Moddalar almashinuvi asosiy kasalliklarining etiologiyasi va patogenezi

Kasallik rivojlanishiga quyidagi omillar ta’sir o’tkazadi:

• 
  Ortiqcha vazn;
  
• 
  Irsiy moyillik, chunki kasallikka chalingan bemorlarning 9%ida diabet bilan og`rigan qarindoshlar bor;
  
• 
  Noto'g'ri ovqatlanish tarkibi (ovqatlanish ratsionida kletchatkaning yetishmasligi va uglevodlarning ko'pligi);
  
• 
  Diabetogen dori vositalarini qabul qilish (diuretiklar, glyukokortikoid gormonlar, sitostatiklar, gipotenziv dorilar);
  
• 
  Yurak-qon tomir kasalliklarining mavjudligi.
  

• 
  Feoxromositoma — buyrak usti bezi o’simtasi, natijada insulinga aks ta’sir etuvchi gormonlar ko’p ishlab chiqariladi;
  
• 
  Buyrak usti bezlari giperfaolligi (giperkortitsizm);
  
• 
  Gipertireoz;
  
• 
  Jigar sirrozi;
  
• 
  Uglevodlarga sezuvchanlik buzilishi;
  
• 
  Vaqtincha giperglikemiya — qonda glyukoza miqdorining vaqtinchalik oshishi.
  

Bunday holatlarda ikkilamchi qandli diabet yuzaga keladi va asosiy omil bartaraf etilganda diabet ham o’z-o’zidan yo’qoladi, lekin bu omillarning uzoq vaqt davomida ta’sir etishi birlamchi diabetga olib kelishi mumkin.

uglevod almashinuvi holati		Glyukoza miqdori
Me’yorda	Och qolganda	3,3-5,5 mmol/l
	Uglevod iste’mol qilingandan 2 soat o’tib	<7,8 mmol/l
Sezuvchanlik buzlishida	Och qolganda	5,5-6,7 mmol/l
	Uglevod iste’mol qilingandan 2 soat o’tib	7,8-11,1 mmol/l
Qandli diabetda	Och qolganda	>6,7 mmol/l
	Uglevod iste’mol qilingandan 2 soat o’tib	>11,1 mmol/l