yola düz ldi, ah özü taxtının üstün g ldi. Papa ı, köyn yi, donu qaraydı.
Qara
bir f ryaddı, qara haraydı. H l üz verm mi b la, müsib t, D rdi qabaqlamı o
inc xilq t. Dirilik suyunu zülm td ara, Heç kim soru madı: - N dir bu qara!
Qılıq, mehribanlıq göst rib bir gün Hazır dayanmı dım gec ah üçün. Yanımda
uzatdı ayaqlarını, Qınadı f l yin çıraqlarını: "Nec d zülm etdi gör m n
göyl r, Açdı ba ımıza min q za-q d r. r m diyarından ayırdı m ni, Qara bir
q l m yazdı b xtimi. "O diyar hardadır? - sormadı heç k s - N dir ynind ki bu
qara libas?" aha n cür deyim cavab sözümü? Dü düm, aya ına sürtdüm üzümü.
Dedim: " - Ey q mginl r lind n tutan, Al md n yax ı, adil hökmran! Kims
tapılmayıb cahanda h l , Yona s maları öz k rkisil . S nd n söz sorma a kimin
h ddi var, Yalnız özünd dir sual-cavablar". M ni m hr m bildi... o, dürrü de di,
Mi g naf sinin yırtdı, ll di. Dedi: " ahlı ımdan dey s n m st m, Bilirs n n
q d r qonaqp r st m. Kimi görmü ms , qonaq etmi m, Ba ından keç n maraq
etmi m. Bir q rib g lmi di bir ax am bura, Donu, mam si, ba ma ı qara. Ona
layiqinc qonaqlıq verdim, Ucaltdım nini, yax ı dindirdim. - H yat nam sini
oxumadı ım, Ey qara geyinmi ziz qona ım, Neçindir bu qara? Söyl di: - Vaz keç.
Olumbu Simur dan x b r ver n heç? Söyl dim: - Cavab ver, g zm b han , Qırdan,
qeyruvandan x b r ver m n . - M ni üzürlü tut! - söyl di yolçu, - Deyilm kd n
uzaq bir arzudur bu. Bu qara srardan tutan yox x b r, Onu yalnız bil r qara
gey nl r. Yalvardım, yaxardım çox h y canlı. M n iraqlı oldum, o xorasanlı. Ona
yalvarı ım s r etm di, Açmadı p rd ni, maraq bitm di. H ddini keç nd xahi im
ancaq, M nim p rtliyimd n utandı qonaq. Dedi: - Bir h r var Çind , mün vv r -
C nn tin özüt k göz l bir h r. "M dhu lar h ri" deyirl r ona, Qara gey nl r
olub yasxana. O yerin m rdl ri Ay camallıdır, El qara ip kd Ay kimi yatır. H r
kim g lib çatsa h m n vadiy , Qara geydir rl r d rhal ynin . O yerin bel bir
lam ti var, H l oxunmamı d sti-x tti var. Qanımı qılıncla töks n d , n q m,
Daha bir k lm d dem y c y m. M nim dil kç min qapısı ba lı, O, yük vurub
getdi, atlı, ulaqlı. Ba ım o dastana çul a an zaman, Yanımdan getmi di dastan
danı an. Heç na ıl bitm mi , na ılçı getmi , Qorxdum d li olam, ah, n dir bu i ?
Çox götür-qoy etdim, açım srarı, Yı dım bir t r f piyadaları. Lakin o, f rzimi
salmı dı b nd , Uca da qalası yatmır k m nd . S br il aldatdım hdi, muradı,
Ki, q lb aram tapsın, aram tapmadı. Çox g zdim srarı, üzüm gülm di, Heç k s
birc x b r ver bilm di. Qoydum bir qohumu öz yerimd ah, T rk etdim ölk ni...
dada yet, Allah! Yolda ç km m kçün ziyy t, filan, Götürdüm pal-paltar, bir az
z rni an. h rin adını dürüst öyr ndim, Birba h m n yer yön ldim, g ldim.
r m ba ı kimi göz l bir h r, Bayraq ucaltmı dı mi gd n ell r. Hamının canında
süd a lı ı var, Hamının ynind qır kimi paltar. Evl rd n birin qoydum yükümü,
D s-d s libasımı, t darükümü. h rin halına daldım bir q d r, Heyhat, o
srardan bulmadım x b r. Baxdım çox qapıya... bir gün axır ki, Xo üzlü bi
q ssab sıxdı limi. Özg l r haqqında pis danı mayan L tif bir insandı, göz l,
mehriban. Onunla ülf t yol axtarırdım, Sezdim m rdliyini, güldü muradım.
Dinl dim... t rp ndi, bir cüt qanadım, Börkünü belim k m r ba ladım. Ona pullar
verdim, - t z sikk li, Verdim saya g lm z xaranı, l li. Q drini qaldırıb verdim
kef-damaq, D miri qızılla suvadım ancaq. Gah ip k verm kl , gah ip k sözl Onu
ikarım t k g tirdim l . Saçdı ım qızıldan kefi duruldu, Qurbanlıq k l kimi o,
m nim oldu. Üstün o q d r saçdım x zin , X zin yükünd n dü dü z hm t . M ni öz
evin apardı bir gün, Qonaqlıq verdi ki, üstünd n üstün. Geni süfr açıb yem k
g tirdi, Çör yi tirli, sözü tirli. Birc qona ının hdind n ba qa H r ey
süfr sind bol-bol, cab ca. H r növ yem kl rd n yey nd n sonra Danı dıq...
açıldı neç mac ra. El ki, bitirdik süfr i ini, M n b x el di yüz pe k ini.
