g)
Tarix boyu bir turlu mill tl m sür cin girm kd zorluq
ya ayan Az rbaycan Türklüyünün durumu, yox olma siqnalları
verm y ba ladı.
h)
1925-ci ild Rusya v ngilt r lil Türk Qacar
dövl tçiliyinin aradan qaldırılmasıyla fa ist Fars ovinizminin i
ba ına g lm sind Türkm nçay yenilgisinin böyük rolu olmu dur.
Çünkü, mill tinin güv ncini ld n vermi , x zin si t mamil
bo almı v dı ölk l r saysız borc içind olan bir dövl tin
ya aması olumsuzdur. Türkm nçay anla ması Qacarların bu yola
dü m sinin ba lanqıcı olmu dur.
i)
Bütün bu yenilgil r r m n v bütün Qacar sülal sinin öz
do ma elind n v kökünd n uzaq dü m si, öz ana dil v kültürün
dal çevirm sin , habel Türk ulusun darma-da ın etm sin
baxmayaraq, Qacar varlı ı tarixs l, qanunsal v hüquqs l bir Türk
varlı ıdır. Bu Türk varlı ının 1925-ci il d k sür n dövl tinin varisi
is Az rbaycan Türkl ri olmalıdır. Tarixs l g rc kl r dayanaraq,
Qacar-Rus arasında ba lanan bütün anla maların m hz
Az rbaycan-Rus
sava larından
do an
b lg l r
olması
unudulmamalıdır. El buna gör , Rus-Qacar sava ları v
üz rimiz dü n bütün f lak tl rin o zaman h l yaranmayan
ran adlı dövl t heç d xli yoxdur. Bu anla malar v buna ba lı
h r hansı tarixs l ara dırmalar
243
yaranacaq bütöv Az rbaycan
dövl tçiliyi il rus dövl ti arasında bir daha günd m g lm li
olacaqdır.
6-
Az rbaycan i al olunmu ölk dir.
Az rbaycan Türk mill ti, 1801-ci ild n 1828-ci il d k rus istilası
qar ısında müdafi duruma dü mü v parçalanmı dır. Rus-Az rbaycan
(Qacarlar) sava larında uduzan Az rbaycan, yalnız torpaqları deyil, h m
d mill t olaraq param-parça edilmi , dövl tçiliyini, mill tliyini v
243
inc l m l r, t hqiqatlar
171
bütövlüyünü itirmi , lakin milliy tçilik ruhunu saxlaya bilmi dir. M hz bu
sava ların sonlu u olaraq, ölk ikiy bölünmü , ikiy bölün n bölg l r is
neç ölk arasında payla ılmı dır. Bel ki, hazırda 400,000 km.q.
244
ölk
razisinin
yalnız
60,000
lm.q-sı
Az rbaycan
dövl tçiliyi
hakimiyy tind dir. ll r uzunu sömürg çi imperiya sistemi il mill tl r
zindanı olan Rus imperatorlu unun böyük ölçüd darma-da ın olması il
yana ı, ölk mizin Rusiya i qalında olan bölm sind Az rbaycan
Respoblikası
245
öz varlı ını dünyaya tanıtdırmı dır. Ancaq ruslar v
ingilisl r vasit si il devril n M malike M hrus Türk Qacar
dövl tçiliyinin acısı sürm kd dir. Az rbaycanın Güney bölümü r smi
olaraq 1925-ci ild n PanFarsizmin qanlı basqısı altında inl y r k, qurtulu
sava ı aparmaqdadır. Bu üzd n Az rbaycan güney dövl tçiliyi, h m d
Az rbaycanın bütünlügünün i qaldan azad olması dem kdir.
7-
Az rbaycan Türk Mill ti, bütöv v bölünm zdır.
