyetin tanımlanmasını da etkilemiştir.” 113 olmuştur. Bu sonuç Türkiye’nin uluslararası politikada realist paradigmayı benimsediğini ortaya koyması açısından önem taşımaktadır. Türk basınının uluslararası olaylardaki meşruiyeti sorgulayıp sorgulamadığı konusunda yapılan çalışmalarda basının da benzer bir politika izlediği saptanmıştır. Türk medyasında Irak Savaşı’nın köşe yazarları tarafından nasıl ele alındığını inceleyen Deveci ve Kejanlıoğlu bu savı destekleyici sonuçlara ulaşmışlardır. Buna göre; “uluslararası siyasetin yalnızca realist bir perspektiften anlaşılabileceği, yaklaşan savaşın kaçınılmaz olduğu ve Türkiye’nin bu savaşa mutlaka girmesi gerektiğini, tarihin hemen her döneminde ama özellikle “yeni dünya düzeninde” etik normların ya da yasaların değil gücün etkin olduğunu dile getiren ve bu gerçeklik karşısında çırpınmanın yalnızca faydasız değil aynı zamanda naiflik (“ahmaklık” ya da “romantiklik” de olabilir) olduğunu savunan, savaşa eleştirel herhangi bir yaklaşımı kınayan kapatma çabası” 114 tespit edilmiştir. Yine aynı araştırmada “görülen en bariz söylemsel kapatma, bu realist bakışı vurgulayarak olası savaşa etik normlar, uluslararası örgütler, anlaşmalar ve standartlar açısından yaklaşmayı engelleme, tartışmaya sokmama çabası ile belirmektedir.” 115 sonucuna varılmıştır. Çatışma dönemlerinde, medyada ulusal bakış açıları daha çok yoğunluk kazanmaktadır. "Gerçeği anlatmaktan daha önemli olan şey savaşı kazanmaktır" sözü 113 nan Özdemir, “TBMM’de Savaş Retoriği: Körfez ve Irak Savaşları” Savaşın Yüzleri ve Uzlaşmanın Aşamaları Faces Of War Phases Of Reconciliation , Der: Ülkü Doğanay, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 2004, s. 115-116. 114 Cem Deveci, Beybin Kejanlıoğlu, “Türk Medyasında Irak Savaşı” Savaşın Yüzleri ve Uzlaşmanın Aşamaları Faces Of War Phases Of Reconciliation, Der: Ülkü Doğanay, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 2004. s. 142 115 Cem Deveci, Beybin Kejanlıoğlu, “Türk Medyasında Irak Savaşı” Savaşın Yüzleri ve Uzlaşmanın Aşamaları Faces Of War Phases Of Reconciliation , Der: Ülkü Doğanay, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 2004. s.123 59 savaş dönemlerindeki savaş gazeteciliği ile ilgili genel düşünceyi açılamaktadır. 116 kinci dünya savaşında bir muhabirin aşağıdaki sözü ise medyanın, ulusal çıkarları gözeterek yanlı yayın yapması varsayımını kuvvetlendirir niteliktedir: “Ülken savaştaysa, senin haberciliğin de bu savaşın uzantısı olur. Nesnellik, ancak kara bulutlar dağıldıktan sonra söz konusu olur.” 117 Williams da yazdığı makalede savaş muhabirlerinin savaş haberlerini verirken “hayal güçlerinin gerçeği” ile “dış gerçeklik” arasında ikilemde kaldığını belirtirken, ngiliz Picture Post’un editörü Hopkinson’dan bir alıntı yapar; “savaş dönemlerinde bazen gerçeklerden daha önemli şeyler vardır” sözleri ile nesnellikten nasıl uzaklaşıldığını anlatır. 118 Burada, medyanın özellikle ulusal ve uluslararası kriz dönemlerinde daha çok ulusal çıkara odaklandığı ortaya çıkmaktadır. Gazeteciler, savaş dönemlerinde vatanseverlik duygularının yanı sıra verdikleri haberlerde, düşman lehine savaşın gidişatını değiştirecek unsurların bulunmasından endişe etmektedir. Yine bunlara ek olarak, cesetlerin resimlerinin gösterilip gösterilmemesi, sivil halkın kayıplarının verilip verilmemesi ya da savaş esirlerinin görüntüleri, düşman tarafından haberlerin aktarılıp aktarılmaması, savaş alanında sevdiklerini yitiren acılı aileleri gösterilip gösterilmemesi ve muhabirlerin silahlı kuvvetlerin savaş bölgesinde koyduğu sınırlamalara uyulup uyulmaması gibi savaş muhabirlerinin dikkate almaları gereken birçok unsur bulunmaktadır. Devletin ve ordunun savaş muhabirlerinden istedikleri; halkın ve askerlerin moralini yükseltecek, düşmanı yerecek ve “nefret edilmesini sağlayacak” türden haberler vermeleridir. 119 Verilmemesi gerekenler ise; “bizim tarafın verdiği ağır zayiat ve 116 A. Belsey & R. Chadwich, Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar, stanbul, Ayrıntı Yayınları, 1998, s: 191. 117 A.g.e. s: 192. 118 A.g.e., s.189. 119 A.g.e. s: 192. Yüklə 1,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|