Qatdı m n ver ni öz verdiyin , Qoydu qaba ıma, yl di yen . Soru du: - Bu q d r
x zin ni s n Axı n d n ötrü m n verirs n? Günd lik ruzuma m n ki, qaney m,
N yim g r kdir bu boyda al m? Bunca ah töhf ni harda saxlayım? mr et,
xidm tind k m r ba layım. Min canım olsaydı, inan, mini d Qiym tsiz g l rdi
z r t r zind . Dedim: - N t r zi, n xidm t, a a? Yanıma bi mi g l, son qoy
xamlı a. Aqill r, arifl r t r zisind Xırda-xuru töhf axı n dir, n ? limin
altında duran g ncl r X lv ti göz vurub etdim i ar . Çaparaq getdil r,
g tirdil r var, - Par-par parıldayan xalis qızıllar. Ona b x el dim r ngi
sapsarı, Qızıldan bahalı saf qızılları. Ki i x cil oldu n vazi imd n, Yazıq ba
açmadı m nim i imd n. Dedi: "-Çıxmamı am borcundan h l , Qızıl çıxarırsan
xurcundan h l . Borcumu verm mi , t z borc alım? X cal t ç kir m, n çar
qılım? Qoydum qaba ıma s n ver nl ri, Sanma h diyy ni qaytardım geri. Qaytardım
geri, ki, dü ün k bir az: X zin z hm tsiz q bul olunmaz. ndi d deyirs n: -
T z qızıl al, M n x cil oluram, s n is xo hal. Bir qullu un varsa, de... ad
et m ni. Yoxsa götür geri verdikl rini." Onun m rdliyini hiss etdi ür k, Gördüm
sevir m ni öz qarda ı t k. Açdım, ona dedim h kay timi, Tanıdı ahlı ı,
m ml k timi. Bildi bu diyara neçin g lmi m, ahlıqdan l ç kib köksümd ki q m.
Axı n d n ötrü bu qara h r adlıqdan, nlikd n görmür bir s r? Yas yox ik n
niçin yas tutur h r? Neçin ba dan-ba a qara geyibl r? Bu sözü e id n q ssab
döyükdü, Bir quzuya dönüb qurddanmı ürkdü? Duruxdu, ür yi gedibmi kimi, X cal t
qapadı kirpikl rini. "- S n savab olmayan bir söz soru dun, N q m, dürüst olar
cavabı onun. Gec kafur üst nb r saçanda, B
r haq yolundan uzaqla anda
Açaram srarı... Vaxtdır, g l, ged k, Özün gör, agah ol... h sr td n l ç k.
Qalx, ged k, bu sirri göst rim s n , Görs n o sur ti, inan gözün ". Q ssab evd n
çıxdı, b l dçim oldu, Dola ıq yollarda döndü, buruldu. O, getdi... yüyürdüm
ardınca m n d , Yolda bizd n savay yox ba qa b nd . Ayrıldıq b
rd n p ril r
kimi, M n ni an verdi viran bir dibi. Bombo x rab d addımlayaraq, Üz niqab
saldıq p ril r sayaq. Orda ipl ba lı bir s b t vardı, G tirdi qar ıma...
d yirmi, dardı. S b t ba lı ip qaraldır qanı, l n z mbilind bir jdahamı?
Dedi: "- Bu s b td g l, bir an otur, Yeri görm k üçün onun, barda qur! F hm
ets n, bil rs n hansı s b bd n Susmu , qara geymi bu el, bu v t n. S nd n gizli
qalan yax ı-yamanı Bunun t k göst r n bir ayna hanı?" Gördüm t hlük siz yerdi...
oturdum, S b tin içind yuvamı qurdum. B d nim s b t qanadmı taxtı? S b t bir
qu olub havaya qalxdı. Ç nb r tilsimin ba lıyam dey , M ni hara ç kdi?
Ç nb rbaz göy . O, k ndirç k ndi, m n d k ndirbaz, Göyl rd çar siz edirdim
p rvaz. amı sıxan kimi sıxır m ni ip, p xeyli möhk mdi, boynumsa z if. M n -
b xtind n ayrı bir sir kimi, p sıxırdı m ni, bo urdu m ni. B xtimin e
yi,
boynunda k ndir M nd n uzaqla ıb gör neç gedir. K ndir b d nimi tabdan salsa
da, Taleyim b nd idi yalnız o sapa. Ba ı Aya çatan bir göy minar , Baxsan, papaq
dü r ba ından yer . S b t minar y g lib çatanda K ndir ba azımdan çıxdı bir
anda. M ni atdı, getdi s b t ir li, N q d r qı qırdım, olmadı xeyri. A a ı,