Az rbaycan h rbi-siyasi basqıya alınandan b ri, rusların v
Farsların n böyük çabası, onun Türklük ruhunu aradan qaldırmaq v o
mill ti bölüb tarix s hn sind n silm k olmu dur.
qq - qq olan
mill timiz el gün dü mü dür ki, ayrı-ayrı rus, Fars, gürcü v erm ni
kültürü içind rim m k, ölm m k sava ını ya amının n qudsal inancına
çevirm k zorunda qalmı dır. El , bu inad üz rind d bütün mill taltı v
mill tüstü ng ll rı gerid buraxa bilmi , öz tarixs l g l n kl rin , ad t-
n n l rin v Türklüyün söyk n r k bu ölüm–olum sava da n yinki
aradan getm mi , böyük aranda antigonist dü m nl r qalib g l
bilmi dir. Quzeyd 200 illik rusla ma sistemi qar ısında dir ni m içind
olan mill timiz dolayısıyl 70 il d materializm ruhsuzlu una u radılmı sa
da, onun qar ısında güclü ülkü s rgil m yi bacarmı dır. Sözsüz ki, bir
yandan rusla dırma amili, ba qa yandan is materialistl dirm çabaları
246
mill timiz qar ısında ölçülm z d r c mill tüstü böyük
ng ll r
244
kilometreqara
245
“Quzey Az rbaycan Cümhuriyy ti„ adlanmaması v z olunmaz bir tarixs l yalnı lıq
olmu dur.
246
ikisin bir yerd , sovetl dirm d deyilir.
yaratmı dır. Amma buna baxmayaraq mill timiz ayaqdan dü m mi ,
fürs t tapınca öz kimligini ortaya qoya bilmi dir. H min m nz r öz l
idd ti il ruslar sarından gücl ndiril n fa ist erm nil r v qon u gürcül r
t r find n d uy ulanmı dır. Lakin bel uy ulamalar, mill timizi sarsıdıb
ayaqdan sala bilm mi dir. Güney g linc , mill timiz daha da geriçi v
ovinist bir rejim qar ısında dir ni m y qalxmalı olmu dur. Fars
hegemonlu u, Bir dil, Bir ölk , Bir ah üarı altında Farslardan ba qa
bütün mill tl ri t m ld n danma a ba lamı dır. Kiçik ovinist, böyük
gücl rin hesabına özünd n qat-qat güclü v köklü olan xalqları zm y
ba lamı , ba da Az rbaycan Türk mill tinin Güney bölm si olmaqla,
bütün qeyriFars xalqları öz fa ist ruhuna t slim etm y çalı mı dır. Bu
anti insan yuru un P hl vi avtoritarizmind n ba layaraq bugünkü islam
fondamentalist rejimin d k sürm kd dir. Ancaq bunlara baxmayaraq
Az rbaycan Türk mill ti parçalanmamı , tarix boyu bütöv oldu u halda,
bölünm zligini yen s rgil mi dir. Ulusumuz s rt v d mir p rd li
m ftill r arasında hisarlansa da, yüz ill r boyunca i alçı dü m nl r lind
param-parça olaraq ayrı-ayrı asimilaçı dövl tl r ç mb rind milli ritim
siyas tin tu g ls bel , yen bütövlük ruhunu saxlaya bilmi dir.
Mill timizi saxlayan amil n olmu dur? Sorusuna bel yana maq olar:
Bu ulus, bütün zamanlarda ruhuyla ya amı dır. Bizim mill timizin
diri, iri v bütöv qalmasında sözsüz ki, idealizm böyük rol oynamı dır.
Mill timiz öz idealizmi il dü m nin gör m diyi, duyamadı ı yerl rd
birl m yi, eynil m yi ya ada bilmi dir. Dem k m ftil hakim olan yerd
cism deyil, ruhdur ki, ya ayır. Ruhdur ki, m ftill ri a ır, öz sevgisin
qovu ur.
hriyar mill ti darda gör nd , onun ruhunu ox ayır, ulusunun
ruhuna dönü ür, Fars v rusların anlamadı ı m n vi yoldan Bakıya gedir
v Güneyin sözünü Quzey çatdırır. Çox keçm d n Quzey öz do masının
duy ularını da larda, ba larda, k ndl rd , h rl rd , küç l rd , ür kl rd
v beyinl rd duyma a ba layır. Dem k, ruhani
hriyara d mir
m ftill rin heyb ti vız g lir. O, Bakısına da, stanbuluna da v ist diyi
bütün Türk ell rin d uçur, ulusun aydın g l c yind n söz açır. hriyar,
mill tinin bütöv olmasını, yalnız dü m nl r lind keçici olaraq sir
duruma dü m sini bel anladır:
Dostları ilə paylaş: |